نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‏شناسی تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 دانشیار روان‏شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

3 استاد روان‏شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

4 دانشیار روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش راهبردهای برنامه‌ریزی عصب-زبان‌شناختی بر هوش هیجانی، انگیزش پیشرفت و خودپنداره تحصیلی بود. روش‌ پژوهش حاضر آزمایشی از نوع پیش-آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه‌ آماری پژوهش را کلیه دانش‌آموزان دختر پایه پنجم ابتدایی شهر ایذه در سال تحصیلی 400-1399 تشکیل دادند. از جامعه فوق 30 نفر که دارای ناتوانی-های یادگیری بودند با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای به عنوان حجم نمونه پژوهش انتخاب و سپس نمونه منتخب به صورت تصادفی در قالب گروه‌های آزمایشی و گواه (هر گروه 15 نفر) قرار گرفتند. آزمودنی‌های گروه آزمایش به مدت دو ماه در 10 جلسه 60 دقیقه‌ای تحت آموزش راهبردهای برنامه‌ریزی عصب-زبان‌شناختی قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه‌های هوش هیجانی (پترایدز و فارنهام، 2001)، انگیزش پیشرفت (هرمنس، 1977) و خودپنداره تحصیلی (لیو و وانگ، 2005) بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از شاخص‌های آماری توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (تحلیل کوواریانس چندمتغیره) استفاده شد. نتایج تحلیل بیانگر تأثیر راهبردهای برنامه‌ریزی عصب-زبان‌شناختی بر انگیزش پیشرفت و خودپنداره تحصیلی آزمودنی‌‌های گروه آزمایش بود، اما بر هوش هیجانی تأثیر معناداری مشاهده نشد. بر اساس یافته‌های پژوهش می‌توان گفت آموزش راهبردهای برنامه‌ریزی عصب-زبان‌شناختی یک روش مفید و مؤثر در افزایش انگیزش پیشرفت و خودپنداره تحصیلی دانش‌آموزان دارای ناتوانی‌های یادگیری است.

