بررسی میزان تأکید برنامه درسی علوم اجتماعی دوره راهنمایی بر مؤلفه‏های رویکرد انتقادی از دیدگاه دبیران

یوسف زاده, محمدرضا; معروفی, یحیی; بختیار, عیسی; طاهری تیزرو, مهین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار دانشگاه بوعلی سینا همدان Fuman47@gmail.com

² استادیار دانشگاه بوعلی سینا همدان

³ استادیار دانشگاه علوم انتظامی تهران

⁴ کارشناس ارشد تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت

چکیده

هدف این پژوهش بررسی میزان تأکید برنامه درسی علوم اجتماعی دوره راهنمایی بر رویکرد انتقادی است. روش‌تحقیق، توصیفی از نوع پیمایشی است. این پژوهش دارای دو جامعه آماری شامل‌کلیه دبیران مدارس راهنمایی ناحیه یک شهر همدان است که در سال تحصیلی 88-1387 به تدریس درس علوم اجتماعی اشتغال داشته و تعدادکل آنها 85 نفر (45 مرد و 40)، و محتوای کتاب‏های درسی علوم اجتماعی پایه‏های اول تا سوم راهنمایی بود. روش نمونه‏گیری برای جامعه اول روش تصادفی ساده و برای جامعه دوم سرشماری بود. حجم نمونه دبیران براساس جدول برآورد حجم نمونه کرجسی و مورگان 71 نفر می‌باشد و حجم نمونه کتاب‏ها با جامعه برابر است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته سنجش رویکرد انتقادی بود. برای سنجش روایی ابزار از روایی محتوا و برای محاسبه پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آن 81/0= α به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده‏ها از شاخص‏های آمار توصیفی و آزمون ناپارامتریک خی دو و t مستقل استفاده شده است. یافته‏های پژوهش نشان داد که برنامه درسی علوم اجتماعی دوره راهنمایی بر مؤلفه‏های انعطاف پذیری و ریسک پذیری به میزان کم و بر مؤلفه‏های عمقی نگری، جامع‏اندیشی و کاوشگری به میزان متوسط تأکید دارد. به علاوه بین دیدگاه دبیران مرد و زن درباره میزان تأکید کتاب‏های علوم اجتماعی دوره راهنمایی بر رویکرد انتقادی تفاوتی به دست نیامد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

تفنگدار، ملیحه. (1386). نقش روش‏های آموزش در پرورش تفکر انتقادی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم.

رضایی، علی اصغر. (1389). بررسی تأثیر روش تدریس کاوشگری بر پرورش مهارت‏های تفکر فلسفی دانش‏آموزان دوره‏ی ابتدایی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بوعلی سینا همدان.

شریعتمداری، علی. (1378). روان‏شناسی تربیتی، تهران، امیر کبیر.

عباسی، عفت. (1380). بررسی مهارت‏های مؤثر بر پرورش تفکر انتقادی در برنامه درسی جامعه شناسی دوره متوسطه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم.

عباسی یادکوری، مروارید. (1381). بررسی کتاب‏های جامعه‏شناسی دوره متوسطه از لحظ پرورش مهارت‏های تفکر انتقادی بر مبنای دیدگاه اجتماعی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه‏طباطبائی.

علیپور، وحیده. (1383). بررسی تناسب محتوی کتاب‏های علوم اجتماعی دوره راهنمایی با پرورش مهارت‏های تفکر انتقادی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم.

علیوندی وفا، مرضیه. (1384). بررسی رابطه نظریه انتقادی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان، پایان‏نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا(س).

فرمهینی فراهانی، محسن. (1383). پست مدرنیسم و تعلیم و تربیت. تهران .آییژ.

قادری، مصطفی. (1383). بسترهای فهم برنامه درسی، تهران، یادواره کتاب.

موسوی، امیر. (1386) بررسی محتوی کتاب مطالعات اجتماعی مقطع متوسطه در پرورش مهارت‏های تفکر انتقادی، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرکز.

هابر ماس. (1379) نقدی بر پیش فرض های فروگذار معرفت شناسانه در تحقیقات تربیتی، ترجمه: هاشم فر دانش.

هاشمی، محمد. (1385). بررسی جایگاه تفکر انتقادی در محتوی کتاب‏های درسی پایه پنجم دوره ابتدایی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.

منابع انگلیسی

Beyer ,B.K,(1983)teaching critical thinking :A direct approach for social education, 49(4),297-303.

Guntir,M.A(2003)instruction models and approaches Boston, Allyn and bacon.

Lipman,M(1988)philosophy goes to school, philadelphia, temple university,press.

Lipman,M(1996)Growing up with philosophy, an encyclopedia, newyork,

Mcnilli,S and Dona(1992) critical thinking and innovations, ACCD, Macmillan.

Neal ,D,C(1990) the construction of subject matter ,teaching and teacher education, 5(1)1-20.

Rusbult ,C(2001)effect of problem-based learning on critical thinking ability and content knowledge of secondary agriculture students, missori colombia.

Rushton,a and etal (1991)teaching the child development from primary to diploma in social works, London house.

Scott,D(2008)Critical essays on major curriculum theorists, london and newyork, routledge.

Sirotnik ,K.A(1983)elementary and secondary classrooms, study of schooling in USA, Los angels school of education.

Stoner,smit(1999)critical thinking activities for nursing, philadelphia Lippincott williams and working press.

Thomas,F,N(1999)about the california critical thinking disposition inventory,indiana university center for post secondary research. available from: http:// liberals. wasbash. edu/clia/home.cfm.

Watson,G and Glaser, E.M(2000) measure the ability to think critically and problem solving, Harvard, university press.

فصلنامه روان شناسی تربیتی

بررسی میزان تأکید برنامه درسی علوم اجتماعی دوره راهنمایی بر مؤلفه‏های رویکرد انتقادی از دیدگاه دبیران

مراجع

مراجع

دوره 8، شماره 23 - شماره پیاپی 23
فروردین 1391
صفحه 28-44

بررسی میزان تأکید برنامه درسی علوم اجتماعی دوره راهنمایی بر مؤلفه‏های رویکرد انتقادی از دیدگاه دبیران

مراجع

مراجع

دوره 8، شماره 23 - شماره پیاپی 23فروردین 1391صفحه 28-44

دوره 8، شماره 23 - شماره پیاپی 23
فروردین 1391
صفحه 28-44