نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
2 دانشگاه علامه طباطبایی
3 دنشگاه علامه طباطبایی
چکیده
سرزندگی تحصیلی اشاره به قابلیت کنار آمدن با چالش ها، موانع و مشکلاتی دارد که بخشی از زندگی تحصیلی روزانه هستند. شناسایی عوامل مؤثر بر سرزندگی تحصیلی به واسطۀ پیامدهای مثبتی که به همراه دارد یکی از اهداف پژوهشگران است. هدف پژوهش حاضر تدوین مدل ساختاری سرزندگی تحصیلی براساس عوامل انگیزشی با تاکید بر نقش واسطه ای سرسختی ذهنی، ثبات قدم و کنترل می باشد. برازش این مدل مفهومی با استفاده از رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS) مورد بررسی قرار خواهد گرفت. جامعه مد نظر این پژوهش شامل کلیۀ دانش‌آموزان دبیرستان های شاهد شهر تهران در سال 97-96 (در حدود 9200 نفر، 26 مدرسه) بود که 370 نفر از ایشان به عنوان نمونه و به صورت خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. از یافته های قابل توجه پژوهش حاضر می توان به نقش های واسطه ای ثبات قدم و سرسختی ذهنی و نیز تاثیر مستقیم و معنادار سرسختی ذهنی، ثبات قدم و عوامل انگیزشی بر سرزندگی تحصیلی اشاره کرد. در مجموع می توان گفت که مدل اصلاح شدۀ پژوهش حاضر توانست 15 درصد از واریانس سرزندگی تحصیلی را تبیین کند.
کلیدواژه‌ها
امانی‌ساری بگلو، جواد، لواسانی، مسعود، اژه‌ای، جواد، و خضری آذر، هیمن. (1389). رابطه ارزش‌های فرهنگی و متغیرهای فردی با میزان استفاده از رایانه در دانشجویان. مجله علوم رفتاری، 1 (5)، 10-1
بحرانی، محمود. (1384). مطالعه انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان متوسطه استان فارس و عوامل همبسته با آن. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 4 (22)، 115-104.
پورعبدل، سعید، قراملکی، ناصر و عباسی، مسلم. (1394). مقایسه اهمال‌کاری تحصیلی و سرزندگی تحصیلی در دانش‌آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص. فصلنامه ناتوانی‌های یادگیری، 4 (3)، 38 -22.
خوشاب، سمیه. (1395). اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی بر سرزندگی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
دهقانیزاده، محمدحسین، و حسینچاری، مسعود. (1391). سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوی ارتباطی خانواده، نقش واسطه‌ای خودکارآمدی. مجلۀ مطالعات آموزش و یادگیری، 4(2)، 47-21.
شوماخر، رندال ای. و لومکس، ریچارد جی. (2009). مقدمه‌ای بر مدل‌سازی معادله ساختاری (مترجم وحید قاسمی). تهران: جامعه‌شناسان.
کردمیرزا نیکوزاده، عزت اله. (1388). الگویابی زیستی روانی معنوی در افراد وابسته به مواد و تدوین برنامه مداخله برای ارتقای تاب‌آوری مبتنی بر روایت شناسی و روان‌شناسی مثبت نگر. پایان‌نامه دکتری رشته روان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی: تهران.
محققی، حسین، و قاسمی، پریا. (1395). پیش‌بینی ثبات قدم دانشجویان بر اساس چارچوب ذهنی. دو فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری. 6 (4)، 129-119.
مینایی، اصغر. (1385). مطالعه ساختار عاملی فرم گزارش معلّم آخنباخ با استفاده از تحلیل عامل تأییدی. فصلنامه کودکان استثنایی، 6(3)، 786-769.
واحدی، شهرام، اسماعیل‌پور، خلیل، زمان زاده، وحید، و عطایی زاده، افسانه. (1391). نیمرخ انگیزش تحصیلی دانشجویان پرستاری و ارتباط آن با پیشرفت تحصیلی، رویکرد فردمحور. فصلنامه افق پرستاری، 1 (1)، 46-27.