کلیدواژه‌ها

آدلر، هری و هیتر، بریل. (2012). ان، ال، پی در 21 روز. ترجمه علی، شادروح. (1396). تهران: ققنوس.
احتشامی‏تبار، اکرم، مرادی، علیرضا و شهرآرای، مهرناز. (1385). اثربخشی آموزش راهبردی برنامه‏ریزی عصبی-‏کلامی بر سلامت عمومی و انگیزش تحصیلی. مجله روان‏شناسی، 10، (1)، 65-52.
احمدی ‏ازغندی، علی، تقوی، سیدحسن، فراست ‏معمار، فرزام و ابوالحسنی، آزاده. (1385). روایی و اعتبار پرسشنامه هوش هیجانی پترایدز و فارنهام. فصلنامه روان‏شناسی تحولی، 3(10)، 168-157.
حسینی، مریم، مرادی، علیرضا، کرمی‏نوری، رضا، حسنی، جعفر و پرهون، هادی. (1395). بررسی اعتبار و روایی عاملی آزمون خواندن و نارساخوانی (نما). فصلنامه تازه‏های علوم شناختی، 18(1)، 23-34.
حقیقی، سلیم، مکتبی، غلامحسین، شهنی‏ییلاق، منیجه و حاجی‏یخچالی، علیرضا. (1397). تأثیر یک مداخله مبتنی بر نظریه چشم‏انداز آینده بر انگیزش پیشرفت، خودکارآمدی تحصیلی و چشم‏انداز زمان. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 6(2)، 33-48.
ردی، رومیلا و برتون، کیت. (2012). برنامه‏ریزی عصبی-کلامی، NLP.. ترجمه فرشید قهرمانی (1398)، چاپ سوم. تهران: انتشارات آوند دانش.
رضایی، لیلا، احدی، حسن و اسدزاده، حسن. (1394). پیش‏بینی انگیزش پیشرفت بر اساس سبک‏های یادگیری کلب در دانش‏آموزان متوسطه شهر تهران. دانش و پژوهش در روان‏شناسی کاربردی، 16(3)، 34-41.
زمینی، سهیلا، حسینی‏نسب، سید داوود و هاشمی، تورج. (1386). اثربخشی آموزش راهبردهای عصبی-کلامی بر خودکارآمدی و حل مسئله دختران دانش‏آموز. روان‏شناسی 51، 13(3)، 271-258.
شاکردولوق، علی و اوبالاسی، آناهیتا. (1397). اثربخشی آموزش راهبردهای برنامه‏ریزی عصبی-کلامی بر هوش هیجانی و تفکر انتقادی معلمان. روان‏شناسی مدرسه، 7(4)، 81-102.
علایی‏خرایم، رقیه، نریمانی، محمد و علایی‏خرایم، سارا. (1391). مقایسه باورهای خودکارآمدی و انگیزه پیشرفت در میان دانش‏آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری. مجله ناتوانی‏های یادگیری، 3(1)، 85-104.
عیسی‏زادگان، علی، دستوری، رامین و سلطان‏احمدی، جواد. (1391). اثربخشی آموزش راهبردهای برنامه‏ریزی عصبی-زبانی بر خودکارآمدی، اضطراب و انگیزش پیشرفت دانش‏آموزان پسر پیش دانشگاهی. مطالعات روان‏شناختی، 8(4)، 74-94.
غفاری، ابوالفضل و ارفع‏بلوچی، فاطمه. (1390). رابطه انگیزش پیشرفت و خودپنداره تحصیلی با اضطراب امتحان در دانشجویان  تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد. پژوهش‏های روان‏شناسی بالینی و مشاوره، 1(2)، 121-136.
قادری‏ رمازی، محمد، باعزت، فرشته و دهقان، حمیدرضا. (1397). مقایسه سبک‏های شوخ‏طبعی و مهارت‏های اجتماعی دانش‏آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص مقطع متوسطه. مجله مطالعات ناتوانی، 68(8)، 1-6.
قدیریان، سمانه، موسوی‏پور، سعید و اکبری ‏چر مهینی. (1396). تأثیر بازی‏های آموزشی مبتنی بر فرایندهای شناختی بر انگیزش تحصیلی و پیشرفت تحصیلی دانش‏آموزان با مشکلات ویژه خواندن. مجله ناتوانی‏های یادگیری، 7(1)، 76-99.
کرمی‏نوری، رضا و مرادی، علیرضا. (1384). آزمون خواندن و نارساخوانی. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
گوروئی، محمد، خیر، محمد و لادن، هاشمی. (1390). بررسی رابطه بین کمالگرایی و خودپنداره تحصیلی با توجه به نقش واسطه‏ای اهمالکاری تحصیلی در دانشجویان. روش‏ها و مدل‏های روان‏شناختی، 2، 137-149.
محمودی، مریم، برجعلی، احمد، علیزاده، حمید، غباری ‏بناب، باقر، اختیاری، حامد و اکبری‏زرخانه، سعید. (1395). تنظیم هیجان در کودکان با اختلال یادگیری و کودکان عادی. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 4(13)، 69-84.
مرادی، شهاب. (1396). ساخت و اعتباریابی ابزار تشخیص اختلال زبان نوشتاری برای پایه یکم تا ششم ابتدایی، پایان‏نامه دکتری، دانشکده روان‏شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان.
محمداسماعیل، الهه و هومن، حیدرعلی. (1381). انطباق و هنجاریابی آزمون ریاضیات ایران کی‏مت. تهران: سازمان آموزش و پرورش کودکان استثنایی کشور.
همتی، ‏علمدار لو، قربان، اسمعیل‏بیگی، حانیه و انجم‏شجاع، محمدرئوف. (1397). نقش الگوهای ارتبازی خانواده در پیش‏بینی هوش هیجانی دانش‏آموزان با اختلال یادگیری خاص. فصلنامه سلامت روان‏کودک، 5(3)، 115-125.
References
Ahmad, K. Z. (2017). Improving emotional intelligence (EI) using Neuro linguistic programming (NLP) techniques. In International Conference on Advances in Business, Management and Law, 1(1), 172-183.
AlFarah, J., Bawalsah, J., & Al Khateeb, B. (2016). The Effectiveness of a Program Based on (NLP) in the Development of Social Communication for the Gifted Sixth Grade Students in Amman. International Journal of Education, 8(1), 162-180.
Alroudhan, H. E. (2018). The Effect of Neuro-linguistic Programming Coaching on Learning English. International Journal of Applied Linguistics and English Literature7(4), 184-190.
Andriani, S., Kesumawati, N., & Kristiawan, M. (2018). The influence of the transformational leadership and work motivation on teachers performance. International Journal of Scientific & Technology Research, 7(7), 19-29.
Anjomshoa, M. R., Esmailzadeh, M. R., & Keshtidar, M. (2020). Effects of neuro-linguistic programming course on job stress, positive organizational behavior and job motivation in physical education teachers. Pedagogy of physical culture and sports, 24(3), 111-117.
Bull, L. (2007). Sunflower therapy for children with specific learning difficulties (dyslexia): a randomised, controlled trial. Complementary therapies in clinical practice, 13(1), 15-24.
Chaulia, A (2020). Effectiveness of Neuro-Linguistic Programming on Various Dimensions of Academic Self-Concept Among Institutionalized Orphans. Our Heritage, 68(1), 13136-13149.
