نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار روانشناسی تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران (نویسندۀ مسئول: a_sheikholslamy@yahoo.com)

2 کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

3 کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسۀ پردازش هیجانی، کمک‌طلبی و اهداف پیشرفت در دانش‌آموزان با اضطراب امتحان بالا و پایین انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی از نوع علّی-مقایسه‌ای بود. تمامی دانش‌آموزان دورۀ متوسطۀ دوّم شهر اردبیل در سال تحصیلی 94-1393 جامعۀ آماری این پژوهش را تشکیل می‌دادند که از میان آن‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای 160 دانش‌آموز (80 نفر در هر گروه) انتخاب‌شده و به پرسشنامۀ پردازشگر باکر و همکاران، پرسشنامۀ کمک‌طلبی ریان و پنتریچ، پرسشنامۀ اهداف پیشرفت میگلی و همکاران و پرسشنامۀ اضطراب امتحان اسپیلبرگر پاسخ دادند. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از تحلیل واریانس چندمتغیری استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که بین دانش‌آموزان با اضطراب امتحان بالا و پایین از نظر پردازش هیجانی، کمک‌طلبی و اهداف پیشرفت تفاوت معناداری وجود دارد (01/0>P). بدین‌صورت که در مقایسه با دانش‌آموزان با اضطراب امتحان پایین، میانگین نمره‌های پردازش هیجانی، پذیرش کمک‌طلبی، اهداف تبحری و اهداف عملکرد-رویکرد دانش‌آموزان با اضطراب امتحان بالا به‌طور معناداری کمتر (01/0>P) و میانگین نمره‌های اجتناب از کمک‌طلبی و اهداف عملکرد-اجتناب‌شان به‌طور معناداری بیشتر (01/0>P) بود؛ بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که پردازش هیجانی، کمک‌طلبی و اهداف پیشرفت از جمله متغیرهای مورد توجه در دانش‌آموزان با اضطراب امتحان بالا بوده و نیازمند برنامه‌هایی برای آموزشِ مدیریت صحیح این متغیرها می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

ابوالقاسمی، عباس. (1382). اضطراب امتحان، تشخیص، علل و شیوه‌های مقابلۀ مبتنی بر پژوهش. اردبیل: نیک‌آموز.
خرمائی، فرهاد و خیّر، محمد. (1386). بررسی رابطۀ هدف‌گرایی و رویکرد دانشجویان به یادگیری هدف. فصلنامۀ پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، (7)2، 138-124.
درتاج، فریبرز. (1392). رابطۀ ارزش تکلیف و اضطراب امتحان: بررسی نقش واسطه‌ای جهت‌گیری هدف. فصلنامۀ روانشناسی تربیتی، (27)9، 113-98.
دلاور، علی. (1396). روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی. تهران: نشر ویرایش.
شیخ‌الاسلامی، علی و سیداسماعیلی قمی، نسترن. (1393). مقایسۀ تأثیر روش‌های آموزشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی و مهارت‌های مطالعه بر اضطراب امتحان دانش‌آموزان. مجلۀ روانشناسی مدرسه، (2)3، 121-104.
شیخ‌الاسلامی، علی؛ درتاج، فریبرز؛ دلاور، علی و ابراهیمی‌قوام، صغری. (1391). تأثیر آموزش برنامۀ کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر اضطراب امتحان دانش‌آموزان. فصلنامۀ پژوهش در نظام‌های آموزشی، (18)6، 15-1.
غفاری، ابوالفضل و ارفع‌بلوچی، فاطمه. (1390). رابطۀ انگیزش پیشرفت و خودپندارۀ تحصیلی با اضطراب امتحان در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد. پژوهش‌های روانشناسی بالینی و مشاوره، (2)1، 136-121.
غلامعلی‌لواسانی، مسعود؛ خضری‌آذر، هلمن؛ امانی، جواد و مال‌احمدی، احسان. (1389). نقش خودکارآمدی تحصیلی و اهداف پیشرفت در تنیدگی، اضطراب و افسردگی دانشجویان. مجلۀ روانشناسی، (14)4، 432-417.
قدم‌پور، عزت‌اله و سرمد، زهره. (1382). نقش باورهای انگیزشی در رفتار کمک‌طلبی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. مجلۀ روانشناسی، (26)7، 126-112.
