نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران

2 استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران

3 استادیار علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران

4 گروه علوم تربیتی و روانشناسی واحدآزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی،آزادشهر، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی برنامه درسی مسئله محور در دورة پیش دبستان انجام شد. در این راستا پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوة گردآوری داده‌ها از رویکرد پدیدارشناسی استفاده شد و برای شناسایی مهم‌ترین مؤلفه‌های تشکیل دهندة عناصر برنامه درسی مسئله محور در دورة پیش دبستان از ابزار مصاحبة نیمه ساختاریافته استفاده شد. جامعه آماری در این مرحله کلیة مربیان و متخصصان حوزة آموزش و پرورش پیش دبستانی بوده‌اند که نمونه‌ای متشکل از 10 نفر از این افراد به شیوه‌ی نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. به منظور تجزیه و تحلیل یافته‌های این بخش از شیوة کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد و به منظور تعیین روایی و پایایی یافته‌های این بخش از شیوه تایید همکاران تحقیق و چند جانبه‌نگری برای تایید اعتبار بهره گرفته شد. نتایج بدست آموده با استفاده از الگوی ون منن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که در حوزة اهداف برنامه درسی مسئله محور در دورة پیش از دبستان (17 مؤلفه)، در حوزة محتوا (14 مؤلفه)، در حوزة روش‌های یاددهی- یادگیری (10 مؤلفه)، در حوزة روش‌های ارزشیابی (7 مؤلفه)، در حوزة مکان (18 مؤلفه) و در حوزة زمان نیز (10 مؤلفه) و مجموعاً 76 مؤلفه به عنوان مؤلفه‌های تشکیل دهنده عناصر برنامه درسی مسئله محور در دورة پیش دبستان شناسایی شدند.

