نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه آزاد رودهن
2 دانشگاه ازاد رودهن
چکیده
هدف پژوهش حاضر تبیین انگیزش تحصیلی دانشآموزان بر مبنای جهت‌گیری انگیزشی ادراک شده والدین و معلمان با میانجی‌گری نیازهای اساسی روانشناختی است. به این منظور نمونه‌ای شامل 404 دانش‌آموز دوره متوسطه با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای مرحله‌ای از دبیرستان‌های همدان انتخاب شده، سپس مقیاس‌های انگیزش تحصیلی، جهت‌گیری انگیزشی ادراک شده والدین، جهت‌گیری انگیزشی ادراک شده معلمان و نیازهای اساسی روانشناختی روی آنان اجرا شد. داده‌ها با استفاده از الگوی معادله‌ی ساختاری (SEM) تحلیل گردید. مدل نهایی یک الگوی خاص از روابط متغیرهای پژوهش با یکدیگر را نشان داد که 44/0 از تغییرات انگیزش درونی، 37/0 انگیزش بیرونی و 22/0 بی‌انگیزگی را تبیین می‌کند. شاخص‌های برازش مدل، برازش مدل را با داده‌ها نشان می‌دهد (81/1= 2χ،61/0=P ، 01/0=RMSEA، 00/1=GFI، 99/0=AGFI، 00/1=CFI، 99/0=NFI). اثر مستقیم جهت‌گیری انگیزشی والدین بر انگیزش تحصیلی تأیید نشد اما اثر غیر مستقیم آن با میانجی‌گری نیازهای روانشناختی بر انگیزش درونی، بیرونی و بی‌انگیزگی مورد تأیید قرار گرفت. اثر مستقیم و غیرمستقیم جهت‌گیری انگیزشی معلمان نیز بر هر سه بعد انگیزش معنادار بود. جهت‌گیری انگیزشی معلمان بیش از جهت‌گیری انگیزشی والدین تبیین‌کننده‌ی انگیزش تحصیلی دانشآموزان بود که نشان دهنده اهمیت اساسی نقش جو کلاس و جهت‌گیری انگیزشی معلمان در انگیزش تحصیلی دانشآموزان است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
اژهای، جواد؛ خضری آذر، هیمن؛ بابایی سنگلجی، هیمن و امانی، جواد (1387). الگوی ساختاری روابط بین حمایت از خودمختاری ادراک شده معلم، نیازهای روان شناختی اساسی، انگیزش درونی و تلاش. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی. 2، 4، 47-56.
باقری، ناصر (1379). هنجاریابی مقیاس انگیزش تحصیلی در دانشآموزان دبیرستانی شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم.
تنهای رشوانلو، فرهاد و حجازی، الهه (1395). مادر و پدر، مسائل تحصیلی و انگیزش خودمختار تحصیلی. فصلنامه رشد آموزش مشاور مدرسه. 45، 7، 16- 22.
خادمی اشکذری، ملوک و پیریایی، صالحه (1394). طراحی و آزمودن الگویی از اثر ساختار هدف مدرسه بر ساختارهای انگیزشی دانشآموزان با درنظرگرفتن نقش واسطهای حمایت ادراک شده از سوی معلم. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 11، 38، 23-42.
ریو، جان، مارشال. (1388). انگیزش و هیجان (ترجمة یحیی سیدمحمدی). تهران: ویرایش. (تاریخ انتشار به زبان اصلی2005).
طاطاری، یونس؛ کارشکی، حسین و سادات هاشمی، فروزان (1394). بررسی رابطه بین جو یادگیری و پرخاشگری در دانش آموزان دختر پایه های دوم و سوم دبیرستان‌های شهر مشهد. فصلنامه پژوهش های کاربردی در روانشناسی تربیتی. 2، 3، 43- 59.
Aunola, K., Viljaranta, J., Lehtinen, E., & Nurmi, J. E. (2013). The role of maternal support of competence, autonomy and relatedness in children’s interests and mastery orientation. Learning and Individual Differences, 25 , 171–177. doi: 10.1016/j.lindif.2013.02.002 .
Black, A. E., & Deci, E. L. (2000). The effects of student self-regulation and instructor autonomy support on learning in a college-level natural science course: A self-determination theory perspective. Science Education, 84 , 740–756.
Chirkov, V. I., & Ryan, R. M. (2001). Parent and teacher autonomy-support in Russian and U.S. adolescents: Common effects on well-being and academic motivation. Journal of Cross Cultural Psychology, 32 , 618–635. doi: 10.1177/0022022101032005006 .
D’Ailly, H. (2003). Children’s autonomy and perceived control in learning: A model of motivation and achievement in Taiwan. Journal of Educational Psychology, 95 , 84–96. doi: 10.1037/0022-0663.95.1.84 .
