نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روان شناسی بالینی دانشگاه شهید چمران اهواز

2 استادیار روان‌شناسی بالینی دانشگاه شهید چمران اهواز

3 استاد روان‌شناسی بالینی دانشگاه شهید چمران اهواز

4 دانشیار روان‌شناسی صنعتی و سازمانی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه علی پنج عامل بزرگ شخصیت با تاب­آوری و هم­چنین آزمون نقش واسطه­ای تاب­آوری در رابطه بین پنج عامل بزرگ شخصیت و شادکامی انجام پذیرفت. در این پژوهش تعداد 300 نفر (169 دختر و131 پسر­) از دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله­ای به­عنوان نمونه انتخاب شدند. شرکت­کنندگان فرم کوتاه پرسش نامه نئو (NEO-FFI)، مقیاس تاب­آوری کانر و دیویدسون (CD-RISC) و پرسش­نامه شادکامی آکسفورد (OHI) را تکمیل کردند. ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگویابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار SPSS-21 و AMOS-21 انجام شد. به­علاوه جهت آزمودن مسیرهای واسطه­ای از روش بوت‌استراپ استفاده شد. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که الگوی پیشنهادی دارای برازش نسبتاً خوبی با داده­ها می­باشد که با انجام اصلاحاتی بهبود یافت. به طور کلی نتایج بیانگر آن بود که چهار ویژگی شخصیتی روان­رنجوری، وظیفه­شناسی، گشودگی به تجربه و برون گرایی رابطه علی مستقیم با تاب آوری دارند. هم­چنین این ویژگی­های شخصیتی رابطه علی غیرمستقیم معنی­داری با شادکامی از طریق تاب­آوری نشان دادند.

