نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روان‌شناسی تربیتی و مشاوره، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشیار گروه روان‌شناسی تربیتی و مشاوره، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه‌ای امید در ارتباط بین سبک های دلبستگی و سرزندگی تحصیلی بود. روش: پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توصیفی و طرح همبستگی و تحلیل مسیر بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی دانش‌آموزان پسر پایه دهم مقطع متوسطه دوم شهر شیراز در سال تحصیلی 95-96 تشکیل می‌دادند که از این میان تعداد 400 نفر به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های مقیاس سبک های دلبستگی هازن و شیور، مقیاس امیدواری نوجوانان پاملا هیندز و مقیاس سرزندگی مارتین و مارش استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های ضریب همبستگی پیرسون و آزمون تحلیل مسیر استفاده شد. یافته‌ها: نتایج جدول ماتریس همبستگی نشان داد که بین اکثر متغیرهای پژوهش حاضر که شامل ابعاد سبک های دلبستگی، امید و سرزندگی تحصیلی بود همبستگی معناداری در سطح 01/0P< وجود داشت. در ادامه نتایج تحلیل مسیر حاکی از معناداری نقش واسطه‌ای امید در رابطۀ میان سبک های دلبستگی و سرزندگی تحصیلی بود. نتیجه‌گیری: به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که سبک های دلبستگی و امید دو مورد از عوامل اصلی برای بررسی سرزندگی تحصیلی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

امانی، رزیتا؛ اعتمادی، عذرا؛ فاتحی­زاده، مریم و بهرامی، فاطمه. (1391). رابطه بین سبک‌های دل‌بستگی و سازگاری اجتماعی، دو فصلنامه روانشناسی بالینی و شخصیت. 19. 6.
ایزدی طامه، احمد؛ حسین زاده، مینا و آقاجری، عزت. (1393). رابطۀ سبک‌های دل‌بستگی با عزت‌نفس و امید در دانشجویان پرستاری. فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی زابل.6. 1.
بشارت، محمدعلی. (1384). هنجاریابی مقیاس دل‌بستگی بزرگ‌سال. گزارش پژوهشی، دانشگاه تهران.
جوکار، بهرام. (1386). نقش واسطه‌ای تاب‌آوری در رابطه بین هوش هیجانی و هوش عمومی با رضایت از زندگی. مجلۀ روانشناسی معاصر، 2. 4.
حسنی، سیدحسین. (1383). بررسی رابطۀ بین طرح‌واره‌های شناختی و سبک‌های دل‌بستگی در دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته‌ی روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی.
خدابخش، محمدرضا. (1391). رابطۀ سبک‌های دل‌بستگی با همدلی در دانشجویان پرستاری. نشریه پرستاری ایران، 25. 77.
خوشبخت، فریبا؛ صبری، مصطفی و گلزار، حمیدرضا. (1393). رابطۀ سبک‌های دل‌بستگی و سازگاری اجتماعی: نقش واسطه‌ای هوش هیجانی. روانشناسی تحولی: روانشناسی ایرانی، 11(42). 194-181.
دهقان­نژاد، سمانه؛ حاج­حسینی، منصوره و اژه‌ای، جواد. (1396). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی بر سازگاری اجتماعی و سرمایه‌های روان‌شناختی دختران نوجوان ناسازگار، فصلنامه روان‌شناسی مدرسه، (1)6، 67-49.
دهقانی­زاده، محمدحسین؛ حسین چاری، مسعود؛ مرادی، مرتضی و سلیمانی خشاب، عباس. (1393). سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوهای ارتباطات خانواده و ساختار کلاس؛ نقش واسطه‌ای ابعاد خودکارآمدی. فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، 10، 32، 1-30.
رامینه، مریم. (1392). نقش الگوی ارتباطی خانواده و تاب آوری در سازگاری تحصیلی دانش آموزان سال چهارم دبیرستان شهر یاسوج در سال تحصیلی 92-91، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید مدنی، آذربایجان.
رحیمی، مهدی و زارعی، الهام. (1395). نقش ابعاد دل‌بستگی بزرگ‌سالی در سرزندگی تحصیلی با واسطه‌گری ابعاد خودکارآمدی مقابله با مشکلات و کمال‌گرایی. فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی. 3. 12. 70- 59.
رسولی، مریم؛ یغمایی، فریده و علوی مجد، حمید. (1389). ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس امیدواری نوجوانان در نوجوانان ساکن مراکز شبانه‌روزی. فصلنامه پایش، 34. 204-1977.
سبزی، ندا و فولادچنگ، محبوبه. (1394). نقش واسطه‌ای باورهای انگیزشی در رابطۀ بین حمایت اجتماعی ادراک‌شده و سرزندگی تحصیلی. مجله آموزش پژوهی. 2.
