نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری تکنولوژی آموزشی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه تکنولوژی آموزشی، دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانشیار گروه آموزشی روان شناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائیف تهران، ایران.

4 استادیار گروه آموزشی تکنولوژی آموزشی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

چکیده
این پژوهش با هدف تدوین الگوی طراحی آموزش تفکر مبتنی بر نظریه اجتماعی‌ـ‌فرهنگی ویگوتسکی انجام شده است. روش پژوهش آمیخته وطرح پژوهش آمیخته اکتشافی است. این طرح از دو بخش متوالی کیفی و کمّی تشکیل شده است. در بخش کیفی با استفاده از روش تحلیل مضمون، متون علمی که به روش هدفمند انتخاب شد و شامل 18 کتاب و 40 مقاله بود، مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفت. همچنین به روش گروه کانونی با 6 نفر از متخصصان طراحی آموزشی و روان‌شناسی تربیتی مصاحبه صورت گرفت و الگو تدوین شد. در بخش کمّی، الگوی تدوین شده، مورد اعتبارسنجی قرار گرفت. برای اعتبارسنجی درونی، الگوی طراحی‌شده به همراه یک پرسش‌نامه محقق ساخته با تعیین روایی و ضریب پایایی 72/ به روش آلفای کرانباخ، برای 15 نفر از متخصصان جهت قضاوت، ارسال و داده‌ها تحلیل شد. از بین مضامین استخراج شده، با نظر متخصصین 3 مضمون فراگیر و 15 مضمون سازمان دهنده انتخاب و پس از تعیین تعامل بین آن‌ها، در قالب یک الگو ارائه شد. تحلیل داده‌های حاصل از اجرای پرسش‌نامه محقق ساخته جهت اعتبار سنجی درونی الگو با آزمون t تک نمونه‌ای نشان داد که میانگین پاسخ-های نظر دهندگان به هر سوأل به طور معناداری بالاتر از میانگین نمرات در هر سوأل است و در نتیجه الگو از اعتبار درونی مناسب برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

جمعی از نهادها. (1390). سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش. تهران: نشر شورای عالی انقلاب فرهنگی.
داندیس، اِ، د.(1382). مبادی سواد بصری. تهران: سروش.
دلاور، علی و کوشکی، شیرین. (1392). روش تحقیق آمیخته. تهران: ویرایش.
دلاور، علی. (1390). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: رشد.
دیوئی، جان. (1327). مدرسه و اجتماع. (ترجمه مشفق همدانی). تهران: صفی علیشاه.
رمی زفسکی، ای. جی. (1386). طراحی نظام‌های آموزشی (ترجمه هاشم فردانش). تهران: سمت.
سیف، علی‌اکبر. (1387). روان‌شناسی پرورشی نوین: روان‌شناسی یادگیری و آموزش. تهران: دوران.
شعبانی، حسن. (1390). روش تدریس پیشرفته: آموزش مهارت­ها و راهبردهای تفکر. تهران: سمت.
صالحی، وحید. (1394). طراحی و اعتبار سنجی الگویی آموزش چندرسانه‌ای مبتنی بر تأثیر انواع بار شناختی بر یادگیری و بادداری یادگیرندگان مبتدی و خبره. رساله دکترای تکنولوژی آموزشی. دانشگاه علامه طباطبایی.
صفر نواده، مریم. (1390). طراحی و اعتبار سنجی الگویی برنامة درسی تلفیقی رشتة دندانپزشکی عمومی. رساله دکترای برنامه‌ریزی درسی. دانشگاه علامه طباطبایی.
عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمد سعید؛ فقیهی، ابوالحسن و شیخ‌زاده، محمد. (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی، 5 (2)، 198 ـ 151.
فردانش، هاشم. (1383). مبانی نظری تکنولوژی آموزشی. تهران: سمت.
فیشر، رابرت. (1388). آموزش تفکر (ترجمه غلامعلی سرمد). تهران: گاج.
گال، مردیت؛ بورگ، والتر و گال، جویس. (1390). روش‌های تحقیق کمّی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی (ترجمه احمدرضا نصر و همکاران). تهران: سمت. (تاریخ انتشار به زبان‌اصلی، 1996).
