نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری رشته روانشناسی تربیتی، دانشگاه شهید مدنی، تبریز، ایران.
2 کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، مرودشت، ایران.
3 کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
چکیده
عزت‌نفس یکی از ویژگی های مهم شخصیتی فرد است که نقش مهمی در موفقیت او در زندگی فردی و اجتماعی دارد. برخورداری از عزت‌نفس به فرد کمک می‌کند تا با شوق و انگیزه بیشتری برای موفقیت تلاش کند و نسبت به آینده مثبت اندیش و خوش‌بین باشد. پژوهش حاضر به روش فرا تحلیل و با ترکیب پژوهش‌های انجام‌شده درزمینه ی رابطه عزت‌نفس و پیشرفت تحصیلی انجام‌شده است. جامعه آماری فرا تحلیل حاضر پژوهش‌های در دسترس در رابطه با عزت‌نفس و پیشرفت تحصیلی در بانک‌های اطلاعاتی رایانه‌ای در دسترس موجود در ایران، از قبیل پایگاه علمی جهاد دانشگاهی (SID)، بانک اطلاعات نشریات کشور (مگیران)، پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز) در بین سال‌های 1386 تا 1400 و همچنین پایگاه‌های علمی خارجی Science Direct، PubMed و Google Scholar که در سال‌های 2000 تا 2021 منتشرشده‌اند، است. بر اساس ملاک ورود و خروج برای پژوهش‌های اولیه و نیز تحلیل حساسیت 57 اندازه اثر از 64 مطالعه توسط نرم‌افزار CMA موردبررسی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که اندازه اثر خلاصه‌ی مدل تصادفی برابر با 0.333 بود که ازنظر آماری معنادار و بیانگر رابطه‌ی مثبت عزت‌نفس و پیشرفت تحصیلی است. درنتیجه توجه به عزت‌نفس فراگیران در کنار آموزش رسمی در محیط‌های آموزشی، ضرورتی است که باید بیش‌ازپیش مورد ملاحظه قرار گیرد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
بخشایش، علیرضا. (1390). بررسی رابطه توکل بر خدا، عزت‌نفس و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان. فصلنامه روانشناسی و دین، 4(2)، 98-79.
بیابان‌گرد، اسماعیل. (1384). رابطه میان عزت‌نفس، انگیزه پیشرفت و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان سال سوم دبیرستان‌های تهران. مطالعات روان‌شناختی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا، 1 (4.5)، 18-5. https://doi.org/10.22051/psy.2005.1674
پل پینتریچ ، دیل شانک. (1398). انگیزش در تعلیم و تربیت (نظریه‌ها، تحقیقات و کاربردها) (مهرناز شهرآرای). تهران: نشر علم.
تقی بیگی، معصومه، شرفی، لیلا و علی بیگی، امیرحسین. (1394). تأثیر عزت‌نفس و ویژگی‌های فردی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان کشاورزی دانشگاه رازی. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 7(32)، 113-122. https://doi.org/10.22092/jaear.2015.102961
تمنایی فر، محمدرضا و گندمی، زینب. (1390). رابطه انگیزه پیشرفت با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان. فصلنامه راهبردهای آموزش،4(1)،19-15. https://edcbmj.ir/article-1-104-fa.html
تمنایی فر، محمدرضا، صدیقی ارفعی، فریبرز، و سلامی محمدآبادی، فاطمه. (1389). رابطه هوش هیجانی، خودپنداره و عزت نفس با پیشرفت تحصیلی. پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 16(2)، 99-113. https://sid.ir/paper/67891/fa
حسن زاده، رمضان، و ایمانی فر، پریسا. (1389). رابطه خلاقیت و عزت نفس با پیشرفت تحصیلی نوجوانان و جوانان. جامعه شناسی مطالعات جوانان، 1(3)،.55-65. https://sid.ir/paper/170163/fa
حسینی، محمدعلی، دژکام، محمود و میر لاشاری، ژیلا. (1386). همبستگی عزت‌نفس و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان توان‌بخشی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی تهران. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 7(1)، 142-137. http://ijme.mui.ac.ir/article-1-637-fa.html
خزاعی، طیبه، شریف‌زاده، غلامرضا، اکبر نیا، مرضیه سادات، پیری، مهران و قنبر زاده، ناهید. (1392). ارتباط افسردگی و عزت‌نفس با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان بیرجند در سال 1391. مراقبت‌های نوین، فصلنامه علمی پژوهشی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، 1(2)، 148-142.
