نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مشاوره مدرسه، دانشگاه آزاد واحد رودهن، تهران، ایران

2 دانشیار گروه مشاوره، دانشگاه آزاد واحد رودهن، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

چکیده

مطالعه حاضر با هدف پیش بینی موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان با اختلال نارسایی‏توجه/بیش‏فعالی براساس کارکردهای خانواده و ذهن‌آگاهی، پذیرش و عمل مادران انجام پذیرفت. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و توصیفی -همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش‌آموزان با اختلال نارسایی‏توجه/بیش‏فعالی مراجعه کننده به مرکز توانبخشی وصال شهرستان کرج و مادرانشان در سال 1398 تشکیل دادند که با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس و با استفاده از فرمول کوکران 300 نفر مورد بررسی قرار گرفتند.‌ به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه موفقیت تحصیلی ولز (2010)، سنجش عملکرد خانواده (1983)، پرسشنامه ذهن‌آگاهی بائر (2006)، پرسشنامه پذیرش و عمل باند و همکاران (۲۰11) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها‌ در قسمت آمار استنباطی از رگرسیون خطی چندگانه با استفاده از نرم‌افزار spss نسخه 23 استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که مهمترین پیش‌بینی‌کننده موفقیت تحصیلی به ترتیب کارکردهای خانواده و ذهن‌آگاهی، پذیرش و عمل بود. مهمترین پیش‌بینی‌کننده موفقیت تحصیلی از مولفه‌های کارکردهای خانواده به ترتیب نقش‌ها، کنترل رفتار و همراهی عاطفی بود و مهمترین پیش‌بینی‌کننده موفقیت تحصیلی از مولفه‌های ذهن آگاهی به ترتیب عدم قضاوت، عدم واکنش و توصیف بود. ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ می‌تواند اﺷﺎرات ﻛﺎرﺑﺮدی ﺑﺮای دﺳﺖ اﻧﺪرﻛﺎران اﻣﺮ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش و ﺧﺎﻧﻮاده‌ها ﺑﺎﺷﺪ.

