نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
2 دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
چکیده
هدف از انجام این پژوهش پیش‌بینی تمایزی بهزیستی تحصیلی بر اساس شفقت به خود، شادکامی و خودکارآمدی تحصیلی بود. روش پژوهش بر حسب هدف کاربردی و برحسب گردآوری اطلاعات همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 بودند. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 443 نفر به شیوه نمونهگیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب و به پرسشنامه بهزیستی تحصیلی(AWBQ) تومینن-سوینی و همکاران(2012)، فرم کوتاه مقیاس شفقت به خود(SF-SCS) ریس و همکاران(2011)، پرسشنامه شادکامی آکسفورد (OHQ) هیل و آرگیل)2002) و پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی(ASEQ) جینگز و مورگان(1999) پاسخ دادند. از بین آنها به این منظور تعداد 74 نفر دانش‌آموز با بهزیستی تحصیلی پایین و 87 نفر با بهزیستی تحصیلی بالا شناسایی شدند. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل تمایزی و همچنین نرم‌افزار نسخه 26 استفاده شد. نتایج نشان داد که با کمک شفقت به خود، شادکامی و خودکارآمدی تحصیلی می‌توان بهزیستی تحصیلی را پیش‌بینی کرد و تحلیل تمایزی توانست با 1/90 درصد دانش‌آموزان را به دو گروه با بهزیستی بالا و پایین طبقهبندی نماید. می‌توان نتیجهگیری کرد متغیرهای همچون شفقت به خود، شادکامی و خودکارآمدی تحصیلی بر بهزیستی تحصیلی تاثیرگذار است. پیشنهاد میشود مشاوران تحصیلی در ارائه راهکارهای افزایش بهزیستی تحصیلی در دانش‌آموزان به نقش متغیرهایی مانند شفقت به خود، شادکامی و خودکارآمدی تحصیلی توجه بیشتری کنند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
اطهری، زهره، برزگر بفرویی، کاظم، و زارع، مریم. (1399). بررسی نقش شفقت به خود در اهمال‌کاری تحصیلی با واسطهگری اجتناب تجربهای در دانشجویان دانشگاه یزد. فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 8(1)، 44-35.
اکبری زردخانه، سعید، صادقی، فائزه، فتح‌آبادی، جلیل، و حاجی محمدعلی، محمدحسین. (1401). مقیاس ایرانی نیکزیستی نوجوانان: ساخت و ارزشیابی ویژگیهای فنی. فصلنامه پژوهشهای کاربردی روان‌شناختی، 13(1)، 326-305.
خانجانی، سجاد، فروغی، علیاکبر، صادقی، خیرالله، و بحرینیان، سید عبدالمجید. (1395). ویژگیهای روان‌سنجی نسخه ایرانی پرسشنامهی شفقت به خود (فرم کوتاه). نشریه علمی و پژوهشی پژوهنده، 21(5)، 289-282.
خداپناه، فاطمه، و تمناییفر، محمدرضا. (1401). نقش میانجیگر شادکامی و خودکارآمدی تحصیلی در رابطهی شفقت به خود و بهزیستی تحصیلی دانش‌آموزان. فصلنامه علوم روان‌شناختی، 21(118)، 2090-2067.
سبزیان، سعیده، قدمپور، عزت‌الله، و میردریکوند، فضل‌الله. (1398). ارائه مدل علّی درگیری تحصیلی و اخلاق تحصیلی با تقلب تحصیلی: نقش میانجیگری خودکارآمدی تحصیلی. فصلنامه علمی و پژوهشی روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، 8(4)، 155-131.
شامخی، نجمه، کوروشنیا، مریم، برزگر، مجید، و سهرابی، نادره. (1401). بررسی نقش واسطهگری تاب‌آوری تحصیلی بین رابطه حمایت تحصیلی با بهزیستی تحصیلی. مجله علوم پزشکی رازی، 29(10)، 356-346.