خسرو پور، فرشید و نیکویی، مژگان. (1394). رابطه بین کمال‌گرایی، انگیزه پیشرفت و عزت‌نفس با عملکرد تحصیلی دانشجویان رشته پرستاری، گام‌های توسعه در آموزش پزشکی، مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی، 11(4)، 549-542. https://sid.ir/paper/116927/en
دارایی، مهری. (1396). بررسی رابطه بین افسردگی و عزت‌نفس با عملکرد در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد، مجله علمی پژوهشی یافته، ۱۹ (۵): ۱۱۷-۱۲۶. http://yafte.lums.ac.ir/article-1-2446-fa.html
سیف، علی‌اکبر. (1400.) روانشناسی پرورشی نوین؛ روانشناسی یادگیری و آموزش. تهران: دوران.
شکورنیا، عبدالحسین، علیجانی رنانی، هوشنگ، نجار، شهناز، و الهام پور، حسین. (1394). بررسی رابطه عزت نفس و رویکردهای مطالعه با پیشرفت تحصیلی دانشجویان. گام‌های توسعه در آموزش پزشکی،12(2)،307-314. https://sid.ir/paper/116827/fa
عسگری فریبا، میرزایی مریم، تبری رسول و کاظم نژاد لیلی، احسان. (1395). بررسی وضعیت ابعاد عزت نفس در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، ۸ (۲): ۱۸-۲۶. http://dx.doi.org/10.18869/acadpub.rme.8.2.18
عنایتی، بهار و همایونی، نسرین. (1397). بررسی نقش عزت‌نفس بر پیشرفت تحصیلی فراگیران پژوهش مبتنی بر فرا تحلیل. رویش روان شناسی، ۷ (۹)، ۲۴۹-۲۶۴http://dorl.net/dor/20.1001.1.2383353.1397.7.9.7.2
غباری بناب، باقر و حجازی، مسعود. (1386). رابطه جرئت ورزی و عزت‌نفس با پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان تیزهوش و عادی. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی،7(3)، 316-299. http://dorl.net/dor/20.1001.1.16826612.1386.7.3.4.8
قربان پور، ارسلان؛ طالبی، قدم علی و تقی پور، محمد. (1395). رابطه عزت‌نفس و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان فیزیوتراپی دانشگاه علوم پزشکی بابل. دو فصلنامه آموزش پزشکی مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بابل،4(2)، 39-34. https://mededj.ir/article-1-188-fa.html
کاظمی جوجیلی، مرجان و خانزاده، مصطفی. (1401). بررسی الگوی ساختاری ارتباط بین تاب آوری و پیشرفت تحصیلی با میانجیگری راهبردهای خودتنظیمی و عزت‌نفس در دانش‌آموزان دبیرستانی مبتلا به فلج مغزی. فصلنامه کودکان استثنایی، ۲۲ (۲)، ۶۱-۷۶. https://joec.ir/article-1-1355-fa.html
کریمی طاهر، رسول، بارانی، صمد، زکی پور، مهدی و قجاوند، ابوذر. (1393). بررسی رابطه بین احساس عزتمندی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه هوایی شهید ستاری. مطالعات منابع انسانی، 4(3)، 41-56.
مرادی، دلنیا، کرمی، مهناز، قانعی قشلاق، رضا، نعمتی، سیده منا و دهون، فاضل. (1397). بررسی ارتباط عزت‌نفس با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی کردستان در سال 1397. فصلنامه پرستاری، مامایی و پیراپزشکی، 4(2)، 87-82. https://sjnmp.muk.ac.ir/article-1-175-fa.html
نجمی، سید بدرالدین و فیضی، آوات. (1390). بررسی رابطه ساختاری کارکرد خانواده و عزت‌نفس با پیشرفت تحصیلی در دختران دبیرستانی، فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی،6(22)، 126-103.
Aboma, O. (2009). Predicting first-year university students’ academic success. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 7, 1053-1072. http://dx.doi.org/10.25115/ejrep.v7i19.1351
Adeyinka, T., Adedeji, T., & Olufemi, A.S. (2011). Locus of Control, Interest in Schooling and Self-Efficacy as Predictors of Academic Achievement among Junior Secondary School Students in Osun State, Nigeria. New Horizons in Education, 59(1), 25-37.