ویسانی، مختار، غلامعلی لواسانی، مسعود و اژه‌ای، جواد. (1391). نقش اهداف پیشرفت، انگیزش تحصیلی و راهبردهای یادگیری بر اضطراب آمار، آزمون مدل علی. مجله روان‌شناسی، 62 (16)، 160-142.
Amani Sari-Begloo, J., Lavasani, M., Ajei, J., & Khezri Azar, H. (2010). The relationship between cultural values and individual variables with the level of computer usage among students. Behavioral Sciences Journal, 5(1), 1–10. [In Persian]
Bahrani, M. (2005). Study of academic motivation among high school students in Fars Province and its related factors. Journal of Social Sciences and Humanities of Shiraz University, 22(4), 104–115. [In Persian]
Bentler, P. M. (1990). Comparative fit indexes in structural models. Psychological Bulletin, 107(2), 238. https://doi.org/10.1037/0033-2909.107.2.238
Borman, G. D., & Rachuba, L. T. (2001). Academic success among poor and minority students: An analysis of competing models of school effects. Report.
Bull, I. H. F. (2005). The relationship between job satisfaction and organisational commitment amongst high school teachers in disadvantaged areas in the Western Cape (Doctoral dissertation). University of the Western Cape.
Chin, W. W. (1998). The partial least squares approach to structural equation modeling. Modern Methods for Business Research, 295(2), 295–336.
Chorpita, B. F., & Barlow, D. H. (1998). The development of anxiety: The role of control in the early environment. Psychological Bulletin, 124(1), 3. https://doi.org/10.1037/0033-2909.124.1.3
Clark, M. R. (2005). Negotiating the freshman year: Challenges and strategies among first-year college students. Journal of College Student Development, 46(3), 296–316. https://doi.org/10.1353/csd.2005.0022
Clough, P., Earle, K., & Sewell, D. (2002). Mental toughness: The concept and its measurement. Solutions in Sport Psychology, 32–43.
Credé, M., Tynan, M. C., & Harms, P. D. (2017). Much ado about grit: A meta-analytic synthesis of the grit literature. Journal of Personality and Social Psychology, 113(3), 492. https://doi.org/10.1037/pspp0000102
Dauber, S. L., Alexander, K. L., & Entwisle, D. R. (1996). Tracking and transitions through the middle grades: Channeling educational trajectories. Sociology of Education, 69(4), 290–307. https://doi.org/10.2307/2112713
Dehghani Zadeh, M., & Hosein Chari, M. (2012). Academic vitality and perception of family communication patterns: The mediating role of self-efficacy. Journal of Studies in Education and Learning, 2(4), 21–47. [In Persian]
Duckworth, A. L., & Quinn, P. D. (2009). Development and validation of the Short Grit Scale (GRIT–S). Journal of Personality Assessment, 91(2), 166–174. https://doi.org/10.1080/00223890802634290
Duckworth, A. L., & Yeager, D. S. (2015). Measurement matters: Assessing personal qualities other than cognitive ability for educational purposes. Educational Researcher, 44(4), 237–251. https://doi.org/10.3102/0013189X15584327
Duckworth, A. L., Kirby, T. A., Tsukayama, E., Berstein, H., & Ericsson, K. A. (2011). Deliberate practice spells success: Why grittier competitors triumph at the National Spelling Bee. Social Psychological and Personality Science, 2(2), 174–181. https://doi.org/10.1177/1948550610385872
Duckworth, A. L., Peterson, C., Matthews, M. D., & Kelly, D. R. (2007). Grit: Perseverance and passion for long-term goals. Journal of Personality and Social Psychology, 92(6), 1087–1101. https://doi.org/10.1037/0022-3514.92.6.1087
Finn, J. D., & Rock, D. A. (1997). Academic success among students at risk for school failure. Journal of Applied Psychology, 82(2), 221–234. https://doi.org/10.1037/0021-9010.82.2.221
Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39–50. https://doi.org/10.1177/002224378101800104
Goldberg, A. S. (1998). Sports slump busting: 10 steps to mental toughness and peak performance. Llumina Press.
Grant, A. M., & Palmer, S. (2015). Integrating positive psychology and coaching psychology into counselling psychology. Counselling Psychology Review, 30(3), 22–25.