Elksnin, L. K and Elksnin, N. (2003). Fostering social- emotional learning in the classroom. Academic search Primier. Education, 124 (1), 162-69.
Ergin, A., Karatas, H., & Mutlu, E. (2020). The Relationship between Emotional Intelligence Levels, Problem Solving Skills and Academic Achievements of Engineering Students. International Journal of Educational Researchers, 11(1), 47-62.
Farzin, M. (2020). The effect of NeuroLinguistic programming training on self-presentation and self-esteem of climbers in Tehran province. Journal of Advanced Pharmacy Education & Research, 10(2).153-159.
Glozman, J. (2015). Developmental Neuropsychology: Learnin disabilities and remediation. The open behavioral science journal, 9, 1-12.
Hakeem & Yesuraja, M. Effectiveness Of NLP In Enhancing The Self Esteem Among The Adolescence. Pramana Research Journal, 8(10), 208-201.
Hashim & Khalil, M.S. (2018). Self-efficacy, emotional intelligence and quality of life amongst Saudi sample cancer patients. Journal of Psychology and Clinical Psychiatry, 9(5), 450-454.
Hen, M. & Goroshit, M. (2014). Academic procrastination, emotional intelligence, academic self-efficac, and GPA: A comparison between students with and without learning disabilities. Journal of learningdisabilities, 47(2), 116-124.
Hermans, H. J. (1977). A questionnaire measure of achievement motivation. Journal of Applied Psychology, 54 (4), 353-363.
Joseph, M. S. E., & Karthikeyan, M. S. (2019). Level of Achievement Motivation, Neuropsychological Profile and Impact of Neuropsychological Rehabilitation on Children with Specific Learning Disability (SLD). International Journal of Indian Psychology, 7(3), 484-494.  
Lashkarian & Sayadian, S. (2015). The effect of Neuro Linguistic Programming (NLP) techniques on young Iranian EFL Learners’ motivation, learning improvement, and on teacher's success. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 199, 510-516.
Liu, W. C., & Wang, C. K. J. (2005). Academic self-concept: A cross-sectional study of grade and gender differences in a Singapore secondary school. Asia Pacific Education Review, 6(1), 31-37.
Nompo, R. S., Pragholapati, A., & Thome, A. L. (2021). Effect of Neuro-Linguistic Programming (NLP) on Anxiety: A Systematic Literature Review. KnE Life Sciences, 496-507.
Nunez, J. C., Rodríguez, C., Tuero, E., Fernández, E., & Cerezo, R. (2020). Prior Academic Achievement as a Predictor of Non-Cognitive Variables and Teacher and Parent Expectations in Students With Learning Disabilities. Learning Disability Quarterly, 1-13.
Ongen, D. E. (2010). Cognitive emotion regulation in the prediction of depression and submissive behavior: Gender and grade level differences in Turkish adolescents. Procedia Social and Behavioral Sciences, 9, 1516–1523.
Petrides, K. V., & Furnham, A. (2001). Trait emotional intelligence: Psychometric investigation with reference to established trait taxonomies. European Journal of Personality, 15 (6), 425-448.
Polychroni, Fotini; Antoniou, Alexander-Stamatios and Kotroni, Christina. (2014). Social, emotional and motivational aspects of learning disabilities: Challenges and responses. Education, Family and Child & Adolescent Health. Publisher: Diadrassi Publications,  Editors: A.S. Antoniou, B. D. Kirkcaldy.
Savardelavar & Kuan, G. (2017). The Use of Neuro-Linguistic Programming as an Educational-Therapeutic Programme: Two Case Studies. Education in Medicine Journal, 9(1). 49-58.
Silava, D. (2017). Contributions of Neurolinguistic Programming in School Education. EC Neurology, 1, 10-13.
Sharif & Aziz, E. A. (2015). Application of neuro-linguistic programming techniques to enhance the motivation of at-risk student. International E-Journal of Advances in Education1(1), 42-48.Steinmayr, R., Weidinger, A. F., Schwinger, M., & Spinath, B. (2019). The Importance of Students’ Motivation for Their Academic Achievement–Replicating and Extending Previous Findings. Frontiers in psychology, 10, 1-11.
Trautner, M., & Schwinger, M. (2018). Differentiation of academic self-concept in primary school students with mild learning difficulties: A factor mixture analysis approach. Learning and Individual Differences65, 20-29.
Walsh, K. E. (2018). Self-concept in middle year students with learning disabilities. Doctoral dissertation, University of British Columbia.
Weiner, B. A., & Carton, J. S. (2012). Avoidant coping: A mediator of maladaptive perfectionism and test anxiety. Personality and Individual Differences52(5), 632-636.
Ziadat, A. H. (2021). Online learning effects on students with learning disabilities: Parents perspectives. Cypriot Journal of Educational Sciences, 16(2), 759-776.
Zysberg, L., & Kasler, J. (2017). Learning disabilities and emotional intelligence. The Journal of psychology151(5), 464-476.
 
 استناد به این مقاله: منصوری، لیلا، حاجی یخچالی، علیرضا، شهنی ییلاق، منیجه و مکتبی، غلامحسین. (1400). اثربخشی آموزش راهبردهای برنامه‌ریزی عصب-زبان‌شناختی بر هوش هیجانی، انگیزش پیشرفت و خودپنداره تحصیلی دانش-آموزان دختر مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری. فصلنامه روان شناسی تربیتی، 17(62)، 83-106.  doi: 10.22054/jep.2022.66240.3572
 Educational Psychology is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.