Akram, B., & Suneel, I. (2018). Relationship of optimism with academic achievement and self-esteem among university students in Pakistan. International Journal of Social Sciences & Educational Studies, 5(2), 108–119. https://doi.org/10.23918/ijsses.v5i2p108.
Arbabisarjou, A., Zare, S., Shahrakipour, M., & Ghoreishinia, G. (2016). The relationship between self-esteem and academic achievement motivation in university students. International Journal of Pharmacy and Technology, 8(2), 12353–12360. 10.30491/IJBS.2021.262883.1447
Arshad, M., Haider Zaidi, S. M.I., & Mahmood, Kh. (2015). Self-Esteem & Academic Performance among University Students. Journal of Education and Practice, 6 (1).
Aryana, M. (2010). Relationship Between self-esteem and academic achievement amongst pre-university students, Journal of Applied Sciences. 10(20): 2474–2477. https://doi.org/10.3923/jas.2010.2474.2477
Aryana, M. (2010). Relationship between self-esteem and academic achievement amongst pre-university students. journal of applied sciences 10(20):2474-2477. http://dx.doi.org/10.3923/jas.2010.2474.2477
Asgari, F., Mirzaee, M., Tabari, R., & Kazemnejad Leili, E. (2016). Self-esteem in students of Guilan University of Medical Sciences. Research in Medical Education, 8(2), 18-26. [In Persian] http://dx.doi.org/10.18869/acadpub.rme.8.2.18
Bakhshaish, A. (2011). Investigating the relationship between trust in God, self-esteem, and academic achievement in students. Journal of Ravanshenasi-va- Din, 4(2), 79-98. [In Persian]
Batool, S. S. (2019). Academic achievement: Interplay of positive parenting, self-esteem, and academic procrastination. The Australian Psychological Society, 72(2), 1–14. https://doi: 10.1111/ajpy.12280.
Biyabangard, I. (2005). The relationship between self-esteem, achievement motivation and academic achievement in third-year high school students in Tehran. Journal of Psychological Studies, 1, 4.5, 5-18. [In Persian]
Carey, N., & Shavelson, R. (1988). Outcomes, achievement, articipation, and attitudes. In R. J. Shavelson, L. M. McDonnell, & J. Oakes (Eds.), Indicators for monitoring mathematics and science education (pp. 147–191). Los Angeles, CA: Rand Corporation
Chacko, CH. M., & Abraham, S. S. (2017). Academic Performance, Self Esteem and Happiness among Adolescents in Kerala. Journal of Indian Psychology, 4(4), 47-54. https://doi.org/10.25215/0404.046.
Cheema, G. K., & Bhardwaj, M. (2021) Study of self-esteem and academic achievement in relation to home environment among adolescents. European Journal of Molecular & Clinical Medicine, 8, 1, 1978-1987.
Chelvam, T., & Ismail, N. (2020). Relationship between Self-esteem, Happiness and Academic Performance among Children. Academic Journal of Business and Social Sciences, 4(1), 1-11.
Cvencek, D., Nasir, N. S., O’Connor, K., Wischnia, S., & Meltzoff, A. N. (2015). The development of math–race stereotypes: “They say Chinese people are the best at math”. Journal of Research on Adolescence, 25, 630–637. https://doi:10.1111/jora.12151
Daraei. M. (2017) An investigation of the relationship between depression and self-esteem with academic performance. yafte, 19(5), 117-126. [In Persian] http://yafte.lums.ac.ir/article-1-2446-fa.html
Di Giunta, L., Alessandri, G., Gerbino, M., Luengo Kanacri, P., Zuffiano, A., & Caprara, G.V. (2013). The determinants of scholastic achievement: The contribution of personality traits, self-esteem, and academic self-efficacy. Learning and Individual Differences, 27, 102–108. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2013.07.006
Eleje, L. I., Esomonu, k. P. M., Okoye, R. O., Agu, N. N., Ugorji, C. O., Okoi, O. A., & Abanobi, C. C. (2020). Students’ academic achievement in secondary-school quantitative economics: Effect of feedback with remediation. Education Quarterly Reviews, 3(4), 479-488. https://doi.org/10.31014/aior.1993.03.04.155
Enayati, B., & Homayouni, N. (2018). Examine the role of self-esteem in learners' academic progress: Research-based meta-analysis. Rooyesh, 7(9), 249-264. [In Persian]
Estévez, I., Rodríguez-Llorente, C., Piñeiro, I., González-Suárez, R., & Valle, A. (2021). School Engagement, Academic Achievement, and Self-Regulated Learning. Sustainability 13(6), 3011. https://doi.org/10.3390/su13063011
Ghobari Bonab. B., & Hejazi. M. (2007) Relationship among Assertiveness, Self–esteem and Academic Achievement in Gifted and Regular School Students. JOEC, (3), 299-316. [In Persian] http://dorl.net/dor/20.1001.1.16826612.1386.7.3.4.8
Ghourbanpour. A., Talebi. G., Taghipour. M. (2016) Relationship between self-esteem and academic progress in physiotherapy students at Babol University of Medical Sciences. mededj, 4 (2),34-39. [In Persian] https://mededj.ir/article-1-188-fa.html
Gill, S. (2020). Academic achievement of senior secondary school students in relation to high and low anxiety. UGC Care Journal, 40(40), 1459-1465.