لوریا، آل. آر. (1384). رشد و تحول شناختی: مبانی فرهنگی و اجتماعی شناخت (ترجمه حبیب‌الله قاسم‌زاده). تهران: ارجمند.
لوریا، آل. آر. (1390). زبان و شناخت (ترجمه حبیب‌الله قاسم‌زاده). تهران: ارجمند.
مهدوی نسب، یوسف؛ فردانش، هاشم؛ طلایی، ابراهیم و حاتمی، جواد. (1395). طراحی و اجرای بازی آموزشی درس همسایگان ایران بر اساس اصول سازنده گرایی و ارائه چهارچوبی برای طراحی بازی آموزشی. فصلنامه تعلیم و تربیت،32 (4)،40 ـ 10.
نوروزی، داریوش و رضوی، عباس. (1390). مبانی طراحی آموزشی. تهران: سمت.
ولایتی، الهه؛ نیلی احمدآبادی، محمدرضا؛ زارعی زوارکی، اسماعیل؛ شریفی درآمدی، پرویز و سعدی پور، اسماعیل. (1397). طراحی الگویی آموزشی مبتنی بر نظریه بار شناختی بر اساس تحلیل محتوای کیفی و اعتباریابی درونی و بیرونی آن. فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، 14(49)، 27 ـ 1.
ویگوتسکی، آل. اس. (1369). ذهن و اجتماع (ترجمه رؤیا منجم). تهران: موسسه مطبوعاتی علمی. (تاریخ انتشار اثر به زبان‌اصلی، 1978).
ویگوتسکی، آل. اس. (1393). اندیشه و زبان (ترجمه حبیب‌الله قاسم‌زاده). تهران: ارجمند (تاریخ انتشار اثر به زبان‌اصلی، 1981).
هوشمند جا، منیژه؛ علی‌آبادی، خدیجه؛ نیلی، محمدرضا؛ محمدی، آیین و دلاور، علی. (1396). طراحی و اعتباریابی الگویی آموزش مبتنی بر موبایل برای خود مراقبتی بیماران دیابتی. دوماهنامه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی. 10(4)، 321 ـ 312.
هولفیش، گوردون و اسمیت، فیلیپ. (1385). تفکر منطقی روش تعلیم و تربیت (ترجمه علی شریعتمداری). تهران: سمت.
Alisjahbana, T. S. (1986). The relation of language, thought and culture as reflected in the development of the Indonesien language. Int7. /. Soc. Lang. 62, 25-49.
Allahyar, N. & Nazari, A. (2012). Potentiality of Vygotsky sociocultural theory in exploring the role of teacher perceptions, expectations and interaction strategies. WoPaLP, 6, 79-92.
Alves, P. F. (2014). Vygotsky and Piaget: scientifc concepts. Psychology in Russia: State of the Art. 7(3), 24-34.
Aytug, Z. G. Rua, T. Brazeal, D. V. Almaraz, J. A. & González, B. C. (2018). A socio-cultural approach to multicultural experience: Why interactions matter for creative thinking but exposures don’t. International Journal of Intercultural Relations, 64, 29-42.
Berk, L. E. (2000). Child development. Boston: Allyn and Bacon.
Chen, N. (2008). Instructional design methodologies. In Kidd, T. T. & Song, H. Handbook of research on instructional systems and technology. (pp. 1-14). Hershey: New York.
Choudaraju, N. (2018). Literature and translation studies. International journal of English language. 5(1), 233-238.
Davies, D. (2015). A Model of Critical Thinking in Higher Education. Higher Education: Handbook of Theory and Research 30. Australia: Switzerland.
Diethelm, J. (2019). Embodied Design Thinking. The Journal of Design, Economics, and Innovation, 5(1), 44-55.
Dombaycı, M, A. (2014). Models of Thinking Education and Quadruple Thinking. International Journal on New Trends in Education and Their Implications, 5(4), 11-28.
Dowling, M. (2013). Thinking about young children's thinking. Sage Publications Ltd. http://dx.doi.org/10.4135/9781446270196.n1.