صالح صدقپور، بهرام، طلوع دل، محمدصادق، و سادات، سیده اشرف. (1398). هنجارسنجی، اعتباریابی و پایاسازی مقیاس سنجش شادکامی در میان دانشجویان. نشریه علمی و پژوهشی فناوری آموزش، 14(2)، 367-155.
فرخی، نورعلی، طباطبایی جبلی، زهرا، محمودیان، حسن، بهمن‌آبادی، سمیه، و علی‌خانی، مصطفی. (1401). ویژگیهای روان‌سنجی پرسشنامه بهزیستی تحصیلی. نشریه روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، 11(3)، 121-108.
محمدی، کوروش، رضایی، علی‌محمد، محمدی فر، محمدعلی، و طالعپسند، سیاوش. (1397). ارزیابی مدل ساختاری رابطه عملکرد خانواده و بدرفتاری والدین با پیشرفت تحصیلی فرزندان: نقش میانجی کفایت اجتماعی و خودکارآمدی تحصیلی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 18(1)، 69-60.
مرادی، مرتضی، سلیمانی خشاب، عباسعلی، شهابزاده، صدیقه، صباغیان، حمید، و دهقانیزاده، محمدحسین. 1395. آزمون ساختار عاملی و سنجش همسانی درونی نسخهی ایرانی پرسشنامهی بهزیستی تحصیلی. فصلنامه اندازهگیری تربیتی، 7(26)، 148-123.
مظاهری، زینب، و صادقی، احمد. (1394). ساخت و بررسی روایی و پایایی پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی دانش‌آموزان. رویکردهای نوین آموزشی، 10(2)، 80-61.
مقصودی، معصومه، و اسماعیلی شاد، بهرنگ. (1396). مطالعه تأثیر فناوریهای آموزشی بر رابطه بین سواد اطلاعاتی و خودکارآمدی تحصیلی دانش‌آموزان. فصلنامه علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 3(2)، 111-91.
منصوری، کامیار، عاشوری، احمد، غرایی، بنفشه، و فراهانی، حجت اله. (1401). نقش واسطهای ترس از شکست، شفقت به خود و عدم تحمل بلاتکلیفی در رابطه بین اهمال‌کاری تحصیلی و کمالگرایی. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 28(1)، 47-34.
میرزایی، امین، شریف نیا، سید حمید، دوران، بهناز، پسندیده، عباس، سلیمی، سید حسین. (1400). بررسی ویژگیهای روان‌سنجی نسخه فارسی پرسشنامه شادکامی آکسفورد در نمونه‌ای از نیروهای نظامی ایران. مجله طب نظامی، 23(3)، 254-246.
نعیمی، ابراهیم، آشفته، سید محمدحسین، و طالبی، ریحانه. (1395). بررسی رابطه خودکارآمدی تحصیلی با همایندی ادراک از خود و تفکر انتقادی در دانش‌آموزان. دو فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 7(26)، 44-27.
Akbari Zardkhaneh, S., Sadeghi, F., Fath Abadi, J., & Haji Mohammad Ali, M. H. (2022). Iranian scale of adolescent well-being: Construction and evaluation of technical features. Journal of Applied Psychological Research, 13(1), 326-305. [In Persian]
Alam, A. (2022). Positive psychology goes to school: conceptualizing students’ happiness in 21st century schools while ‘minding the mind!’are we there yet? Evidence-backed, school-based positive psychology interventions. ECS Transactions, 107(1), 1-10.
Athari, Z., Borzegar Bafrouyi, K., & Zarei, M. (2020). Examining the role of self-compassion in academic procrastination mediated by experiential avoidance in students at Yazd University. Journal of Scientific Research in School and Virtual Learning, 8(1), 44-35. [In Persian]
Bakker, A. M., Cox, D. W., Hubley, A. M., & Owens, R. L. (2019). Emotion regulation as a mediator of self-compassion and depressive symptoms in recurrent depression. Mindfulness, 10, 1169-1180.