Han, H. Y., & Park, S. G. (2020). A study on the correlations of self-esteem, self-efficacy, and learning motivations of underachieving elementary school students. Asia-Pacific Journal of Convergent Research Interchange, 6, 79–89.
Hosseini, M. A., Dejkam M., & Mirlashari. J. (2002) Correlation Between Academic Achievement and Self–esteem in Rehabilitation Students In Tehran University Of Social Welfare & Rehabilitation. Iranian Journal of Medical Education, 7 (1),137-142. [In Persian] http://ijme.mui.ac.ir/article-1-637-fa.html
Hosseini, S. N., Mirzaei-Alavijeh, M., Karami-Matin, B., Hamzeh. B., Ashtarian.H., & Jalilian, F. (2016). Locus of control or self-esteem; which one is the best predictor of academic achievement in Iranian college students? Iran J Psychiatry Behav Sci. 10(1). https://doi.org/10.3390/ejihpe11030057
Joe, A. I., Kpolovie, P. J., Osonwa, K. E., & Iderima, C. E. (2014). Modes of admission and academic achievement in Nigerian Universities. Retrieved from 1, 1, 24-32.
Kamala, S., & Selvaraju, R. (2019). Relationship between self-esteem and academic achievement of higher secondary students, pramana research journal, 9(8).
Karimi Taher, R., Barani, S., Zakipour, M., & Ghajavand, A. (2014) Investigating the relationship between the sense of dignity and the academic progress of Shahid Sattari Air University students. Journal of Human Resource Management, 4(3), 41-56. [In Persian]
Kazemi Jujili, M., & Khanzadeh. M. (2022) Structural Model of the Relationship between Resiliency and Academic Achievement with the Mediating Role of Self-Regulation Strategies and Self-Esteem in High School Students with Cerebral Palsy. JOEC, 22(2), 5. [In Persian] http://joec.ir/article-1-1355-fa.html
Khazaei, T., Sharif zadeh, Gh., AkbarNia, M. S., Piri, M., & Ghanbarzadeh, N. (2012). Relationship between depression, self-esteem, and academic achievement of students in Birjand, 2013, Modern Care Journal, 1, 2.142-148. [In Persian]
khosropour, F., & Nikoie, M. (2015). the relationship between perfectionism, achievement motivation, self-esteem, and academic performance among nursing students. strides in development of medical education, 11(4), 542-549. [In Persian] https://sid.ir/paper/116927/en
Kim, J. Y. (Joy), & Kim, E. (2021). Effect of Positive Parenting Styles as Perceived by Middle School Students on Academic Achievement and the Mediation Effect of Self-Esteem and Academic Engagement. Sustainability, 13(23), 13233. https://doi.org/10.3390/su132313233.
Kim, J. Y. (Joy)., Kim, E., & Lee, I. (2021). Influence of Self-Esteem of Middle School Students for Mental Care on Academic Achievement: Based on the Mediation Effect of GRIT and Academic Enthusiasm. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(13), 7025. https://doi.org/10.3390/ijerph18137025.
Kpolovie, P. J., Joe, A.N. & Okoto, T. (2014) Academic achievement prediction: Role of interest in learning and attitude towards school. National Journal of Humanities Social Sciences and Education, 11(1), 73-100.
