نویسندگان

1 کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه الزهرا (س)

2 استادیار دانشگاه الزهرا(س)

چکیده

پژوهش حاضر، با هدف بهبود مهارت‌های اجتماعی از راه بازی‌های گروهی با کنترل هوش هیجانی مادران مورد بررسی قرار گرفت. در روش نیمه آزمایشی حاضر، با طرح پیش‌آزمون -پس‌آزمون با گروه کنترل، از طریق نمونه‌گیری تصادفی، از میان 100 کودک 6-5 ساله مهدکودک و مرکز پیش‌دبستانی واقع در منطقه 2 شهر تهران،30 کودک با مهارت‌های اجتماعی پایین، انتخاب و در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. هوش هیجانی مادران آن‌ها نیز سنجیده شد. برای، آموزش مهارت‌های اجتماعی، اعضای گروه آزمایش به مدت 10 جلسه در بازی‌های گروهی شرکت کردند. ابزارهای پژوهش شامل: پرسشنامه مهارت‌های اجتماعی محقق­ساخته و پرسشنامه هوش هیجانی سیبریاشرینگ بود. داده‌های پژوهش با آزمون تحلیل کوواریانس، پردازش شدند. نتایج نشان داد که آموزش مهارت‌های اجتماعی از راه بازی‌های گروهی در کودکان پیش‌دبستانی بر بهبود مهارت‌های اجتماعی (01/0>p)  آن‌ها مؤثر است. و آموزش مهارت‌های اجتماعی با کنترل هوش هیجانی مادران  (05/0>p)بر بهبود مهارت‌های کودکان مؤثر نیست. همچنین، یافته‌های جانبی با استفاده از آزمون t دو گروه مستقل حاکی از آن بودند که دخترها در پس‌آزمون (05/0P <) در مقایسه با پسرها و کودکان 6 ساله در پس‌آزمون (05/0P <) در مقایسه با کودکان 5 ساله از مهارت‌های اجتماعی بیشتری برخوردارند. همچنین نتایج آزمون واریانس تک متغیره نشان داد تحصیلات مربی‌ها نیز تأثیری بر مهارت‌های اجتماعی کودکان ندارد. (در پیش‌آزمون 0911/0f=، در پس‌آزمون 035/1f=)

