نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم تربیتی دانشکده‌ی علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

2 کارشناس ارشد تحقیقات آموزشی دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی.

چکیده

هدف این پژوهش بررسی رابطه بین ویژگی­های شخصیتی و اضطراب رایانه با خودکارآمدی رایانه دانش‌آموزان متوسطه شهرستان آمل بود. روش تحقیق، از نوع توصیفی-همبستگی و از نظر هدف، به صورت طرح کاربردی بود. جامعه آماری 11532 نفر از دانش­آموزان و نمونه­ی پژوهش، 390 دانش­آموز متوسطه بودند که به­صورت نمونه­گیری خوشه­ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش، شامل پرسشنامه اضطراب رایانه­ی هاینس، گلاس و نایت، پرسشنامه ویژگی­های شخصیتی نئو و پرسشنامه خودکارآمدی رایانه مورفی، کوور و اوون بود.؛ داده­ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه به روش همزمان و تحلیل مسیر با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS21 و LISREL8.80 تحلیل شدند. بین اضطراب رایانه با خودکارآمدی رایانه رابطه منفی و بین ویژگی­های شخصیتی با خودکارآمدی رایانه رابطه وجود داشت. تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که برون­گرایی، گشودگی، توافق، باوجدان بودن واضطراب رایانه، خودکارآمدی رایانه را پیش‌بینی می‌کنند. همچنین نتایج تحلیل مسیر نشان داد که برون­گرایی، گشودگی، اضطراب رایانه و باوجدان­بودن از طریق متغیر توافق بر خودکارآمدی رایانه اثر غیرمستقیم می‌گذارد؛ ولی توافق بر خودکارآمدی رایانه دانش­آموزان اثر مستقیم می‌گذارد. از سوی دیگر برون­گرایی، گشودگی و اضطراب رایانه از طریق باوجدان­بودن بر توافق اثر غیرمستقیم می‌گذارد ولی باوجدان­بودن بر توافق اثر مستقیم می‌گذارد. یافته­های حاصل از این پژوهش بر کاربرد ویژگی­های شخصیتی و اضطراب رایانه در خودکارآمدی رایانه دانش­آموزان تأکید دارد.