Dumont, H., Trautwein, U., Nagy, G., & Nagengast, B. (2014). Quality of parental homework involvement: Predictors and reciprocal relations with academic functioning in the reading domain. Journal of Educational Psychology, 106, 144–161.
Deci, E. L., Hodges, R., Pierson, L., & Tomassone, J. (1992). Autonomy and competence as motivational factors in students with learning disabilities and emotional handicaps. Journal of Learning Disabilities, 25 , 457–471. doi: 10.1177/002221949202500706 .
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11 , 227–268. doi: 10.1207/S15327965PLI1104_01 .
Deci, E. L., Schwartz, A. J., Sheinman, L., & Ryan, R. M. (1981). An instrument to assess adults’ orientations toward control versus autonomy with children: Refl ections on intrinsic motivation and perceived competence. Journal of Educational Psychology, 73 , 642–650. doi: 10.1037/0022-0663.73.5.642
Grolnick, W. S. (2015). Mothers’ motivation for involvement in their children’s schooling: Mechanisms and outcomes. Motivation and Emotion, 39, 63–73.
Grolnick, W. S., & Ryan, R. M. (1987). Autonomy in children’s learning: An experimental and individual difference investigation. Journal of Personality and Social Psychology, 52 , 890–898. doi: 10.1037/0022-3514.52.5.890 .
Grolnick, W. S. (2016). Parental Involvement and Children’s Academic Motivation and Achievement. In W. C. Liu, J. C. Keng Wang & R. M. Ryan (Eds.), Building Autonomous Learners (pp. 169–184). Springer. DOI 10.1007/978-981-287-630-0.
Grolnick, W. S., & Ryan, R. M. (1989). Parent styles associated with children’s self regulation and competence in school. Journal of Educational Psychology, 81 , 143–154. doi: 10.1037/0022-0663.81.2.143 .
Grolnick, W. S., Ryan, R. M., & Deci, E. L. (1991). The inner resources for school achievement: Motivational mediators of children’s perceptions of their parents. Journal of Educational Psychology, 83, 508–517. doi:10.1037/0022-0663.83.4.508.
Grolnick, W. S., Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1997). Internalization within the family: The selfdetermination theory perspective. In J. E. Grusec & L. Kuczynski (Eds.), Parenting and children’s internalization of values: A handbook of contemporary theory (pp. 135–161). New York: Wiley.
Grolnick, W. S., Raftery-Helmer, J. N., Flamm, E. S., Marbell, K., Cardemil, E. V. (2014a). Parental provision of academic structure and the transition to middle school. Journal of Research on Adolescence. doi:10.1111/jora.12161
Guay, F., Ratelle, C. F., & Chanal, J. (2008). Optimal learning in optimal contexts: The role of self-determination in education. Canadian Psychology, 49, 233–240.
Guay, F., Chanal, J., Ratelle, C. F., Marsh, H. W., Larose, S., & Boivin, M. (2010). Intrinsic identified and controlled types of motivation for school subjects in young elementary school children. British Journal of Educational Psychology, 80, 711–735. doi:10.1348/000709910X499084.
Huges, J. N; Wu, J. Y; Kwok, O.-M; Villarreal, V. & Johnson, A. Y. (2012). Indirect effects of child reports of teacher–student relationship on achievement. Journal of Educational Psychology, 104, 350–365.
Joussemet, M., Koestner, R., Lekes, N., & Landry, R. (2005). A longitudinal study of the relationship of maternal autonomy support to children´s adjustment and achievement in school. Journal of Personality, 73, 1215-1235.
Joussemet, M., Vitaro, F., Barker, E. D., Coté, S., Nagin, D., Zoccolillo, M., & Tremblay, R. E. (2008). Controlling parenting and physical aggression during elementary school. Child Development, 79, 411-425.
Katz, I., Kaplan, A., & Buzukashvily, T. (2011). The role of parents’ motivation in students’ autonomous motivation for doing homework. Learning and Individual Differences, 21, 376–386.
Koestner, R., Ryan, R. M., Bernieri, F., & Holt, K. (1984). Setting limits on children’s behavior: The differential effects of controlling versus informational styles on intrinsic motivation and creativity. Journal of Personality, 52 , 233–248. doi: 10.1111/j.1467-6494.1984.tb00879.x .
Jang, H; Reeve, J. & Deci, E. L. (2010). Engaging Students in Learning Activities: It Is Not Autonomy Support or Structure but Autonomy Support and Structure. Journal of Educational Psychology, 102(3), 588- 600. http://dx.doi.org/10.1037/a0019682.
La Guardia, J. G., Ryan, R. M., Couchman, C. E., & Deci, E. L. (2000). Within-person variation in security of attachment: A self-determination theory perspective on attachment, need fulfi llment, and well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 79 , 367–384. doi: 10.1037/0022-3514.79.3.367 .
Legate, N., De Haan, C. R., Weinstein, N., & Ryan, R. M. (2013). Hurting you hurts me too: The psychological costs of complying with ostracism. Psychological Science.
doi:10.1177/0956797612457951.
doi:10.1177/0956797612457951.