کلیدواژه‌ها

احمدزاده، سارا و صالحی، کیوان. (2016). تحلیل جایگاه پرورش مهارت های زندگی در برنامه درسی دوره پیش دبستان ایران مطالعه مبتنی بر رویکردهای چندگانه. کنفرانس بین المللی هزاره سوم علوم انسانی.
آقازاده، محرم. (1395). راهنمای روش‌های نوین تدریس بر پایۀ پژوهش‌های مغزمحوری، ساخت‌گرایی، یادگیری ازطریق همیاری، فراشناخت. چاپ دهم، تهران: نشر آییژ.
ابراهیم، پور کومله، سمیرا، نادری، عزت الله و سیف نراقی، مریم. (1397). شناسایی و بررسی ویژگی‎‌های مطلوب عناصر برنامه‌ی درسی برای نیل به پرورش مهارت‌های حل مسئله در درس مطالعات اجتماعی برای دوره ابتدایی تحصیلی دانشگاه فرهنگیان. دو فصلنامه علمی-پژوهشی- مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 6(16)، 125-172.
برقی، عیسی، ملکی، حسن، عباس پور، عباس، زارعی زوارکی، اسماعیل و سراجی، فرهاد. (1393). طراحی و اعتباریابی الگوی مطلوب برنامه درسی مسئله محور در دانشگاه های الکترونیکی، مطالعه ترکیبی. دوماهنامه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 7(1)، 63-68.
بابایی، شهلا و اسلام پناه، مریم. (1393). بررسی نقش آموزش مبتنی بربازی های هدایت شده (فردی وگروهی) برخلاقیت کودکان پیش دبستانی است، نخستین همایش ملی علوم تربیتی و روان شناسی، مرودشت.
بیانی، علی اصغر، رنجبر، منصور و بیانی، علی. (1391). بررسی رابطه بین توانایی حل مسئلۀ اجتماعی با افسردگی و هراس اجتماعی در دانشجویان. مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 22(94)، 91-99.
تورانی، حیدر و آقازاده، محرم. (1385). یادگیری مسئله محور و چگونگی کاربرد آن در کلاس درس دوره تحصیلی ابتدایی، همایش نوآوری در برنامه های درسی دوره ابتدایی، شیراز.
حبیبی آذر، افسانه و طالبی، بهنام. (1394). اثربخشی رویکرد حل مسئله در آموزش درس کارورزی بر ارتقای صلاحیت‌های حرفه‌ای دانشجومعلمان. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 7(2)، 39-61.
دل انگیزان، سهراب، سپه پناه، مرجان و فرشادیان، محمدمسعود. (1392). مزایا و معایب رویکرد یادگیری مسئله محور در مقایسه با برنامه های درسی سنتی از دیدگاه مربیان مراکز فنی و حرفه ای استان کرمانشاه. مهارت آموزی، 1(4)، 57-71.
سلطانی آذغان، محمد و اوبالاسی، آناهیتا. (1384). تأثیر آموزش به روش رجیو امیلیا بر خلاقیت کودکان پیش دبستانی شهر تبریز، دومین کنفرانس بین المللی علوم رفتاری و مطالعات اجتماعی.
سیف، علی اکبر. (1395). روانشناسی پرورشی نوین: روانشناسی یادگیری و آموزش. ویرایش هفتم، چاپ یازدهم. تهران: نشر دوران.
عالی، آمنه، خرمی، علی و اسلامی، سهیلا. (1397). چه موقع یادگیری مسئله محور اثربخش تر است یک فراتحلیل. رویکردهای نوین آموزشی. دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه اصفهان، 13(28)، 77-94.
فیروزی، محمدرضا، امانی، معصومه و جورکش، فاطمه. (1397). بررسی اثربخشی الگوی مسئله محوری دیوید مریل در آموزش روش تحقیق در مامایی. مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد، 13(1)، 2-15.
قاضی اردکانی، راحله، ملکی، حسن، صادقی، علیرضا و درتاج، فریبرز. (1396). طراحی الگوی برنامۀ درسی پژوهش محوری در مطالعات اجتماعی دورۀ ابتدایی برای پرورش تفکر و خلاقیت در دانش آموزان. فصلنامۀ ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 7(3)، 63-106.
کرمی، مرتضی. (1389). بررسی تاثیر کاربست برنامه درسی مسئله محور در آموزش تخصصی اپراتورهای تولید صنعت خودروسازی. مطالعات برنامه درسی، 5(19)، 89-113.
محمودی، فیروز. (1391). طراحی الگوی برنامه درسی مبتنی بر مسئله در دوره کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی و اعتبارسنجی و امکانسنجی آن در آموزش عالی ایران، رساله دکتری برنامه درسی دانشگاه تربیت مدرس.
مفیدی، فرخنده. (۱۳۹۳). مبانی آموزش و پرورش در دوره پیش از دبستان. تهران: سمت.
مکینتاش، رابرت و وجرت، دنیس. (1385). آموزش حل مسئلۀ ریاضی تحقق یک چشم انداز، مروری بر ادبیات تحقیق. ترجمه زهرا گیلک و زهرا گویا. مجلۀ آموزش ریاضی، 24(2)، 21-4.
ملکی، حسن. (۱۳۸9). تدریس در کودکستان. تهران: آییژ.
واحدی، مهدی، قلتاش، عباس و چرخ آبی، پریسا. (1398).تاثیر آموزش مفاهیم علوم به شیوه قصه گویی بر مهارت های اجتماعی و هوش کلامی نو آموزان دوزبانه دوره پیش دبستانی . فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 10(51)، 15-55.
References
Akınoğlu, O. & Tandoğan, R. (2007). The Effects of Problem-Based Active Learning in Science Education on Students’ Academic Achievement, Attitude and Concept Learning, Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 3(1), 71-81
Capon, N., & Kuhn, D. (2004). What's so good about problem-based learning? Cognitive Instruction, 22(1), 61–79.
Fusaro, M., & Smith, M. C. (2018). Preschoolers’ inquisitiveness and science-relevant problem solving.   Early Childhood Research Quarterly, 42, 119-127. doi:10.1016/j.ecresq.2017.09.002 
Hitz, R. D. (2005). Educational perspective. Journal of the college of eduction.38 (1).
Kanet, J., & Barut, M. (2003). Problem-based learning for production and operations management. Decision Sciences Journal of Innovative Education, 1, 99–118.
Kurtela, Z & Jelavic,V. (2003). Model for the Main Engine Problem Based Training for Marine Engineering Students. International Conference on Engineering Education, Valencia, Spain.
Krogh, sl, slentz. k. (2011). Eerly xhidhood education yesterday. tomrrow.pubished the uk, Cambridge university.
Moore, K. D. (2009). Effective instructional strategies from theory to practice. US: SAGE publications.
Mishra, R. C. (2007). Teaching styles. New Delhi: APH.
Merrill DM. A Task-Centered Instructional Strategy. Journal of research on Technology in Education, 2007, 40(1): 5- 22.
MacMath, Sh., & et al. (2009). Problem-based learning in mathematics a tool for developing students’ conceptual knowledge. Ontario Institute for Studies in Education of the University  of Toronto.
Pennell, M& Miles, L. (2009). “It Actually made me think”: Problem-based Learning in the Business Communications Classroom, Business Communication Quarterly, 72(4): 377-394.
Roskos,k.tabors, p. o. Lenlart, L. A. (2009). oral Language and early literacy inpreschool. talking Reading and Writing internaital Reading AssocIation.
Shure, M.B. (1993). I can problem solve (ICPS): Interpersonal cognitive problem solving for young children. Special issue. Enhancing young children‟s lives. Early Child Development and Care, 96, 49-64.
Van Gog, T., Kester, L, & Paas, F. (2011). Effects of worked examples, example-problem, and problem-example pairson novices learning. Contemporary Education Psychology, 36, 212–218..
Yew, E. H. J, Schmidt, H. G. (2009). Evidence for constructive, self-regulatory, and collaborative processes in problem-based learning. Advances in Health Science Education, 14(2), 251–273.
Yavuz, G.; Arslan, C.& Gulten, D.C. (2010). The perceived problem solving skills of primary mathematics and primary social sciences prospective teachers. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2: 1630–1635 (Available online at www.sciencedirect.com)