Basili, E., Gomez Plata, M., Paba Barbosa, C., Gerbino, M., Thartori, E., Lunetti, C., & Narvaez Marin, M. (2020). Multidimensional Scales of Perceived Self-Efficacy (MSPSE): Measurement invariance across Italian and Colombian adolescents. PloS one, 15(1), 1-20.
Bradshaw, J., Keung, A., Rees, G., & Goswami, H. (2011). Children's subjective well-being: International comparative perspectives. Children and youth services review, 33(4), 548-556.
Brakus, J. J., Chen, W., Schmitt, B., & Zarantonello, L. (2022). Experiences and happiness: The role of gender. Psychology & Marketing, 1(2), 1-10.
Brenninkmeijer, V., Lagerveld, S. E., Blonk, R. W., Schaufeli, W. B., & Wijngaards-de Meij, L. D. (2018). Predicting the effectiveness of work-focused CBT for common mental disorders: The influence of baseline self-efficacy, depression and anxiety. Journal of occupational rehabilitation, 1(1), 1-11.
Buerger, S., Holzer, J., Yanagida, T., Schober, B., & Spiel, C. (2023). Measuring Adolescents’ Well-Being in Schools: The Adaptation and Translation of the EPOCH Measure of Adolescent Well-Being—A Validation Study. School Mental Health, 1(1), 1-16.
Çakir, V. O., & Demirel, D. H. (2019). A Student-Oriented Study: Analyzing the Relationship between Happiness and Satisfaction with Life. Journal of Educational Issues, 5(1), 150-161.
Conversano, C., Ciacchini, R., Orrù, G., Di Giuseppe, M., Gemignani, A., & Poli, A. (2020). Mindfulness, Compassion, and Self-Compassion Among Health Care Professionals: What's New? A Systematic Review. Frontiers in Psychology, 11 (1), 1-10.
Coutts, J. J., Al-Kire, R. L., & Weidler, D. J. (2023). I can see (myself) clearly now: Exploring the mediating role of self-concept clarity in the association between self-compassion and indicators of well-being. Plos one, 18(6), 1-10.
Crowley, C., Kapitula, L. R., & Munk, D. (2022). Mindfulness, happiness, and anxiety in a sample of college students before and after taking a meditation course. Journal of American College Health, 70(2), 493-500.
Csikszentmihalyi, M., & Seligman, M. (2000). Positive psychology. Journal American Psychologist, 55(1), 5–14.
De Caroli, M. E., & Sagone, E. (2014). Generalized self-efficacy and well-being in adolescents with high vs. low scholastic self-efficacy. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 141(1), 867-874.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2008). Hedonia, eudaimonia, and well-being: An introduction. Journal of happiness studies, 9(1), 1-11.
Farrokhi, N. A., Tabatabai Jebeli, Z., Mahmoudian, H., Bahman Abadi, S., & Ali Khani, M. (2022). Psychometric characteristics of the academic well-being questionnaire. Journal of School Psychology and Education, 11(3), 121-108. [In Persian]
Ferla, J., Valcke, M., & Cai, Y. (2009). Academic self-efficacy and academic self-concept: Reconsidering structural relationships. Learning and individual differences, 19(4), 499-505.
Finaulahi, K. P., Sumich, A., Heym, N., & Medvedev, O. N. (2021). Investigating Psychometric Properties of the Self-Compassion Scale Using Rasch Methodology. Mindfulness, 12(3), 730-740.
Fino, E., & Sun, S. (2022). “Let us create!”: The mediating role of Creative Self-Efficacy between personality and Mental Well-Being in university students. Personality and Individual Differences, 188(1), 1-10.
Hietajärvi, L., Salmela-Aro, K., Tuominen, H., Hakkarainen, K., & Lonka, K. (2019). Beyond screen time: Multidimensionality of socio-digital participation and relations to academic well-being in three educational phases. Computers in Human Behavior, 93, 13-24.