کلیدواژه‌ها

آنش­روز، ب؛ پاکدامن، ش و عسگری، ع. (1387). ارتباط بین پنج رگه شخصیتی و پیشرفت تحصیلی. فصلنامه روان­شناسی ایرانی، 16: 367-376.
آیزنک، مایکل. (1375). روان­شناسی شادی. ترجمه­ی مریم فیروزبخت (1375). تهران: انتشارات بدر.
حق­شناس، ح. (1378). هنجاریابی آزمون شخصیتی NEO.PI، فرم تجدید نظر شده. مجله اندیشه و رفتار، بهار1378، شماره 4: 46-38.
خوش­کنش، ابوالقاسم. (1386). بررسی روابط ساده و چندگانه پیشایندهای شخصیتی-شناختی و مذهبی با احساس شادکامی و ارتباط این متغیر با سلامت روانی و عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز. پایان نامه دکتری روان­شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
سوری، ح؛ حجازی، ا و سوری­نژاد، م. (1393). رابطه تاب­آوری و بهزیستی روان­شناختی: نقش واسطه­ای خوش­بینی. دانش و پژوهش در روان­شناسی کاربردی، سال پانزدهم، شماره 1: 5-15.
شاکری­نیا، ا و محمدپور، م. (1389). رابطه تنش شغلی و تاب­آوری با فرسودگی شغلی در پرستاران زن. فصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، سال چهاردهم، شماره 2: 169-161.
علی­پور، ا و نوربالا، ع. (1378). بررسی مقدماتی پایایی و روایی پرسشنامه شادکامی آکسفورد در دانشجویان دانشگاه­های تهران. مجله اندیشه و رفتار، سال پنجم، شماره 1 و 2.
کیامهر، جواد. (1381). هنجاریابی فرم کوتاه پرسشنامه پنج عاملی (NEO.F.F.I) و بررسی ساختار عاملی و تحلیل تأییدی آن در بین دانشجویان دانشکده علوم انسانی دانشگاه تهران. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
گروسی­فرشی، م. (1380).رویکردهای نوین در ارزیابی شخصیت. کاربرد تحلیل عاملی در مطالعات شخصیت. تبریز، نشر جامعه­پژوه (نشر دانیال).
محمدی، مسعود. (1384). بررسی عوامل مؤثر بر تاب­آوری در افراد در معرض خطر سوءمصرف مواد. پایان­نامه دکتری، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی
Argyle, M. (2001). The Psychology of happiness. London: Routledge
Argyle, M. & Lu, L. (1990). Happiness and social skills. Personality and Individual Differences, 11, 1255–1261
Aziz, R. Mustaffa, S. Samah, N. & Yusof, R. (2014). Personality and happiness among academicians in Malaysia. Social and Behavioral Sciences, 116, 4209 – 4212.
Bentler, P. M. & chou, C. (1987). Practical issues in structural modeling. Sociological Methods and Research, 16, 78- 117.
Boehm, J. K. & Lyubomirsky, S. (2008). The promise of sustainable happiness. In S. J. Lopez (Ed.), Handbook of positive psychology (2nded.). Oxford: Oxford University Press.
Campbell- sills, L. Cohen, Sh. L. & Stein, M. B. (2006). Relationship or resilience to personality, coping, and psychiatric symptoms in young adults. Behavior Research and Therapy, 44, 585-599.
Conner, K. M. & Davidson, J. R. T. (2003). Development of a new resilience scale: The Conner-Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Depression and Anxiety, 18, 76-82.
Costa, P. & McCrae, R. (1992), Revised NEO Personality Inventory (NEO-PI-R) and NEO Five-Factor Inventory (NEO_FFI) Professional Manual. Odessa. FL: Psychological Assessment Resource.
Deater-Deckard, K. Ivy, L. Smith, J. (2005). Resilience in Gene-Environment Transactions. In Goldstein. S. & Brooks. R.B, Handbook of Resilience in Children, (pp.49-64), New York: Contemporary Books.
Diener, R. B. & Dean, B. (2007). Positive psychology coaching. Putting the science of Happiness to work for your clients. New Jersey: John Wiley and Sons, Inc.
Francis, L. J. & Robbins, M. (2003), Christianity and dogmatism among undergraduate students, Journal of Beliefs and Values, 24, p.89-95.
Fredrickson, B.L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broden- and– build theory of positive emotions. American Psychologist, 56,218- 226.
Garmezy, N. & Masten, A. (1991). The protective role of competence indicators in children at risk. In E. M. Cummings, A. L. Green, & K. H. Karraki (Eds.), Life spandevelopmental psychology: Perspectives on stress and coping (pp. 151-174). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Lamond, A. L. Depp, C. A. Allison, M. Langer, R. Reichstadt, J. Moore, D.J. Goldshan, Sh. Ganiats, T.G. & Jeste, D.V. (2009). Measurement and predictors of resilience among community- dwelling older women.Journal of Psychiatric Research, 43, 148- 154.
Lu, W. Wang, Z. Liu, Y. & Zhang, H. (2014). Resilience as a mediator between extraversion, neuroticism and happiness, PA and NA. Personality and Individual Differences. 63, 128–133.
Luthar, S. S. Cicchetti, D. & Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71, 543-562.
Lyubomirsky, S. King, L. A. & Diener, E. (2004). Is happiness a strength?: An examination of the benefits and costs of frequent positive affect. Manuscript submitted for publication.
Masten, A. S. (2001). Ordinary majic: Resilience processes in development. American Psychology, 56, 227-238.
McAllister, M. & McKinnon, J. (2009). The importance of teaching and learning resilience in the health disciplines: A critical review of the literature. Nurse Education Today, 29, 371- 379.
McCrae, R. R. & Costa, P.T. (2004). A contemplated revision of NEO Five- Factor Inventory. Personality and Individual Diffrences, 36, 587-596 .
Mohammadi, M. (2006). A study of effective factors in the resiliency of high risk individuals. PhD dissertation. The University of Rehabilitationand Welfare Sciences.
Myers, J. E. Sweeney, T. J. & Witmer, M. (2000).The wheel of wellness counseling for wellness: a holistic model for treatment planning. Journal of counseling & Development, 78, 251 -267.
Oerlemans, W.G. M. & Bakker, A. B. (2014). Why extravert are happier: A day reconstruction study. Journal of Research in Personality, 50 (2014) 11–22.
Rutter, M. (1999). Resilience concepts and findings: Implications for family therapy. Journal of Family Therapy, 21, 119-144.
Sin, N. L. & Lyubomirsky, S. (2009). Enhancing well-being and alleviating depressive symptoms with positive psychology interventions: A practice-friendly meta-analysis. Journal of Clinical Psychology, 65(5), 467-487.
Watson, D. & Hubbard, B. (1996). Adaptational style and dispositional structure: coping in the context of the five –factor–model. Journal of personality, 64, 735- 744.
Waugh, Ch. E. Fredrickson, B. L. & Taylor, S.F. (2008). Adapting to lifes slings and arrows: Individual differences in resilience when recovering from an anticipated threat. Journal of Research in Personalsity, 42, 1031- 1046.
Yu, X. & Zhang, J. (2007). Factor analysis and psychometric evaluation of the Connor Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Social Behavior and Personality 35 (1), 19–30.
Pelechano, V. Gonzalez-Leandro, P, Garcia, L. & Moran, C. (2012). Isit possible to be too happy? Happiness, personality, and psychopathology.International Journal of Clinical and Health Psychology. (2013) 13, 18−24.
Pishva, N. Ghalehban, M. Moradi, A. & Hoseini, L. (2011). Personality and happiness. Social and Behavioral Sciences, 30, 429 – 432.
Kokko, K. Tolvanen, A. & Pulkkinen, L. (2013). Associations between personality traits and psychological well-being across time in middle adulthood. Journal of Research in Personality, 47, 748–756.
Argyle, M. Martin, M. & Lu, L. (1995). Testing for stress and happiness: The role of social and cognitive factors. Stress and Emotion, 15, 173-187.
Kumpfer, K. L. (1999). Factor and processes contributing to resilience: The resilience framework. In: M. D. Glantz & J. L. Johnson (Eds.), Resilience and development (pp. 179-224). New York: Kluwer Academi