طراحی آموزشی و محیط‏های یادگیری با رویکرد تلفیقی: نقدی بر مدل‏های پیشین و ارائه مدلی نوین در این زمینه

زارعی زوارکی, اسماعیل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

اسماعیل زارعی زوارکی

استادیار دانشگاه علامه طباطبائی ezaraii@yahoo.com

چکیده

مطالعه حاضر با هدف بررسی، تحلیل و نقد مدل‏های پیشین طراحی‏آموزشی و محیط‏های یادگیری و ارائه مدلی نوین در این زمینه با رویکرد تلفیقی انجام شده است. سؤال‏های اساسی در این مطالعه عبارت بودند از: 1) نقاط قوت و ضعف مدل‏های رایج جهانی در زمینه طراحی آموزشی و محیط‏های یادگیری کدامند؟ 2) مدل مناسب مبتنی بر رویکرد تلفیقی در زمینه طراحی آموزشی و محیط‏های یادگیری کدام است؟ برای پاسخگویی به سؤال‏های مذکور از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی مبتنی بر روش جورج بردی استفاده گردید. ابتدا با استفاده از منابع مختلف فارسی و انگلیسی کتابخانه‏ای، منابع انگلیسی موجود در شبکه وب، مکاتبه با طراحان برخی از مدل‏های رایج جهانی طراحی آموزشی و محیط‏های یادگیری و همچنین مراجعه به وب سایت‏های مربوطه، اطلاعات اولیه برای استخراج نقاط قوت و ضعف مدل‏های پیشین طراحی آموزشی و محیط‏های یادگیری استخراج و جمع‏آوری گردید. سپس براساس دو معیار کلیدی عناصر اساسی مورد نیاز در یک برنامه جامع طراحی آموزشی و نوع رویکرد به موضوع طراحی آموزشی، مدل‏های انتخابی مورد تحلیل، مقایسه و نقد قرار گرفته و در نهایت مدل نوینی ارائه گردید. جامعه آماری در این تحقیق شامل کلیه مدل‏های طراحی آموزشی و محیط‏های یادگیری است که بیش از چهل مدل می‏باشد. نمونۀ آماری مطالعه شامل هشت مدل طراحی آموزشی و محیط‏های یادگیری است که با روش نمونه گیری هدفمند از میان جامعه آماری انتخاب گردید. یافته‏های این مطالعه حاکی از آن است که مدل‏های طراحی آموزشی و محیط‏های یادگیری دربرگیرنده‏ی کلیه عناصر اساسی مورد نیاز در یک برنامه جامع طراحی آموزشی و محیط‏های یادگیری نیستند و این عامل باعث شده است تا فرایند طراحی آموزشی به صورت جامع مدنظر قرار نگیرد. همچنین ارائه‏کنندگان مدل‏های پیشین طراحی آموزشی و محیط‏های یادگیری با رویکرد مستقل به طراحی مدل خویش پرداخته‏اند و این باعث شده است تا نتوان از کلیه ظرفیت‏ها و امکانات در فرایند طراحی آموزشی و محیط‏های یادگیری بهره گرفت. نویسنده مقاله حاضر سعی کرده است تا در مدل نوین خود، ضمن بهره‏گیری از رویکرد تلفیقی که نگاه کاملاً جدید و متفاوتی در طراحی‏آموزشی و محیط‏های یادگیری است، عناصر اساسی موردنیاز در یک برنامه جامع طراحی آموزشی و محیط‏های یادگیری را نیز مدنظر قرار دهد. علاوه بر آن، مبانی فلسفی، ویژگی‏ها، اصول و الزامات بکارگیری مدل نوین نیز تبیین شده است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

بیابانگرد، اسماعیل. (1384). روش‏های تحقیق در روان‏شناسی و علوم‎تربیتی. تهران: نشر دوران.

دلاور، علی. (1382). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: انتشارات رشد.

زارعی زوارکی، اسماعیل، رستمی نژاد، محمد علی و ایزی، مریم. (1390). معماری مجدد آموزش عالی برای دانشجویان با نیازهای آموزشی ویژه بر اساس اصول طراحی جهانی برای یادگیری. فصلنامه روان‏شناسی افراد استثنایی، 113-134.

زارعی زوارکی، اسماعیل. ( 1387). طراحی مراکز یادگیری بر اساس الگوی ASSURE. تهران: انتشارات رشد فرهنگ.