Hills, P., & Argyle, M. (2002). The Oxford Happiness Questionnaire: A compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and individual differences, 33(7), 1073-1082.
Holzer, J., Bürger, S., Lüftenegger, M., & Schober, B. (2022). Revealing associations between students' school-related well-being, achievement goals, and academic achievement. Learning and Individual Differences, 95(1), 102140.
Hong, J., Mreydem, H. W., Abou Ali, B. T., Saleh, N. O., Hammoudi, S. F., Lee, J., ... & Chung, S. (2022). Mediation effect of self-efficacy and resilience on the psychological well-being of Lebanese people during the crises of the COVID-19 pandemic and the Beirut explosion. Frontiers in psychiatry, 12(1), 1-10.
Huebner, E. S., Hills, K. J., Jiang, X., Long, R. F., Kelly, R., & Lyons, M. D. (2014). Schooling and children’s subjective well-being. Handbook of child well-being, 2, 797-819.
Jinks, J., & Morgan, V. (1999). Children's perceived academic self-efficacy: An inventory scale. The Clearing House, 72(4), 224-230.
Karakasidou, E., Raftopoulou, G., Papadimitriou, A., & Stalikas, A. (2023). Self-Compassion and Well-Being during the COVID-19 Pandemic: A Study of Greek College Students. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(6), 1-10.
Kern, M. L., Benson, L., Steinberg, E. A., & Steinberg, L. (2016). The EPOCH measure of adolescent well-being. Psychological assessment, 28(5), 1-10.
Kern, M. L., Waters, L. E., Adler, A., & White, M. A. (2015). A multidimensional approach to measuring well-being in students: Application of the PERMA framework. The journal of positive psychology, 10(3), 262-271.
Khajavand, S., Foroughi, A. A., Sadeghi, K., & Bahreinian, S. A. (2016). Psychometric characteristics of the Iranian version of the Self-Compassion Scale (short form). Scientific and Research Journal of Researcher, 21(5), 289-282. [In Persian]
Khodapanah, F., & Tamanaifar, M. R. (2022). The mediating role of happiness and academic self-efficacy in the relationship between self-compassion and academic well-being of students. Journal of Psychological Sciences, 21(118), 2090-2067. [In Persian]
Komarraju, M., & Nadler, D. (2013). Self-efficacy and academic achievement: Why do implicit beliefs, goals, and effort regulation matter?. Learning and individual differences, 25, 67-72.
Kotera, Y., Green, P., & Sheffield, D. (2021). Positive Psychology for Mental Wellbeing of UK Therapeutic Students: Relationships with Engagement, Motivation, Resilience and Self-Compassion. International Journal of Mental Health and Addiction, 5(2), 1-16.
Krieger, T., Hermann, H., Zimmermann, J., & grosse Holtforth, M. (2015). Associations of self-compassion and global self-esteem with positive and negative affect and stress reactivity in daily life: Findings from a smart phone study. Personality and individual differences, 87(2), 288-292.
Lambert, L., Draper, Z. A., Warren, M. A., Joshanloo, M., Chiao, E. L., Schwam, A., & Arora, T. (2022). Conceptions of happiness matter: Relationships between fear and fragility of happiness and mental and physical wellbeing. Journal of Happiness Studies, 23(2), 535-560.
Lawrence, E. M., Rogers, R. G., Zajacova, A., & Wadsworth, T. (2019). Marital happiness, marital status, health, and longevity. Journal of Happiness Studies, 20(5), 1539-1561.
Lukoševičiūtė, J., Argustaitė-Zailskienė, G., & Šmigelskas, K. (2022). Measuring Happiness in Adolescent Samples: A Systematic Review. Children, 9(2), 1-39.