قلی‌زاده، مظفر؛ شکرکن، حسین و حقیقی، جمال. (1388). بررسی روابط ساده و چندگانۀ هدف‌های چهارگانه پیشرفت با اضطراب امتحان و عملکرد تحصیلی در دانش‌آموزان پسر سال اوّل دبیرستان‌های شهرستان ایذه. مجلۀ علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، (3)14، 166-149.
کبیرنژاد، ساناز؛ علیلو، مجیدمحمود و هاشمی نصرت‌آبادی، تورج. (1388). پیش‌بینی تغییرات شاخص‌های پردازش هیجانی مبتنی بر شناخت‌واره‌های مزاحم نگرانی، کمال گرایی و نوع اختلال. مجلۀ روانشناسی بالینی، (1)1، 55-47.
لیهی، رابرت‌ال؛ تیرچ، دنیس‌دی؛ و ناپولیتانو، لیزا. (1393). تنکیک‌های تنظیم هیجان در روان‌درمانی. (ترجمه عبدالرضا منصوری‌راد، تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 2014). تهران: انتشارات ارجمند.
مال‌احمدی، احسان. (1392). تأثیر اهداف پیشرفت و اهداف اجتماعی بر کمک‌طلبی از همسالان در یک بافت آموزشی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد چاپ نشده، دانشگاه تهران.
محمودی، حجت؛ عیسی‌زادگان، علی؛ امانی ساری‌بگلو، جواد و کتابی، افسانه. (1391). بررسی رابطۀ بین اهداف پیشرفت و عملکرد تحصیلی در دانش‌آموزان مدارس تیزهوشان و مدارس عادی: نقش میانجی‌گرایانۀ سبک‌های تفکر. مجلۀ علمی-پژوهشیپژوهش‌هایعلومشناختیورفتاری، (1)3، 68-49.
محمودیان، حسن؛ صفری، هادی؛ آقایی، حدیث؛ رضوانی‌فر، شیرین و میرمحمدتبار، سیدعبداله. (1391). مقایسۀ رفتارهای کمک‌طلبی تحصیلی در دانش‌آموزان عادی و دانش‌آموزان دارای ناتوانی یادگیری ریاضی. مجلۀ ناتوانی‌هاییادگیری، (1)2، 119-107.
نریمانی، محمد. (1391). اثربخشی آموزش کنترل تکانه بر پردازش هیجانی، تکانشوری و حواس‌پرتی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال ریاضی. مجلۀ ناتوانی‌هاییادگیری، (2)2، 122-101.
وکیلی، رقیه، غلامعلی‌لواسانی، مسعود، حجازی، باقر و اژه‌ای، جواد. (1389). راهبردهای یادگیری، جهت‌گیری‌های هدف و اضطراب امتحان در دانش‌آموزان نابینای مقطع متوسطۀ شهر تهران. پژوهش در حیطۀ کودکان استثنایی، (1)10، 36-30.
 
Baker, R., Thomas, S., Thomas, P. W., & Owens, M. (2007). Development of an emotional processing scale. Journal of Psychosomatic Research62(2), 167-178.
Butler, R. (2006). An achievement goal perspective on student help seeking and teacher help giving in the classroom: Theory, research, and educational implications. Help seeking in academic settings: Goals, groups, and contexts, 15-44.
Constans, J. I., Penn, D. L., Ihen, G. H., & Hope, D. A. (1999). Interpretive biases for ambiguous stimuli in social anxiety. Behaviour research and therapy37(7), 643-651.
Dewi, N., & Mangunsong, F. (2012). Contribution of Student's Perception Toward Teacher's Goal Orientation and Student's Goal Orientation as a Mediator in Test Anxiety on Elementary's Final Exams. Procedia-Social and Behavioral Sciences69, 509-517.
Elliot, A. J. (1999). Approach and avoidance motivation and achievement goals. Educational psychologist34(3), 169-189.
Elliot, A. J., & McGregor, H. A. (2001). A 2× 2 achievement goal framework. Journal of personality and social psychology80(3), 501.
Foa, E. B., & Kozak, M. J. (1986). Emotional processing of fear: exposure to corrective information. Psychological bulletin99(1), 20.
Ganzenmuller, L. (2006). Using Relaxation to Cue Memory and Improve Law School Admission Test Scores. ProQuest.
Gong, L., Li, W., Zhang, D., & Rost, D. H. (2016). Effects of emotion regulation strategies on anxiety during job interviews in Chinese college students. Anxiety, Stress, & Coping29(3), 305-317.