Moradi. D., Karami M., Ghanei Gheshlagh R., Nemati. M., Dehvan. F. (2018) Evaluation of the Relationship between Self-esteem and Academic Success in Nursing Students of Kurdistan University of Medical Sciences, Sanandaj, Iran in 2018. SJNMP, 4 (2),71-78. [In Persian]https://sjnmp.muk.ac.ir/article-1-175-fa.html
Najmi, S., & Feizi, A. (2011). Study on Structural Relation of Family Functioning and Self Esteem with Academic Achievement in Female High School Students. Journal of Modern Psychological Researches, 6(22), 97-120. [In Persian]
Neroni, J., Celeste, M., Kirschner, P, A., Xu, K. M., & de Groot, R. H. M. (2022). Academic self‑efficacy, self‑esteem, and grit in higher online education: Consistency of interests predicts academic success. Social Psychology of Education, 25:951–975. https://doi.org/10.1007/s11218-022-09696-5
Orth, U. Robins, R. W. Meier, L. L. & Conger, R. D. (2016). Refining the vulnerability model of low self-esteem and depression: Disentangling the effects of genuine self-esteem and narcissism. Journal of Personality and Social Psychology, 110, 133–149. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/pspp0000038
Orth, U. Robins, R. W. (2014).The Development of Self-Esteem. Current Directions in Psychological Science, 23(5). https://doi.org/10.1177/0963721414547414
Pereira, H., Gonçalves, V. O., & Assis, R. M. D. (2021). Burnout, Organizational Self-efficacy and Self-esteem among Brazilian Teachers during the COVID-19 Pandemic. European Journal of Investigation in Health, Psychology, and Education, 11(3), 795_80.
Pintrich, Paul. R., & Shank. D. (2019). Motivation in education (theories, research, and applications) (Mehrnaz Shahrarai). Tehran: Science
Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton University Press.
Saif, A. (2021.) Modern educational psychology; Psychology of learning and education. Tehran: Doran.
Sayehmiri, K., Valizadeh, R.,& Tavan, H. (2019). The relationship between self-esteem and academic achievement of Iranian nursing and medical sciences students: A meta-analysis letter. Nursing and Midwifery Studies. 89(4), 217-2.
Shakurnia, A., Alijani, H., Najjar, SH., & Elhampour, H. (2014). the relationship of self-esteem and studying approaches with academic achievement of university students. strides in development of medical education, 12(2), 307-314. [In Persian] https://sid.ir/paper/116827/en
Taghibaygi, M., SHarafi, L., & Alibaygi, A. (2015). The Impact of Self-Esteem and Personal Characteristics on Educational Improvement of Razi University Agriculture Students. Journal of Agricultural Education Administration Research, 7(32), 113-122. [In Persian] https://doi.org/10.22092/jaear.2015.102961
Tamanaifar, M. R., Sedighi Arfai, F., & Salami Mohammad Abadi, F. (2010). The Relationship of Emotional Intelligence, Self Concept and Self Esteem to Academic Achievement. Quarterly Journal of Research and Planning in Higher Education, 16(2), 99-113. [In Persian] https://sid.ir/paper/67891/fa
Tamannaifar M. R., & Gandomi Z. (2011) Correlation between achievement motivation and academic achievement in university students. Educ Strategy Med Sci, 4(1),15-19. [In Persian] http://edcbmj.ir/article-1-104-fa.html
Tamannaifar, M. R. Sedighi Arfai, F. Salami Mohammadabadi, F. (2010). Correlation between emotional intelligence, self-concept and self-esteem with academic achievement. Educational Strategy Medical Science, 3(3): 121-126.
Thomas-Brantley, B. J. (2022).The Relationship between Self-Esteem and Academic Achievement in a Group of High, Medium, and Low Secondary Public High School Achievers; 1988.
Wells, E., Hunnikin, L., M. & Ash, D. P. (2020). Low Self-Esteem and Impairments in Emotion Recognition Predict Behavioural Problems in Children. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 42, 693–701. https://doi.org/10.1007/s10862-020-09814-7
Yu, W., Qian, Y., Abbey, C., Wang, H., Rozelle, S., Stoffel, L. A., & Dai, C. (2022). The Role of Self-Esteem in the Academic Performance of Rural Students in China. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(20), 13317. https://doi.org/10.3390/ijerph192013317
)