زارعی زوارکی، اسماعیل. (a1386). معرفی الگوهای طراحی آموزشی. جزوه درسی در دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی (چاپ نشده).

زارعی زوارکی، اسماعیل. (b1386). بررسی دوره دکتری تکنولوژی آموزشی در سطح جهانی جهت ارائه برنامه‏ای جامع برای راه اندازی این دوره در دانشگاه علامه طباطبائی. فصلنامه علمی– پژوهشی روان‏شناسی تربیتی‏، سال سوم‏، شماره 9‏، ص 1- 19.

فردانش، هاشم. (1383). مبانی نظری تکنولوژی آموزشی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‏ها (سمت).

گریسون‏، دی. آر. و اندرسون‏، تری. (2003). یادگیری الکترونیکی در قرن 21 ( مبانی نظری و عملی). ترجمه اسماعیل زارعی زوارکی و سعید صفایی موحد (1384). تهران: انتشارات علوم و فنون.

مک دونالد‏، ژانت. ( 2006). راهنمای یادگیری و تدریس تلفیقی. ترجمه اسماعیل زارعی زوارکی و وحید صالحی (1388). تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.

موریسون‏، گری. آر‏، روس‏، استیون. ام. و کمپ‏، جرالد. ای. (2004). طراحی آموزش اثر بخش (ویرایش چهارم)‏، ترجمه غلامحسین رحیمی دوست. (1387). اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران.

منابع انگلیسی

Henich, Robert and Others. (1999). Instructional media and technologies for learning. New York: Macmillan Publishing Company.

Keller, J. M. (2010). Motivational design for learning and Performance: the ARCS model approach. USA: Springer.

Kidd, Erry T. and Song, Holim. (2008). Handbook of research on systems and technology. USA: Information Science Reference.

Lee, J.Y., & Reigeluth, C.M. (2009). Heuristic task analysis on e-learning course development: a formative research study. Asia Pacific Educational Review, 10(1), 169-181.

Reigeluth, C.M. (2009). Instructional theory for education in the information age. In C. M. Reigeluth and A. Carr-Chellman (Eds.), Instructional-Design Theories and Models, Volume III: Building a Common Knowledge Base. New York: Routledge.

Reigeluth, C.M., & Duffy, F.M. (2008). The AECT Futureminds initiative: Transforming America’s school systems. Educational Technology, 48(3), 45-49.

Reigeluth, C.M., & Keller, J.B. (2009). Understanding instruction. In C. M. Reigeluth & A. Carr-Chellman (Eds.), Instructional-Design Theories and Models, Volume III: Building a Common Knowledge Base. New York: Routledge.

Reigeluth, C.M., Watson, W.R., Watson, S.L., Dutta, P., Chen, Z., & Powell, N.D.P. (2008). Roles for technology in the information-age paradigm of education: Learning Management Systems. Educational Technology, 48(6), 32-39.

Siemens, George. (2006). Knowing knowledge. USA. (It is available online at www.knowingnowledge.com).

Siemens, George. (2010 ) . Handbook of emerging technologies for learning . USA (It is available online at www.knowingnowledge.com).

Watson, S.L., & Reigeluth, C.M. (2008). The learner-centered paradigm of education. Educational Technology, 48(5), 42-48.

Watson, S.L., & Reigeluth, C.M. (2008). Community members’ perceptions on social, cultural changes and its implication for educational transformation in a small school district community. Journal of Organizational Transformation and Social Change, 5(1), 45-65.

Zaraii Zavarki, E. & Toofaninejad, E. (2011). The Effect of Blended Learning on Students Mathematics Learning. In S. Barton et al. (Eds.), Proceedings of Global Learn Asia Pacific 2011 (pp. 1913-1916). AACE

فصلنامه روان شناسی تربیتی

طراحی آموزشی و محیط‏های یادگیری با رویکرد تلفیقی: نقدی بر مدل‏های پیشین و ارائه مدلی نوین در این زمینه

مراجع

مراجع

دوره 8، شماره 24 - شماره پیاپی 24
تیر 1391
صفحه 29-50

طراحی آموزشی و محیط‏های یادگیری با رویکرد تلفیقی: نقدی بر مدل‏های پیشین و ارائه مدلی نوین در این زمینه

مراجع

مراجع

دوره 8، شماره 24 - شماره پیاپی 24تیر 1391صفحه 29-50

دوره 8، شماره 24 - شماره پیاپی 24
تیر 1391
صفحه 29-50