Jones, G., Hanton, S., & Connaughton, D. (2007). A framework of mental toughness in the world’s best performers. The Sport Psychologist, 21(2), 243–264. https://doi.org/10.1123/tsp.21.2.243
Khoshab, S. (2016). The effectiveness of self-regulated learning strategies training on academic vitality and academic achievement (Master’s thesis). Shahid Bahonar University, Kerman, Iran. [In Persian]
Kim, Y. (2017). A clash of constructs? Re-examining grit in light of academic buoyancy and future time perspective (Doctoral dissertation).
King, P. E., & Whitney, W. B. (2015). What's the “Positive” in Positive Psychology? Teleological considerations based on creation and Imago doctrines. Journal of Psychology and Theology, 43(1), 47–59.
Kord Mirza Nikouzadeh, A. (2009). A biopsychosocial-spiritual model for individuals with substance dependency and the development of a narrative-based and positive psychology intervention program (Doctoral dissertation). Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran. [In Persian]
Kurtz-Costes, B. E., & Schneider, W. (1994). Self-concept, attributional beliefs, and school achievement: A longitudinal analysis. Contemporary Educational Psychology, 19(2), 199–216. https://doi.org/10.1006/ceps.1994.1016
Lundqvist, C., & Sandin, F. (2014). Well-being in elite sport: Dimensions of hedonic and eudaimonic well-being among elite orienteers. The Sport Psychologist, 28(3), 245–254. https://doi.org/10.1123/tsp.2013-0024
Martin, A. (2002). Motivation and academic resilience: Developing a model for student enhancement. Australian Journal of Education, 46(1), 34–49.
Martin, A. J. (2014). Academic buoyancy and academic outcomes: Towards a further understanding of students with attention‐deficit/hyperactivity disorder (ADHD), students without ADHD, and academic buoyancy itself. British Journal of Educational Psychology, 84(1), 86–107. https://doi.org/10.1111/bjep.12018
Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2006). Academic resilience and its psychological and educational correlates: A construct validity approach. Psychology in the Schools, 43(3), 267–281. https://doi.org/10.1002/pits.20149
Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2008). Academic buoyancy: Towards an understanding of students' everyday academic resilience. Journal of School Psychology, 46(1), 53–83. https://doi.org/10.1016/j.jsp.2007.01.002
Martin, A. J., Colmar, S. H., Davey, L. A., & Marsh, H. W. (2010). Longitudinal modelling of academic buoyancy and motivation: Do the 5Cs hold up over time? British Journal of Educational Psychology, 80(3), 473–496. https://doi.org/10.1348/000709910X486376
Masten, A. S., & Coatsworth, J. D. (1998). The development of competence in favorable and unfavorable environments: Lessons from research on successful children. American Psychologist, 53(2), 205–220. https://doi.org/10.1037/0003-066X.53.2.205
McGeown, S., St. Clair-Thompson, H., & Putwain, D. W. (2018). The development and validation of a mental toughness scale for adolescents. Journal of Psychoeducational Assessment, 36(2), 148–161. https://doi.org/10.1177/0734282917719090
Minaei, A. (2006). Study of the factor structure of the teacher report form (TRF) of Achenbach using confirmatory factor analysis. Tehran: Exceptional Children Research Institute. [In Persian]
Miller, S., Connolly, P., & Maguire, L. K. (2013). Wellbeing, academic buoyancy and educational achievement in primary school students. International Journal of Educational Research, 62, 239–248. https://doi.org/10.1016/j.ijer.2013.05.004
Mohagheghi, H., & Ghasemi, P. (2016). Predicting grit in students based on mindset framework. Cognitive Strategies in Learning Quarterly, 4(6), 119–129.
Perry, R. P., Hladkyj, S., Pekrun, R. H., & Pelletier, S. T. (2001). Academic control and action control in the achievement of college students: A longitudinal field study. Journal of Educational Psychology, 93(4), 776–789. https://doi.org/10.1037/0022-0663.93.4.776
Pourabdoll, S., Gharamaleki, N., & Abbasi, M. (2015). Comparison of academic procrastination and academic vitality in students with and without specific learning disabilities. Learning Disabilities Quarterly, 3(4), 22–38. [In Persian]
Potgieter, J. R., & Fourie, S. (2001). The nature of mental toughness in sport. South African Journal for Research in Sport, Physical Education and Recreation, 23(2), 63–72.