Ghassemzadeh, H. (2005). Vygotsky's mediational psychology: A new conceptualization of culture, signification and metaphor. Language Sciences, 27, 281–300.
Ha. E. (2016). A Study on Instructional Model of Convergence Design based on Design Thinking. Journal of the Korea Institute of Spatial Design, 11(3), 9-23.
Johnson-laird, P.N. (1998). A taxonomy of thinking. In R.J. Sternberg & E.E. Smith (Eds.). The psychology of human thought. Cambridge: The Cambridge University Press.
Jonassen, D. H. (1998). Designing constructivist learning environment. In C. M. Reigeluth (Ed.), Instructional theories and models: 2nd ed. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
King, N. & Horrocks, C. (2010). Interview in qualitative research. London: Sage.
Kozulin, A. (2003). Vygotsky’s Educational Theory in Cultural Context. New York: Cambridge University Press.
Lmai, M. Kanero, J. & Masuda, T. (2016). The relation between language, culture, and thought. Current Opinion in Psychology, 8, 70–77.
Morcom, V. (2014). Scaffolding social and emotional learning in an elementary classroom community: A sociocultural perspective. International Journal of Educational Research, 67, 18-29.
Morrison, G. R. Ross, S. M. & Kemp, J. E. (2004). Designing effective instruction (4nd ed.). New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
Newman, S. (2018). Vygotsky, Wittgenstein, and sociocultural theory. J Theory Soc Behavior, 48, 350-368.
Niu, R. Lu, K. & You, X. (2018). Oral language learning in a foreign language context: Constrained or constructed? A sociocultural perspective System, 74, 38-49.
Ozbek, G. (2009). Development of instructional design model for dram course offered in faculty of education. The thesis for the degree of Master of Science. Middle East Technical University.
Paul, R. & Elder, L. (2005). The miniature guide to Critical Thinking Concepts and tools. The Foundation for Critical Thinking, 6-23.
Petchtone, P. (2014). The development of instructional model integrated with thinking skills and knowledge constructivism for undergraduate students. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116, 4283 – 4286.
Roth, W. M. (2013). An Integrated Theory of Thinking and Speaking that Draws on Vygotsky and Bakhtin/Vološinov. Dialogic Pedagogy: An International Online Journal. 1, 32-53.
Sadat Sajadi, S. (2013). The 7Ms pedagogy model: Instructional design for learners with attention deficit hyperactivity disorder. Dissertation Doctor of Philosophy. Brunel University: Brunel Business School.
Samuelsson, R. (2018). Children's explorations of the concept of spinning in preschool: Science learning in mediated activity. Learning, Culture and Social Interaction. 17, 90-102.
Santrok, J. W. (2011). Educational psychology. (5th ed.). New York: McGrawHill.
Shooshtari, Z. H. (2014). ZPD, Tutor; Peer Scaffolding: Sociocultural Theory in Writing Strategies Application. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 98, 1771-1776.
Silseth, K. & Erstad, O. (2018). Connecting to the outside: Cultural resources teachers use when contextualizing instruction. Learning, Culture and Social Interaction, 17, 56-68.
Smagorinsky, P. (2018). Deconflating the ZPD and instructional scaffolding: Retranslating and reconceiving the zone of proximal development as the zone of next development. Learning, Culture and Social Interaction, 16, 70-75.
Smit, J. Gijsel, M. Hotze, A. & Bakker, A. (2018). Scaffolding primary teachers in designing and enacting languageoriented science lessons: Is handing over to independence a fata morgana? Learning, Culture and Social Interaction, 18, 72-85.
Tiruneh, D. T. Cock, M.D. & Elen, J. (2018). Designing Learning Environments for Critical Thinking: Examining Effective Instructional Approaches. Int J of Sci and Math Educ, 16, 1065–1089.
Vong, S. A. & Kaewurai, W. (2016). Instructional model development to enhance critical thinking and critical thinking teaching ability of trainee students at regional teaching training center in Takeo province, Cambodia. Kasetsart Journal of Social Sciences, Xxx, 1-8.
Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society: The development of higher mental process. Cambridge. MA: Harward University Press.
Vygotsky, L. S. (1986). Thought and language. Cambridge. MA: MIT Press.