Loehlin, J. C., (2004), Latent Variable Models, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Patrick, H; Kaplan, A. & Ryan, A. M. (2011). Positive classroom motivational environments: Convergence between mastery goal structure and classroom social climate. Journal of Educational Psychology, 103, 367–382.
Patall, E. A., Cooper, H., & Robinson, J. C. (2008). The effects of choice on intrinsic motivation and related outcomes: A meta-analysis of research fi ndings. Psychological Bulletin, 134 , 270– 300. doi: 10.1037/0033-2909.134.2.270 .
Pomerantz, E. M., Grolnick, W. S., & Price, C. E. (2005). The role of parents in how children approach achievement: A dynamic process perspective. In A. J. Elliot & C. S. Dweck (Eds.), Handbook of competence and motivation (pp. 229–278). New York: Guilford Publications.
Ratelle, C. F., Guay, F., Larose, S., & Senécal, C. (2004). Family correlates of trajectories of academic motivation during a school transition: A semiparametric group-based approach. Journal of Educational Psychology, 96, 743–754. doi:10.1037/0022-0663.96.4.743.
Ratelle, C. F., Larose, S., Guay, F., & Senécal, C. (2005). Perceptions of parental involvement and support as predictors of college students’ persistence in a science curriculum. Journal of Family Psychology, 19 , 286–293. doi: 10.1037/0022-0663.99.4.734 .
Reeve, J., & Deci, E. L. (1996). Elements within the competitive situation that affect intrinsic motivation. Personality and Social Psychology Bulletin, 22 , 24–33. doi: 10.1177/0146167296221003 .
Roth, G., Assor, A., Niemiec, C. P., Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2009). The emotional and academic consequences of parental conditional regard: Comparing conditional positive regard, conditional negative regard, and autonomy support as parenting practices. Developmental Psychology, 45 , 1119–1142. doi: 10.1037/a0015272 .
Ryan, R. M., Mims, V., & Koestner, R. (1983). Relation of reward contingency and interpersonal context to intrinsic motivation: A review and test using cognitive evaluation theory. Journal of Personality and Social Psychology, 45, 736–750. doi:10.1037/0022-3514.45.4.736.
Ryan, R. M., & Grolnick, W. S. (1986). Origins and pawns in the classroom: Self-report and projective assessments of children’s perceptions. Journal of Personality and Social Psychology, 50 , 550–558.
Sakiz, G; Pape, S. J. & Hoy, A. W. (2012). Does perceived teacher affective support matter for middle school students in mathematics classrooms? Journal of School Psychology, 50(2), 235-255.
Semmer, N. K; Elfering, A; Jacobshagen, N; Perrot, T; Beehr, T. A. & Boos, N. (2008). The emotional meaning of instrumental social support. International Journal of Stress Management, 15(3), 235-251.
Smits, I., Soenens, B., Vansteenkiste, M., Luyckx, K., & Goossens, L. (2010). Why do adolescents gather information or stick to parental norms? Examining autonomous and controlled motives behind adolescents’ identity style. Journal of Youth and Adolescence, 39, 1343–1356.
Soenens, B. Berzonsky, M. D. Vansteenksite, M. Beyers, W. and Goossens, L.. (2005). Identity Styles and Causality Orientations: In Search of the Motivational Underpinnings of the Identity Exploration Process. European Journal of Personality Eur. J. Pers. 19: 427–442.
Soenens, B., Vansteenkiste, M., & Sierens, E. (2009). How are parental psychological control and autonomy-support related? A cluster-analytic approach. Journal of Marriage and Family, 71, 187–202. doi:10.1111/j.1741-3737.2008.00589.x.
Standage, M., Duda, J. L., & Ntoumanis, N. (2006). Students’ motivational processes and their relationships to teacher ratings in school physical education: A self-determination theory approach. Research Quarterly for Exercise and Sport, 77 , 100–110. doi: 10.1080/02701367.2006.10599336 .
Vallerand, R. J., Blais, M. R., Brière, N. M., & Pelletier, L. G. (1989). Construction et validation de l’Echelle de Motivation en Education. Canadian Journal of Behavioural Sciences, 21 , 323– 349. doi: 10.1037/h0079855 .
Vallerand, R. J., Fortier, M. S., & Guay, F. (1997). Self-determination and persistence in a real-life setting: Toward a motivational model of high school dropout. Journal of Personality and Social Psychology, 72 , 1161–1176. doi: 10.1037/0022-3514.72.5.1161.
Walker, C. O. (2012). Student perception of classroom achievement goals as predictors of belonging and content instrumentality. Social Psychology of Education, 15, 97–107.
Wang, C. K., & Liu, W. C. (2008). Teachers’ motivation to teach national education in Singapore: A self-determination theory approach. Asia Pacifi c Journal of Education, 28, 395–410.
)