کلیدواژه‌ها

ادیب حاج باقری، محسن؛ صادقی گندمانی، حمیدرضا؛ امین الرعایایی یمینی، عفت. (1394). میزان موفقیت آکادمیک و عوامل پیش‌گویی‌کننده آن از دیدگاه دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی کاشان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 15(66)،۵۱۰-۵۲۰ .
بابائی، عقیله؛ عبد خدایی، محمد سعید؛ بوالفضل غفاری ابوالفضل غفاری، ابوالفضل. (1393). نقش عملکرد خانواده و احساس انسجام در انگیزش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر. پایان نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد.
بخشی، سروش؛ نجاتی، وحید؛ رضایی، سارا؛ حکمتی، عیسی. (1391). شیوع اختلال نقص توجه/ بیش فعالی در بین دانش آموزان سال سوم ابتدایی شهرستان رشت. نشریه حکیم، 14(4): 203-10.
به‎‌پژوه، احمد؛ پرند، اکرم؛ امامی، ناهید؛ سیدنوری، زهرا. (1395). مقایسـۀ پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان ابتدایی مبتلا و غیرمبتلا به اختلال کاستی توجه و بیش‌فعالی. فصلنامه سلامت روانی کودک، 3(2): 31-39.  
پوراکبران، الهه؛ مهرابی، ریحانه؛ بدیهی، فرنوش؛ تیمورزاده، سارا خاتون؛ دهقان‌زاده، طاهره. (1397). ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺭﺍﺑﻄﺔ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﻭ ﻋﻤﻞ ﻭ ﭼﺸﻢ ﺍﻧﺪﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺑﺎ ﺍﻧﻌﻄﺎﻑ ﭘﺬﻳﺮﻱ ﺭﻭﺍﻥ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻭ ﺳﺎﺯﮔﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﻣﺎﺩﺭﺍﻥ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ کم‌توان ذهنی. کودکان استثنایی، 19(1): 81-94.  
پورپاریزی، معصومه؛ توحیدی، افسانه؛ خضری‌مقدم، نوشیروان. (1397). تأثیر ذهن‌آگاهی بر پیشرفت تحصیلی و سازگاری تحصیلی: نقش واسطه‌ای خودپندارۀ تحصیلی. پژوهش‌نامه روانشناسی مثبت، 4(3): 29-43.
ثنائی، باقر. (1396). مقیاس‌های سنجش خانواده و ازدواج، مدرسه. انتشارات بعثت: تهران. چاپ سوم.
جباری‌فر، تقی؛ زارعی، حسن؛ جهانگرد شرقی، محبوبه. (1394). نگاهی بر نقش خانواده در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. اولین همایش ملی علمی پژوهشی روانشناسی، علوم تربیتی و آسیب‌شناسی جامعه، تهران.
عباسی، ایمانه، فتی، لادن؛ مولودب، رضا. (1391). کفایت روانسنجی نسخه فارسی پرسشنامه پذیرش و عمل– نسخه دوم. مجله روشها و مدلهای روانشناختی، 3(10): 65-80.
غفوری, هدایت اله؛ حسین افلاکی فرد؛ محمد برومند و فرحناز عمادی، (1393). عملکرد خانواده و عملکرد تحصیلی. نخستین همایش ملی علوم تربیتی و روان شناسی، مرودشت.
قاضوی، سیدحسین؛ ورنیک، مریم. (1398). بررسی کارکرد خانواده در اختلال نقص توجه (ADHD)- بیش فعالی دانش آموزان. نشریه پیشرفت‌های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش، 2(11): 42-53.
قمری، محمد؛ خوشنام، امیرحسین. (1390). بررسی رابطه عملکرد خانواده اصلی و کیفیت زندگی در بین دانشجویان. فصلنامه خانواده پژوهشی، 7(27): 354-343.
محبی نورالدین وند، محمدحسین. شهنی ییلاق، منیجه. پاشا، غلامرضا.(1382). رابطه بین جو عاطفی اعضای خانواده با سازگاری فردی- اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دبیرستان‌های پسرانه مسجد سلیمان. دانش و پژوهش در روانشناسی، 6(19): 74-51.
محتشمی، نسیبه؛ فرقدانی، آزاده؛ گنجی، کامران. (۱۳۹۲). بررسی اثرات اصلی و تعاملی سبک‌های دفاعی و ذهن‌آگاهی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان و نووع مکانیزم دفاعی مرتبط با پیشرفت تحصیلی. اندیشه‌های نوین تربیتی، 3(9): 87-106.
نریمانی، محمد؛ شاهعلی، اعظم؛ کیامرثی، آذر. (1393). اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ آﻣﻮزش ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ واﻟﺪﻳﻦ ﺑﺮ اﻧﮕﻴﺰش ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ داﻧﺶ آﻣﻮز ان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﺑﻴﺶ ﻓﻌﺎﻟﻲ/ کم ﺗﻮﺟﻬﻲ. روانشناسی مدرسه، 3(4): 128-142.
Abikoff H, Nissley-Tsiopinis J, Gallagher R, Zambenedetti M, Sevffert M, Boorady R, McCarthy J. (2009). Effects of MPH-OROS on the organizational, time management, and planning behaviors children with ADHD. Journal of the American Academy of children & Adolescent psychiatry, 48: 166-175.
Bean RA, Bush KR, McKenry PC, Wilson SM. (2003). The impact of parental support, behavioral control, and psychological control on the academic achievement and self-esteem of African American and European American adolescents. Journal ofAdolescent Research, 18: 523-541.
