نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار روان‏شناسی دانشگاه بین المللی قزوین

2 استادیار دانشگاه آزاد واحد کرج

3 - کارشناسی ارشد، روان‏شناسی شخصیت zarei4128@yahoo.com

چکیده

هدف این پژوهش بررسی رابطه‌ی کمال‌گرایی با سبک‌های چندگانه شناختی شامل؛ تفکر سازنده، مقابله عاطفی، مقابله رفتاری، تفکر خرافاتی، تفکر طبقه‌بندی شده، تفکر اسرارآمیز و خوش‌بینی ساده‌لوحانه بود. در این مطالعه 330 دانش‌آموز دختر دبیرستانی در شهر کرج به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای- چند مرحله‌ای انتخاب شدند، پرسش‌نامه‏های کمال‌گرایی (تری‌ شورت، 1995) و تفکر سازنده (اپستین و می‌یر، 1994) برای نمونه انتخاب شده اجرا گردید. داده‏های جمع آوری شده با استفاده از روش رگرسیون چند متغیره به روش همزمان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که بین کمال‌گرایی مثبت با سبک‌های شناختی رابطه مستقیم و معنادار و بین کمال‌گرایی منفی با سبک‌های شناختی رابطه معکوس معنادار وجود دارد. در کمال‌گرایان مثبت بین مقابله عاطفی با مشکلات، مقابله رفتاری با مشکلات و خوش‌بینی رابطه مستقیم معنادار و بین تفکر اسرارآمیز و تفکر طبقه‌بندی شده رابطه معکوس معنادار وجود داشت و بین تفکر کلی سازنده و تفکر خرافاتی رابطه معنادار وجود نداشت. کمال گرایی منفی با تفکر کلی سازنده و تمام زیرمقیاس های آن رابطه معکوس معنادار و با خوش بینی رابطه معنادار نداشت. یافته‌های پژوهش نشان داد که کمال‌گرایان مثبت از تفکر مثبت برخوردار بوده و به شکل فعالانه در قالب روش‌های رفتاری و عاطفی به حل مشکلات خود می‌پردازند و از تفکرات منفی دوقطبی، خرافاتی و اسرارآمیز پائین و خوش‌بینی بالایی برخوردارند و در مقابل کمال‌گرایان منفی از تفکر مثبت برخوردار نبوده و از روش‌های عاطفی و رفتاری در مقابله با مشکلات استفاده نمی‌کنند. اما از تفکرات مخرب هم خود را دور نگه می‌دارند و میزان خوش‌بینی آن‌ها بسیار پائین است. در کل نتایج بدست آمده در کمال‌گرایان منفی نشان‌دهنده ناسازگاری‌هایی در روش‌های مقابله با مشکلات و الگوهای فکری بوده و کمال‌گرایان مثبت به شیوه‌ای مناسب با مشکلات خود رویارویی می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

آزادمرد، ش. (1379). بررسی رابطة بین سبک یادگیری (وابسته به زمینه و ناوابسته به زمینه) و توانایی حل مسئله دانش‌آموزان سال سوم راهنمایی شهر اردبیل در سال 79-78، پایان‌نامة چاپ نشده دورة کارشناسی ارشد، تهران، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی.
امامی‌پور، س و شمس اسفندآباد، ح. (1386). سبک‌های یادگیری شناختی. (چاپ اول)، تهران، نشر سمت.
بشارت، م. ع. (1382). قابلیت اعتماد (پایایی) و اعتبار (روایی) مقیاس کمال‌گرایی مثبت و منفی. مجله علوم روان‌شناختی، شماره 8، 359-346
بشارت، م. ع. (1384). بررسی رابطه‌ی کمال‌گرایی مثبت و منفی و مکانیسم‌های دفاعی. پژوهش‌های روان‌شناختی. شماره 2-1، دوره‌ی هشتم، 21-7.
بشارت، م. ع. نادعلی، ح. زبردست، ع و صالحی، م. (1387). کمال‌گرایی و سبک‌های مقابله با تنیدگی. فصلنامه روان‌شناسان ایرانی. شماره 17، سال پنجم. 17-7.
بشارت، م. ع، جوشن‌لو، م و میرزمانی، م. (1386). رابطه سبک‌های دلبستگی و کمال‌گرایی. دو ماهنامه دانشور رفتار. شماره 25، سال چهاردهم. 18-11.
پلنت. ج. (2007). Spss. ترجمه‌ی علیرضا کاکاوند .(1389). کرج. انتشارات سرافراز.
جمشیدی، ب. رزمی، م. ر. حقیقت، ش و سامانی، س. (1387). رابطه انسجام و انعطاف‌پذیری خانواده با ابعاد کمال‌گرایی. مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی ایران، شماره 2، سال چهاردهم. 241-199.
خسروی، ز و علی‌زاده صحرایی، ا. هـ. (1388). کمال‌گرایی، سلامت یا بیماری. (چاپ اول). تهران: نشر نی.
رضایی، ا. (1378). مقایسه سبک‌های یادگیری (وابسته به زمینه و ناوابسته به زمینه) دانش‌آموزان و دانشجویان گروه‏های علوم انسانی و ریاضی مدارس و دانشگاه‌های شهر تهران، پایان‌نامة چاپ نشده دورة کارشناسی ارشد، تهران، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی.
سیف، ع. ‌ا. (1380). روان‌شناسی پرورشی: روان‌شناسی یادگیری و آموزش، ویرایش پنجم، تهران، آگاه.
شولتز، د. (1990). روان‌شناسی کمال: الگوهای شخصیت سالم، ترجمه‌ی گیتی خوشدل. (1388). نشر پیکان. تهران. چاپ شانزدهم.
علی‌زاده صحرائی، ا. هـ .(1386). رابطه کارآیی خانواده، باورهای غیرمنطقی و عزت نفس با کمال‌گرایی مثبت و منفی در دانش‌آموزان. پایان‌نامه چاپ نشده تحصیلی کارشناسی ارشد، دانشکده‌ی علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه الزهرا.
کدیور، پ. عبدالله‌پور، م. آ و عبداللهی، م ج. (1384). بررسی رابطه بین سبک‌های شناختی و راهبردهای شناختی و فراشناختی با پیشرفت تحصیلی، فصلنامه پژوهش‌های روان‌شناختی. شماره 4-3، دوره‌ی هشتم، 44-30.
هرمزی‌نژاد، م؛ شهنی ییلاق، م و نجاریان، ب. (1379). رابطه ساده و چندگانه متغیرهای عزت نفس، اضطراب اجتماعی و کمال‌گرایی با ابراز وجود دانشجویان شهید چمران اهواز. مجله‌ی علوم تربیتی و روان‌شناسی، سال هفتم، شماره 3 و 4 دوره‌ی سوم، 50-29.