Putwain, D. W., & Daly, A. L. (2013). Do clusters of test anxiety and academic buoyancy differentially predict academic performance? Learning and Individual Differences, 27, 157–162. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2013.07.010
Putwain, D. W., Connors, L., Symes, W., & Douglas-Osborn, E. (2012). Is academic buoyancy anything more than adaptive coping? Anxiety, Stress & Coping, 25(3), 349–358. https://doi.org/10.1080/10615806.2011.582459
Russell, D. W., Kahn, J. H., Spoth, R., & Altmaier, E. M. (1998). Analyzing data from experimental studies: A latent variable structural equation modeling approach. Journal of Counseling Psychology, 45(1), 18–29. https://doi.org/10.1037/0022-0167.45.1.18
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology, 25(1), 54–67. https://doi.org/10.1006/ceps.1999.1020
Schumacher, R. E., & Lomax, R. G. (2009). An introduction to structural equation modeling (V. Ghasemi, Trans.). Tehran: Sociologists.
Seligman, M. E. P., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55(1), 5–14. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.5
Shell, D. F., & Husman, J. (2008). Control, motivation, affect, and strategic self-regulation in the college classroom: A multidimensional phenomenon. Journal of Educational Psychology, 100(2), 443–459. https://doi.org/10.1037/0022-0663.100.2.443
Shumow, L., Vandell, D. L., & Posner, J. (1999). Risk and resilience in the urban neighborhood: Predictors of academic performance among low-income elementary school children. Merrill-Palmer Quarterly (1982–), 45(2), 309–331.
Simmons, J. (2012). Positive psychology as a scientific movement. Science in Society.
St Clair-Thompson, H., Bugler, M., Robinson, J., Clough, P., McGeown, S. P., & Perry, J. (2015). Mental toughness in education: Exploring relationships with attainment, attendance, behaviour and peer relationships. Educational Psychology, 35(7), 886–907. https://doi.org/10.1080/01443410.2014.895294
Vahedi, S., Esmailpour, K., Zamanzadeh, V., & Ataeezadeh, E. (2012). The academic motivation profile of nursing students and its relationship with academic achievement: A person-centered approach. Nursing Horizon Quarterly, 1(1), 27–46. [In Persian]
Vallerand, R. J., Pelletier, L. G., Blais, M. R., Briere, N. M., Senecal, C., & Vallieres, E. F. (1992). The Academic Motivation Scale: A measure of intrinsic, extrinsic, and amotivation in education. Educational and Psychological Measurement, 52(4), 1003–1017. https://doi.org/10.1177/0013164492052004025
Veisani, M., Lavasani, G., & Ajei, J. (2012). The role of achievement goals, academic motivation, and learning strategies in statistics anxiety: Testing a causal model. Journal of Psychology, 16(62), 142–160. [In Persian]
Vinzi, V. E., Chin, W. W., Henseler, J., & Wang, H. (2010). Handbook of partial least squares. ISBN. https://doi.org/10.1007/978-3-540-32827-8
Waxman, H. C., Huang, S. Y. L., & Padron, Y. N. (1997). Motivation and learning environment differences between resilient and nonresilient Latino middle school students. Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 19(2), 137–155. https://doi.org/10.1177/07399863970192002
Wayman, J. C. (2002). The utility of educational resilience for studying degree attainment in school dropouts. The Journal of Educational Research, 95(3), 167–178. https://doi.org/10.1080/00220670209596586
Wentzel, K. R., & Asher, S. R. (1995). The academic lives of neglected, rejected, popular, and controversial children. Child Development, 66(3), 754–763. https://doi.org/10.2307/1131948
Werts, C. E., Linn, R. L., & Jöreskog, K. G. (1974). Intraclass reliability estimates: Testing structural assumptions. Educational and Psychological Measurement, 34(1), 25–33. https://doi.org/10.1177/001316447403400104
Woods, E. G. (1995). Reducing the dropout rate. School Improvement Research Series: Research You Can Use.
)