Bohlmeijer E, Prenger R, Taal E, Cuijpers P. (2010). The effect of mindfulness-based stress reduction therapy on mental health of adults with a chronic medical disease: A meta-analysis. Journal of Psychosomatic Research, 68(6): 539-544.
Bond FW, Hayes SC, Baer RA, Carpenter KM, Guenole N, Orcutt HK, Zettle RD. (2011). Preliminary psychometric properties of the Acceptance and Action Questionnaire-II: a revised measure of psychological inflexibility and experiential avoidance. Behaviour Therapy, 42(4): 676-688
Byrne BA, Haddock CK, Poston SC. (2002).Mid-American Heart Institute. Parenting Style and adolescent smoking. Journal of Adolescence, 6 (30): 414-425.
Dudovitz RN, Li N, Chung PJ. (2013). Behavioral self-concept as predictor of teen drinking behaviors. Academic Pediatrics, 13(4): 316-321.
Dupaul GJ. (2004).Assessment of ADHD Symptom, Psychological Assesssment, 5: 115-117.
Epstein NB, Baldwin LM, Bishop DS. (1983). The McMaster Family Assessment Device. Journal of Marital and Family Therapy, 9(2): 171–180.
Falkenström F. (2010).Studying mindfulness in experienced meditators: A quasiexperimental approach. Personality and Individual Differences, 48(3): 305-310.
Forman EM, Herbert JD. (2008). New directions in cognitive behavior therapy: acceptance based therapies, chapter to appear in w. o’donohue, je. Fisher, (eds), cognitive behavior therapy: Applying empirically sup
Halperin JM, Healay DM. (2010). The influenences of environmental enrichment, cognitive enhancement, and physical exercise on brain development: Can we alter the developmental trajectory of ADHD? Journal of neuroscience & bio behavioral, 35: 621-634.
Hayes SC, Luoma JB, Bond FW, Masuda A, Lillis J. (2006). Acceptance and Commitment Therapy: Model, processes and outcome. Behaviour Research and Therapy. 44(1): 1-25.
Hoover-Dempsey KV, Battiato AC, Walker JMT, Reed RP, DeJong JM, Jones KP. (2001). Parental involvement in homework. Educational psychologist, 36: 195-209.
Leland, M. (2015). Mindfulness and student success. Journal of Adult Education, 44(1): 19-24.
McCracken LM, Gutiérrez-Martínez O. (2011). Processes of change in psychological flexibility in an interdisciplinary group-based treatment for chronic pain based on Acceptance and disorder at one, two, and two-to-five year follow-up. Journal of Persality Disorder, 22(2): 123134
Mrazek MD, Zedelius CM, Gross ME, Mrazek AJ, Phillips DT, Schooler JW. (2015). Mindfulness in education: Enhancing academic achievement and student well-being by reducing mindwandering. In J. C. Karremans & E. K. Papies (Eds.) (2017). Mindfulness in social psychology. Milton Park, Didcot, United Kingdom: Taylor and Francis Ltd.
Nailing, Xia. (2010). Family factors and student outcomes. Rand Corporation, Ph.D. ERIC Document Reproduction Service, Retrieved http://www.eric.ed.gov/ERICPortal/recordDetail?accno=EJ302109.
Nancy EH, Lorraine CT. (2004). Parental School Involvement and Children's Academic Achievement: Pragmatics and Issues. Current directions in psychological science. 13 (4): 161-164
Osmachenko A, Littler S. (2014). Mindfulness can assist FYHE students with academic adjustment. In Proceedings of the 17th International First Year in Higher Education Conference (FYHE 2014) (pp. 110). Queensland University of Technology.
Ported treatments in your practice. 2nd ed. Wiley, editor, Hoboken. Franco, C., Mañas, I., Cangas AJ. Gallego J. (2011). Exploring the effects of a mindfulness program for students of secondary school. International Journal of Knowledge Society Research, 2(1): 14-28.
Teodorczuk K. (2013). Mindfulness and academic achievement in South African university students. Doctoral dissertation, South Africa: University of Johannesburg.
Welles TL. (2010). An analysis of the academic success inventory for college students: construct validity and factor scale invariance. [Dissertation]. Florida: The Florida State University. [Cited 2015 Oct 19]. Available from:http://diginole.lib.fsu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=5146&context=etd.