صادقی، مسعود؛ ویسکرمی، حسنعلی و چهری، پرستو. (1394). بررسی تأثیر آموزش بر درگیری انگیزشی دانش آموزان دختر استثنایی دوره دوم متوسطه شهرستان خرم‌آباد. همایش علمی و پژوهشی روانشناسی، علوم تربیتی و آسیب‌شناسی جامعه.
کاپلان، پاول اس. (1385)، روانشناسی رشد سفر پرماجرای کودک، ترجمه مهرداد فیروز بخت، تهران: نشر موسسه خدمات فرهنگی رسا،
کاکاوند، علیرضا؛ لبادی، زهرا و زارعی، شکرانه. (1392). رابطۀ بین کمال‌گرایی و سبک‌شناختی در دانش آموزان دختر دبیرستان‌های شهر کرج، فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، 27(9).
کرین، سی ویلیام. (1384). نظریه‌های رشد (مفاهیم و کاربردها). ترجمه غلامرضا خوی نژاد، رجایی تهران: انتشارات رشد.
کمری، سامان و شیخ‌الاسلامی، راضیه. (1395). نقش واسطه‌ای خوش‌بینی در رابطۀ بین سبک‌های دل‌بستگی افراد با میزان شادکامی و امید به زندگی آن‌ها. فصلنامه پژوهش‌های کاربردی در روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه پیام نور.2. 2.
مرادی، مرتضی و چراغی، اعظم. (1393). الگوهای علی- تجربی از روابط بین ادراک از الگوهای ارتباط خانواده، ادراک از ساختار کلاس، انگیزش و خودگردانی تحصیلی و سرزندگی تحصیلی در نوجوانان دبیرستانی. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 6، 1، 113-140.
مردانی حموله مرجان و حیدری، هایده. (1389). ارتباط خوش‌بینی و سبک‌های دل‌بستگی با رضایت زناشویی در کارکنان بیمارستان. فصلنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره هشتم، شماره 1: 52-46.
 
Ainsworth, M. D. S., Blehar, M. C., Waters, E., & Wall, S. N. (2015). Patterns of attachment: A psychological study of the strange situation. Psychology Press.
Bowlby, J. (1969). Attachment and loss: volume I: attachment. In Attachment and Loss: Volume I: Attachment (pp. 1-401). London: The Hogarth Press and the Institute of Psycho-Analysis.
Grewal, P. K., & Porter, J. E. (2007). Hope theory: A framework for understanding suicidal action. Death studies, 31(2), 131-154.
Hazan, C., & Shaver, P. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of personality and social psychology, 52(3), 511.
Hazan, C., & Shaver, P. R. (1994). Attachment as an organizational framework for research on close relationships. Psychological inquiry, 5(1), 1-22.
Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2006). Academic resilience and its psychological and educational correlates: A construct validity approach. Psychology in the Schools, 43(3), 267-281.
Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2009). Academic resilience and academic buoyancy: Multidimensional and hierarchical conceptual framing of causes, correlates and cognate constructs. Oxford Review of Education, 35(3), 353-370.
Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2007). Boosting attachment security to promote mental health, prosocial values, and inter-group tolerance. Psychological inquiry, 18(3), 139-156.
Mikulincer, M., Shaver, P. R., & Pereg, D. (2003). Attachment theory and affect regulation: The dynamics, development, and cognitive consequences of attachment-related strategies. Motivation and emotion, 27(2), 77-102.
Seligman, M. E., Steen, T. A., Park, N., & Peterson, C. (2005). Positive psychology progress: empirical validation of interventions. American psychologist, 60(5), 410.
Snyder, C. R. (1994). The psychology of hope: You can get there from here. Simon and Schuster.
Snyder, C. R. (1995). Conceptualizing, measuring, and nurturing hope. Journal of Counseling & Development, 73(3), 355-360.
Snyder, C. R. (Ed.). (2000). Handbook of hope: Theory, measures, and applications. Academic press.
Snyder, C. R., Shorey, H. S., Cheavens, J., Pulvers, K. M., Adams III, V. H., & Wiklund, C. (2002). Hope and academic success in college. Journal of educational psychology, 94(4), 820.
van Leeuwen, C., Post, M. W., van Asbeck, F. W., van der Woude, L. H., de Groot, S., & Lindeman, E. (2010). Social support and life satisfaction in spinal cord injury during and up to one year after inpatient rehabilitation. Journal of rehabilitation medicine, 42(3), 265-271.
Wodward, L. William T.O, Lorrain T.B. (2013). Handbook of Adolescent Helth Psychology.