نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه روان‏شناسی دانشگاه پیام نور akbar_rezaei@pnu.ac.ir

2 کارشناس ارشد برنامه ریزی درسی

3 دانشجوی دکتری تکنولوژی آموزشی

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ویژگی‌های شخصیتی، باورهای انگیزشی و استراتژی‌های یادگیری با عملکرد تحصیلی دانشجویان بود. بدین منظور تعداد240 نفر از دانشجویان گروه‌های علوم انسانی و علوم پایه دانشگاه تبریز به شیوه خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. در این پژوهش برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های پنج عاملی شخصیت نئو و استراتژی‌های انگیزشی برای یادگیری استفاده شد و معدل کل دانشجویان به عنوان شاخص عملکرد تحصیلی در نظر گرفته شد. برای تحلیل داده‌ها همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه اجرا شد. نتایج حاصل نشان داد که بین ویژگی شخصیتی مسئولیت پذیری یا وظیفه‏شناسی و عملکرد تحصیلی دانشجویان گروه‌های علوم پایه رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. عملکرد تحصیلی با باورهای انگیزشی خودکارآمدی و همچنین استراتژی‌های یادگیری (استفاده از استراتژی‏های شناختی و خود نظم دهی) در هر دو گروه علوم انسانی و علوم پایه رابطه مثبت و معنی دار دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که باور انگیزشی خودکارآمدی در عملکرد تحصیلی دانشجویان رشته‌های علوم انسانی و ویژگی شخصیتی مسئولیت‌پذیری یا وظیفه‌شناسی در عملکرد تحصیلی دانشجویان رشته‌های علوم پایه بیشترین سهم را دارند.