کلیدواژه‌ها

احمدپور، مژگان. (1390). شیوه‌های تربیتی والدین و ارتباط آن در رشد اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی. علوم تربیتی،2(25)،47-43.
احمدی، شمس‌الدین. (1380). بررسی رابطه کیفیت دلبستگی کودک – مادر با تحول مهارت‌های اجتماعی و نوع مقابله با تنیدگی در کودکان پیش‌دبستانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران. تهران.
پورتال جامع بیتوته. (1392). انزوای اجتماعی. بازیابی در 18 شهریور 1392 از: http://www.beytoote.com
حسینی حسین‌آباد، فاطمه. (1383). ارتباط ساختار قدرت در خانواده و هوش هیجانی زنان شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، گروه روانشناسی
خدامراد، صدیقه. (1389). بررسی تأثیر بازی گروهی و وانمودی بر رشد مهارت‌های اجتماعی کودکان 4-6 ساله پیش‌دبستانی شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، گروه روانشناسی
دادستان، پریرخ؛ عسگری، علی؛ رحیم زاده، سوسن؛ و بیات، مریم. (1390). مهارت‌های اجتماعی-هیجانی کودکان پیش‌دبستانی: یک مقایسه جمعیت شناختی. مجله روان‌شناسی تحولی: روانشناسان ایرانی،26: 7-2.
السون، متیواچ؛ هرگنهان، بی.آر (1394). مقدمه‌ای بر نظریه‌های یادگیری (ویرایش هشتم)، ترجمه علی‌اکبر سیف، تهران: انتشارات دوران.
سهرابی، طیبه. (1390). تأثیر بازی‌های گروهی بر مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان دختر پایه پنجم ابتدایی شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، گروه روانشناسی
سیادت، مرتضی؛ جدیدی، محسن(1394). تاثیر آموزش مهارتهای اجتماعی بر عزت نفس و ابعاد هویت کودکان کار.فصلنامه روانشناسی تربیتی،11(37): 83-103
سیف، علی‌اکبر. (1390). روانشناسی پرورشی نوین (ویرایش ششم). تهران: انتشارات دوران.
شعیبی، فاطمه. (1392). سبک دلبستگی و رابط اجتماعی. تهران: انتشار الکترونیکی.
صید، سعیده. (1388). رابطه بین مؤلفه‌های هوش هیجانی مادران با مهارت‌های اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی منطقه 1 شهر کرج. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، گروه روانشناسی.
طالب‌زاده، محسن. (1389). روانشناسی رشد. تهران: انتشارات مدرسان شریف.
طرازجانی، ناهید. (1389). بررسی کیفیت دلبستگی کودک –مادر و ارتباط آن با رشد مهارت‌های اجتماعی (تعامل با همسالان) در کودکان پیش‌دبستانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، گروه روانشناسی.
قدمپور، عزت اله؛شهبازی راد،افسانه؛ محمدی،فرشته؛ عباسی،منظر(1394). اثربخشی بازی درمانی بی رهنمود بر کاهش اختلالات رفتاری کودکان پیش دبستانی. فصلنامه روانشناسی تربیتی،37(11):102-108.
عابدین پور، سهیلا. (1392). بازی دانشگاه بچه‌هاست. روزنامه سلامت، شماره 429، بازیابی از:www.salammat.ir
کریمی، فربد؛ کیخاونی، ستار؛ و محمدی، محمدباقر (1389). تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی بر اختلالات رفتاری کودکان دبستانی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام،18(3): 68-61.
لیوارجانی، شعله؛ گل محمد نژاد، غلامرضا؛ و شهانقی، معصومه (1388). بررسی رابطه هوش هیجانی و مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان دختر دوره‌ی دبیرستانی تیزهوش و عادی شهرستان خوی در سال تحصیلی 89-88. علوم تربیتی، 2(5): 210- 185.
ماتسون، جانی؛ و اولندیک، توماس (1384). بهبود بخشی مهارت‌های اجتماعی کودکان: ارزیابی و آموزش، ترجمه احمد به پژوه، تهران: اطلاعات.
مشهدی، علی. (1390). بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی بر هوش هیجانی، کیفیت زندگی و مهارت‌های اجتماعی کودکان شهر مشهد. پایان‌نامه، کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوس مشهد، گروه روانشناسی.
مطهری، محمدرضا. (1386). راهنمای انتخاب اسباب‌بازی با تأکید بر روان‌شناسی بازی. تهران: البرز.
معصومی، اصغر. (1393). انزوای اجتماعی. روزنامه همشهری آنلاین، شماره 29، بازیابی در سایت: http://hamshahrionline.ir/.
مفیدی، فرخنده. (1386). آموزش‌وپرورش پیش‌دبستانی و دبستان. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
ملکشاهی، فریده؛ و فرهادی، علی. (1387). بررسی شیوع مشکلات رفتاری کودکان پیش‌دبستانی شهرستان خرم‌آباد 1385. دانشگاه علوم پزشکی لرستان، 10(3): 65-57.
منصوری، بهزاد. (1380). هنجاریابی آزمون هوش هیجانی سیبریاشرینگ برای دانشجویان دوره کارشناسی ارشد دانشگاه‌های دولتی شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
وهاب، مریم؛ شهیم، سیما؛ جعفری، سلیمه؛ و اوریادی زنجانی، محمد مجید (1391). بررسی رابطه بین مهارت‌های اجتماعی و رشد زبان دریافتی در کودکان 4 تا 6 ساله فارسی‌زبان. پژوهش در علوم توانبخشی، 8(3): 465 -454.
هستی، زینب. (1391). اثربخشی بازی‌های گروهی بر یادگیری مهارت کنترل خشم دوره ابتدایی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
یاخچی بیگلو، ناصر؛ حاجلو، نادر؛ و یاخچی بیگلو، مریم (1391). بررسی مهارت‌های اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی از دیدگاه والدین و مربیان شهرستان خوی. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز،6(3):49-45.
یگانه، طیبه. (1393). اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی بر کنش وری سازشی و اختلال‌های هیجانی – رفتاری دانش آموزان. روانشناسان تحولی: روانشناسان ایرانی، 10(40): 419-409.
یزدانی پور، نسیم؛ و یزدخواستی، فریبا (1391). اثربخشی بازی‌های گروهی بر مهارت‌های اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی (6-7 سال) شهر اصفهان. مجلهتحقیقات علوم رفتاری دانشگاه اصفهان،10(3): 228-221.
یزدخواستی، فریبا. (1390). بررسی رابطه مهارت‌های اجتماعی و ویژگی‌های شخصیتی دانش آموزان عادی و دارای لکنت مدارس ابتدایی شهر اصفهان و مقایسه این دو متغیر در دو گروه. پژوهشدرعلومتوانبخشی، 7(4): 539-533.
Abdi, b. (2010). Gender differences in social skills.problem behaviours and academic cimpetence Ao Iranian kindergarten children based on their parent and teacher rating. Journal of procedia Social and behavioural scinces, 5, 1175-1179.
Amrai, K,. & Hassanzadeh, S. (2011). The effectiveness of social skills training program to Mothers on improving social interact of cochlear implanted children, Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 780–782.
Bagner, D. M., & Eyberg, S. M. (2007). Parent-child interaction therapy for disruptive behavior In children with mental retardation: A Randomized Controlled Trial. Journal of Clinical Child And Adolescent Psychology, 36(3), 418–429
Brown, W. H., Odom, S. L., McConnell, S. R., & Rathel, J. M. (2008). Peer interaction Interventions for children with developmental difficulties In Social competence of young Children: Risk, disability, and intervention. Baltimore, MD: Brookes, 141–163.
Kapralos, B,. Lee, K,. Gre, P, M, Berta, R. (2013). Assessment in and of serious games: an Overview. Advances in Human-Computer Interaction, Retrieved from Http://dx.doi.org/10.1155/2013/136864.
Lundahi, B., Risser, H. J., & Lovejoy, M. C. (2006). A meta-analysis of parent training: Moderators and follow-up effects. Clinical Psychology Review, 26, 86-104.
Mahoney, Gerald. (2013). Working class mothers and school life: exploring the role of emotional Capital. International Journal of Psychology, 18 (3), 10–13.
Rinaldi, C. M., Howe, N. (2012). Mothers` and fathers` parenting styles and association with Toddlers `externalizing, internalizing, and adaptive behavior. Early Childhood Research Quarterly, 27(2), 266-273.
Stanton- Chapman, T. L,. Snell, M, E. (2011). Promoting turn-taking skills in preschool children With disabilities: The effects of a peer-based social communication intervention. Early Childhood Research quarterly, 26 (20), 303–319.
Stanton-Chapman, T. L., Denning, C. B., & Jamison, K. R. (2008). Exploring the effects of a Social communication intervention for improving requests and word diversity in preschoolers with disabilities. Psychology in the Schools, 45(7), 644–664.
Uren N., Stagnitti, K. (2009) Pretend play, social competence and involvement in children aged 5–7 years: The concurrent validity of the ChildInitiated Pretend Play Assessment. Australian. Occupational Therapy Journal, 56 (5), 33–40.