Mansouri, K., Ashouri, A., Ghorai, B., & Farahani, H. (2022). The mediating role of fear of failure, self-compassion, and intolerance of uncertainty in the relationship between academic procrastination and perfectionism. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 28 (1), 47-34. [In Persian]
Maqsoudi, M., & Esmaeili Shad, B. (2017). Studying the impact of educational technologies on the relationship between information literacy and academic self-efficacy in students. Journal of Information Management Sciences and Techniques, 3 (2), 111-91. [In Persian]
Martínez-Díaz, A., Díaz-Fúnez, P. A., Salvador-Ferrer, C. M., Hernández-Sánchez, B. R., Sánchez-García, J. C., & Mañas-Rodríguez, M. Á. (2023). Mediating effect of job crafting dimensions on influence of burnout at self-efficacy and performance: revisiting health-impairment process of JD-R theory in public administration. Frontiers in Psychology, 14(1), 1-10.
Mirzaei, A., Sharif Nia, S. H., Douran, B., Pasandideh, A., & Salimi, S. H. (2021). Examining the psychometric features of the Persian version of the Oxford Happiness Questionnaire in a sample of Iranian military personnel. Journal of Military Medicine, 23(3), 254-246. [In Persian]
Mohammadi, K., Rezaei, A. M., Mohammadi Far, M. A., & Taleh Pasand, S. (2018). Evaluating the structural model of family functioning and parental maltreatment with children's academic progress: The mediating role of social competence and academic self-efficacy. Iranian Journal of Medical Education, 18(1), 69-60. [In Persian]
Moradi, M., Soleimani Khashab, A. A., Shahab Zadeh, S., Sabaghian, H., & Dehghani Zadeh, M. H. (2016). Testing the factor structure and measuring internal consistency of the Iranian version of the academic well-being questionnaire. Journal of Educational Measurement, 7(26), 148-123. [In Persian]
Mozaffari, Z., & Sadeghi, A. (2015). Construction and evaluation of the validity and reliability of the academic self-efficacy questionnaire for students. New Educational Approaches, 10(2), 80-61. [In Persian]
Mudzkiyyah, L., Wahib, A., & Bulut, S. (2022). Well-being among boarding school students: Academic self-efficacy and peer attachment as predictors. Psikohumaniora, 1(1), 1-10.
Muris, P., Otgaar, H., López, A., Kurtic, I., & van de Laar, I. (2020). The (non) Protective Role of Self-Compassion in Internalizing Symptoms: Two Empirical Studies in Adolescents Demonstrating Unwanted Effects of Using the Self-Compassion Scale Total Score. Mindfulness, 1-13.
Naeimi, E., Ashofteh, S. M. H., & Talebi, R. (2016). Investigating the relationship between academic self-efficacy and self-perception and critical thinking in students. Biannual Journal of Counseling Culture and Psychotherapy, 7(26), 44-27. [In Persian]
Naismith, I., Ripoll, K., & Pardo, V. M. (2020). Group compassion-based therapy for Female survivors of intimate-partner violence and gender-based violence: a pilot study. Journal of Family Violence, 1(3), 1-8.
Navarro-Gil, M., Lopez-del-Hoyo, Y., Modrego-Alarcón, M., Montero-Marin, J., Van Gordon, W., Shonin, E., & Garcia-Campayo, J. (2020). Effects of attachment-based compassion therapy (ABCT) on self-compassion and attachment style in healthy people. Mindfulness, 11 (1), 51-62.
Neff, K. (2003). Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and identity, 2 (2), 85-101.
Neff, K. D., Rude, S. S., & Kirkpatrick, K. L. (2007). An examination of self-compassion in relation to positive psychological functioning and personality traits. Journal of research in personality, 41(4), 908-916.
Putwain, D., Sander, P., & Larkin, D. (2013). Academic self‐efficacy in study‐related skills and behaviours: Relations with learning‐related emotions and academic success. British Journal of Educational Psychology, 83(4), 633-650.