کلیدواژه‌ها

ابراهیم پور اقدم، حبیب. (1389). رابطه ی بین نظریه‏های ضمنی هوش، راهبردهای یادگیری با پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش آموزان سال سوم راهنمایی شهرستان مراغه در سال تحصیلی 89- 88. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
آتش روز، بهروز.، پاکدامن، شهلا.، و عسگری، علی. (1387). ارتباط بین پنج رگه شخصیتی و پیشرفت تحصیلی فصلنامه روان‏شناسی ایرانی، 16، 376- 367.
امان الهی، عباس. (1384). بررسی رابطه ویژگی‏های شخصیتی و عوامل فردی- خانوادگی با رضایت زناشویی در کارکنان اداره های دولتی شهر اهواز. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید چمران اهواز.
ایزدی، صمد.، و محمدزاده مولایی، رجبعلی. (1386). بررسی رابطه سبک‏های یادگیری، ویژگی‏های شخصیتی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان. دانشور رفتار، 14، 28- 15.
پروین، لارنس.، و جان، اولیور پی. (1381). شخصیت: نظریه و پژوهش. (محمد جعفر جوادی و پروین کدیور، مترجمان). تهران: آییژ. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 2001).
حسینی نسب، سیدداوود. (1379). بررسی رابطه مولفه های یادگیری خود– نظم داده شده باپیشرفت تحصیلی. مجله تخصصی زبان و ادبیات دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، 33، 380- 369.
حسینی لرگانی، سیده فاطمه. (1386). بررسی روابط ساده و چندگانه ویژگی های پنج گانه شخصیتی با نگرش های سه گانه شغلی در کارکنان شرکت کشت و صنعت امیر کبیر اهواز. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید چمران اهواز.
خلیل زاده، نوراله.، امین پور، حسن.، و محمدنژاد، علیرضا. (اردیبهشت ماه 1389). بررسی رابطه بین خودکارآمدی ریاضی، سبک اسناد و اضطراب امتحان بر پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش‌آموزان سال اول دبیرستانهای شهرستان مهاباد. خلاصه مقالات اولین همایش ملی روا‏ن‏شناسی دانشگاه پیام نور. تبریز: دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی.
درخشان، نوشین.، و کاوشی، طهماسب. (اردیبهشت ماه 1389). بررسی رابطه بین مؤلفه‌های فراشناخت و ابعاد ترجیح‌های یادگیری با عملکرد تحصیلی دانشجویان. خلاصه مقالات اولین همایش ملی روان‏شناسی دانشگاه پیام نور. تبریز: دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی.
رضایی، اکبر.، و سیف، علی اکبر. (1384) نقش باورهای انگیزشی، استراتژی‏های یادگیری و جنسیت در عملکرد تحصیلی. فصلنامه تعلیم و تربیت، 4، 85-43.
رضایی، اکبر. (1388). نقش باورهای معرفت شناختی، سبک های تفکر، راهبردهای یادگیری در عملکرد تحصیلی دانشجویان. فصلنامه روان‏شناسی دانشگاه تبریز، 16، 201-185.
زاهدی، کیوان.، و دری منش، پرستو. (1387). تاثیر راهبردهای فراشناختی یادگیری بر موفقیت تحصیلی دانشجویان زبان انگلیسی در آزموش از راه دور. پژوهشنامه علومانسانی، 58 (2)، 143-117.
سیف، علی اکبر. (1389). روان‏شناسی پرورشی نوین: روان‏شناسی یادگیری و آموزش (ویراست ششم) تهران: دوران.
شکری، امید.، کدیور، پروین.، فرزاد، ولی اله. و سنگری، علی اکبر. (1385). نقش صفات شخصیت و رویکردهای یادگیری در پیشرفت تحصیلی دانشجویان. پژوهشهای روان‏شناختی، 9، 84- 65.
شکری، امید.، کدیور، پروین.، نقش، زهرا.، غنایی، زیبا.، دانشورپور، زهره.، و مولایی، محمد. (1386). صفات شخصیت، استرس تحصیلی و عملکرد تحصیلی. مطالعات روان‏شناختی، 3، 48- 25.
عباباف، زهره. (1375). مقایسه استراتژی‏های یادگیری دانش‌آموزان قوی و ضعیف دوره دبیرستان مناطع 2 و 4 و 11 شهر تهران در سال تحصیلی 75-74. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی.
عبداله پور، محمد آزاد، کدیور، پروین.، و عبدالهی، محمدحسین. (1384). بررسی رابطه بین سبک‏های شناختی و راهبردهای شناختی و فراشناختی با پیشرفت تحصیلی. پژوهش‏های روان شناختی، 8 (3 و 4)، 44- 30.
دلیر عبدی نیا، محمد. (1377). بررسی روابط خودکارآمدی. جهت‌گیری‌های هدفی، یادگیری خودگردان و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان سوم راهنمایی در تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.
عطایی فر، ربابه.، و شقاقی، فرهاد. (اردیبهشت ماه 1389). رابطه جهت‌گیری هدف، خود تنظیمی یادگیری با پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان دختر سال سوم رشته‌های ریاضی – فیزیک و علوم انسانی. خلاصه مقالات اولین همایش ملی روان‏شناسی دانشگاه پیام نور. تبریز: دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی.
فتحی آشتیانی، علی.، و حسنی، مریم. (1379). مقایسه راهبردهای یادگیری در دانش‌آموزان موفق و ناموفق. مجله روان‏شناسی، 4، 15-4.
کریم زاده، منصوره.، و محسنی، نیک چهره. (1385). بررسی رابطه خود کارآمدی تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دختر سال دوم دبیرستان شهر تهران (گرایش‏های علوم ریاضی و علوم انسانی). مطالعات زنان، 4، 45- 29.
گروسی فرشی، میر تقی. (1377). رویکردهای نوین در ارزشیابی شخصیت. تبریز: نشر جامعه پژوه (نشر دانیال).
موسوی نژاد، عبدالمحمد. (1376). بررسی رابطه باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودنظم داده شده با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان سال سوم راهنمایی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.
هرگنهان، بی. آر و السون، متیو. اچ. (1386). مقدمه‌ای بر نظریه‌های یادگیری، (ترجمه علی اکبر سیف). تهران: نشر دوران (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 2001).