Hall, T. S. (2005). Is test anxiety a form of specific social phobia?. University of Maryland, College Park.
Harrison, J. A. (2011). Effects of a brief yoga intervention on test anxiety in fifth grade students (Doctoral dissertation, University of Dayton)
Hartman, H. J. (Ed.). (2001). Metacognition in learning and instruction: Theory, research and practice (Vol. 19). Springer Science & Business Media.
Lawson, D. J. (2006). Test anxiety: A test of attentional bias.
Liu, J. T., Meng, X. P., & Xu, Q. Z. (2006). The relationship between test anxiety and personality, self-esteem in grade one senior high students. Zhonghua yu fang yi xue za zhi [Chinese journal of preventive medicine]40(1), 50-52.
Mäkitalo-Siegl, K., Kohnle, C., & Fischer, F. (2011). Computer-supported collaborative inquiry learning and classroom scripts: Effects on help-seeking processes and learning outcomes. Learning and Instruction21(2), 257-266.
Matthews, G., & Wells, A. (2016). Attention and emotion: A clinical perspective. Psychology Press.
Midgley, C., Maehr, M. L., Hruda, L. Z., Anderman, E., Anderman, L., Freeman, K. E., & Urdan, T. (2000). Manual for the patterns of adaptive learning scales. Ann Arbor: University of Michigan.
Newman, R. S., & Schwager, M. T. (1995). Students’ help seeking during problem solving: Effects of grade, goal, and prior achievement. American Educational Research Journal32(2), 352-376.
Orbach, G., Lindsay, S., & Grey, S. (2007). A randomised placebo-controlled trial of a self-help Internet-based intervention for test anxiety. Behaviour Research and Therapy45(3), 483-496.
Orbach, G., Lindsay, S., & Grey, S. (2007). A randomised placebo-controlled trial of a self-help Internet-based intervention for test anxiety. Behaviour Research and Therapy45(3), 483-496.
Peasley-Miklus, C., & Vrana, S. R. (2000). Effect of worrisome and relaxing thinking on fearful emotional processing. Behaviour Research and Therapy38(2), 129-144.
Pekrun, R., Goetz, T., Titz, W., & Perry, R. P. (2002). Academic emotions in students' self-regulated learning and achievement: A program of qualitative and quantitative research. Educational psychologist37(2), 91-105.
Pintrich, P. R., & Schunk, D. H. (2002). Motivation in education: Theory, research, and applications. Prentice Hall.
Putwain, D. (2008). Do examinations stakes moderate the test anxiety–examination performance relationship?. Educational Psychology28(2), 109-118.
Ritchie, T. D., Sedikides, C., & Skowronski, J. J. (2016). Emotions experienced at event recall and the self: Implications for the regulation of self-esteem, self-continuity and meaningfulness. Memory24(5), 577-591.
Roberts, S., O'Connor, K., & Bélanger, C. (2013). Emotion regulation and other psychological models for body-focused repetitive behaviors. Clinical Psychology Review33(6), 745-762.
Ryan, A. M., & Pintrich, P. R. (1997). " Should I ask for help?" The role of motivation and attitudes in adolescents' help seeking in math class. Journal of educational psychology89(2), 329.
Schutz, P. A., Distefano, C., Benson, J., & Davis, H. A. (2004). The emotional regulation during test-taking scale. Anxiety, Stress & Coping17(3), 253-269.
Spokas, M. E., Rodebaugh, T. L., & Heimberg, R. G. (2007). Cognitive biases in social phobia. Psychiatry6(5), 204-210.
Story, P. A., Hart, J. W., Stasson, M. F., & Mahoney, J. M. (2009). Using a two-factor theory of achievement motivation to examine performance-based outcomes and self-regulatory processes. Personality and Individual differences46(4), 391-395.
Walton, R. L. (2002). A comparison of perceived stress levels and coping styles of junior and senior students in nursing and social work programs (Doctoral dissertation, Marshall University Libraries).
Weems, C. F., & Pina, A. A. (2010). The assessment of emotion regulation: Improving construct validity in research on psychopathology in youth—An introduction to the special section. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment32(1), 1-7.
Zou, Y., Leong, W., Yao, M., Hu, X., Lu, S., Zhu, X., ... & Ye, J. (2017). Test anxiety and telomere length: Academic stress in adolescents may not cause rapid telomere erosion. Oncotarget8(7), 10836.