کلیدواژه‌ها

اورنگ، طیبه. (1383). بررسی علل روانی چت کردن در شهر تهران. پایان­نامه کارشناسی ارشد روان­شناسی. دانشگاه تهران.
احمدی ده­قطب الدینی، محمد؛ مشکانی، محمد و محمدخانی، عظیم. (1389). تاثیر خودکارآمدی رایانه و اضطراب رایانه بر سازه­های مدل پذیرش فناوری دیویس: چشم­اندازهای جدید روان­شناسی اجتماعی. مجله پژوهش­های روان­شناختی، 1(25)، 72-51.
اکبری بورنگ، محمد و رضاییان، حمید. (1387). اضطراب رایانه در دانشجویان دانشگاه اراک و رابطه آن با کارآمدی رایانه. مجله روانپزشکی و روان­شناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)، 14 (1)، 92-90.
خانجانی، زینب و اکبری، سعیده. (1390). رابطه ویژگی­های شخصیتی نوجوانان و اعتیادبه اینترنت. یافته­های نو در روان­شناسی، 6 (19)، 127-113.
زکی، محمدعلی. (1391). آزمون و اعتباریابی مقیاس اضطراب کامپیوتر در بین دانشبران دختر و پسر آموزشگاه­های شهر اصفهان. فصلنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، سال دوم، (4)، 28-5.
زمانپور، عنایت اله؛ خانی، محمدحسین و مرادیانی دیزه رود، خدیجه. (1392). تاثیر اضطراب کامپیوتر بر نگرش به یادگیری الکترونیکی: نقش واسطه­ای نگرش و خودکارآمدی کامپیوتر و اینترنت. فصلنامه روان­شناسی،‌سال نهم (28)، 101-77.
شایق، سمیه؛ آزاد،حسین و بهرامی، هادی. (1388). بررسی اعتیاد به اینترنت و رابطه آن با ویژگی­های شخصیتی در نوجوانان تهران. مجله علمی پژوهشی اصول بهداشت روانی، 2 (42)، 149-158.
عسگری، پرویز و مرعشیان، فاطمه. (1388). رابطه بین ویژگی­های شخصیتی و اضطراب کامپیوتر با اعتیاد به اینترنت در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. یافته­های نو در روان­شناسی،2 (8)، 23-35.
غلامعلی لواسانی، مسعود. (1383). تدارک مدل معادلات ساختاری اضطراب رایانه در دانشجویان دانشگاه تهران. مجله روان­شناسی و علوم تربیتی، (66)، 98-77.
قراباغی، حسن؛ امیرتیموری، محمد حسن و مقامی، حمیدرضا. (1390). بررسی رابطه­ی بین خلاقیت با خودکارآمدی رایانه­ای در دانشجویان کارشناسی رشته­ی تکنولوژی آموزشی دانشکده­ی روان­شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 1 (2)، 178-151.
محمودی، قهرمان و سیادتی، عباس. (1388). بررسی میزان اضطراب کامپیوتر در اعضای هیأت علمی و مدیران پرستاری. مجله نظام سلامت، 1 (3)، 48-41.
نادمی، فرح و سعیدی رضوانی،کامبیز. (1385). استفاده از اینترنت و پیامدهای روانی و اجتماعی آن. پایان­نامه کارشناسی ارشد روان­شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
نادری، فرح و احدی، حسن. (1384). بررسی اضطراب کامپیوتر و رابطه­ی آن با ویژگی­های فردی در دانشجویان دانشگاه­های اهواز. مطالعات روان­شناختی دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی دانشگاه الزهرا، 1 (2)، 24-7.
Anandarajan. & M. Simmers, C. (2003). Managing Web Usage in the Workplace: ASocial, Ethical and Legal Perspective, united state of America, Idea Group Inc (IGI) publication.
Bessiere, Katherine. & kiesler, sara. (2002). http : // www.cs.cmu.edu/ ~ kraut / R Kvaut. site . files / articles / Bessiereoo Internets - social Resource — Depressionl.
Cakir, O. (2012). Students' self confidence and attitude regarding computer: An international analysis based on computer availability and gender factor. Social and Behavioral Sciences, 47, 1017 – 1022.
Durndell, A. & Haag, Z. (2002). Computer self-efficacy, computer anxiety,attitudes towards the Internet and reported experience with the Internet, by gender, in an East European sample. Computers in Human Behavior, 18(5), 521-535.
Hamburger, Y. A, Artzi, B. E (2000). The relationship between extraversion andneuroticism and different uses of the internet. Computers in Human Behavior, 4(16), 441- 499.
Hardie, E. & Yittee, M. )2007(. Excessive internet use: The role of personality, loneliness and social support Networks ininternet addiction. Emerg Technol Society; 5 (1):37-47.
Hemby, K.V. )1997). E. ects of keyboarding skill on self-reported computer anxiety among traditional versus traditional college students. Delta pi Epsilon Joumal, 39(1).
Jin, D. & Lin, S. (2012). Advances in Future Computer and Control Systems, Volume 2, New York, Springer publication.
Igbaria, M. & Chakrabarti, A. (1990). Computer anxiety and attitudes towards computer use. Behavior and Information Technology, 9, 229-241.
King, J. Bond, T. & Blanford. (2002). An investigation of computer anxiety by gender and grade. Computers in Human Behavior, 18: 69-84.
Meerkerk, M. A. Gert-Jan, m, Regina J. J.M. Van-Den, Eijnden, Henk, F. (2006). Sensation seeking and internet dependence of Taiwanese high school adolescevits computers in Human behavior.
Schwarzer, R. (1986). Self-Related cognitions in anxiety and motivations. NewJersey: L. Erlbaum and Associates.
Tekinarsian E. Computer anxiety: across-cultural comparative study of Dutch and Turkish university students. Computer in Human Behavior 2008; 24(4): 1572-84.
Young, K. S. Rodgers, R. C. (1998). Internet Addiction: Personality Traits Associated with Its Develo