Qudsyi, H., & Putri, M. I. (2016). Self-efficacy and anxiety of National Examination among high school students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 217, 268-275.
Raes, F., Pommier, E., Neff, K. D., & Van Gucht, D. (2011). Construction and factorial validation of a short form of the self‐compassion scale. Clinical psychology & psychotherapy, 18(3), 250-255.
Ramos, M. F. D., Perez, M., & Andrade, E. R. C. (2022). Orientations to happiness and university students’ engagement during the COVID-19 Era: Evidence from Six American Countries. International Journal of Educational Psychology: IJEP, 11(1), 50-67.
Sabzian, S., Ghadampour, E., & Mir Drikvand, F. (2019). Presenting a causal model of academic engagement and academic ethics with academic dishonesty: The mediating role of academic self-efficacy. Scientific and Research Journal of School Psychology and Education, 8(4), 155-131. [In Persian]
Saleh Sedeqpour, B., Tolu Del, M. S., & Sadat, S. A. (2019). Norming, validating, and standardizing the happiness measurement scale among students. Scientific and Research Journal of Educational Technology, 14(2), 367-155. [In Persian]
Schick, M. R., Todi, A. A., & Spillane, N. S. (2022). Subjective happiness interrupts the association between alcohol expectancies and alcohol consumption among reserve-dwelling first nation adolescents. American Journal of Orthopsychiatry, 92(4), 497–504.
Seligman, M. E. (2011). Flourish: A visionary new understanding of happiness and well-being. Simon and Schuster.
Shami Khani, N., Kouroshnia, M., Borzegar, M., & Sohrabi, N. (2022). Examining the mediating role of academic resilience in the relationship between academic support and academic well-being. Raz Medical Sciences Journal, 29(10), 356-346. [In Persian]
Toytok, E. H., & Gürel, S. (2019). Does Project Children’s University Increase Academic Self-Efficacy in 6th Graders? A Weak Experimental Design. Sustainability, 11(3), 1-10.
Trudel-Fitzgerald, C., James, P., Kim, E. S., Zevon, E. S., Grodstein, F., & Kubzansky, L. D. (2019). Prospective associations of happiness and optimism with lifestyle over up to two decades. Preventive Medicine, 126(1), 1-10.
Tuominen-Soini, H., Salmela-Aro, K., & Niemivirta, M. (2012). Achievement goal orientations and academic well-being across the transition to upper secondary education. Learning and Individual Differences, 22(3), 290-305.
Türkmen, O. O., Kavaklı, M., & Ak, M. (2022). The multiple mediating roles of self-esteem and happiness in the relationship between loneliness and depression in Facebook and Instagram users. Turkish J Clinical Psychiatry, 1(1), 1-10.
Yakın, D., Gençöz, T., Steenbergen, L., & Arntz, A. (2019). An integrative perspective on the interplay between early maladaptive schemas and mental health: The role of self‐compassion and emotion regulation. Journal of clinical psychology, 75 (6), 1098-1113.
Young, T., Macinnes, S., Jarden, A., & Colla, R. (2022). The impact of a wellbeing program imbedded in university classes: the importance of valuing happiness, baseline wellbeing and practice frequency. Studies in Higher Education, 47(4), 751-770.
Zager Kocjan, G., Jose, P. E., Sočan, G., & Avsec, A. (2022). Measurement invariance of the Subjective Happiness Scale across countries, gender, age, and time. Assessment, 29(4), 826-841.
Zessin, U., Dickhäuser, O., & Garbade, S. (2015). The relationship between self‐compassion and well‐being: A meta‐analysis. Applied Psychology: Health and Well‐Being, 7(3), 340-364.
Zhang, H., Watson-Singleton, N. N., Pollard, S. E., Pittman, D. M., Lamis, D. A., Fischer, N. L., & Kaslow, N. J. (2019). Self-criticism and depressive symptoms: mediating role of self-compassion. Omega-Journal of Death and Dying, 80 (2), 202-223.
)