نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
گروه سنجش و اندازه گیری، دانشگاه علامه طباطیائی، تهران، ایران
چکیده
هدف پژوهش حاضر تعیین تاثیر آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی - رفتاری بر اضطراب امتحان، پیشرفت تحصیلی و عملکرد کنکورِ دانش آموزان دختر و پسر داوطلب کنکور دبیرستان‌های ملایر در سال تحصیلی 94-95 بود. از بین این افراد، نمونه ای به حجم 100 نفره (50 پسر در قالب دو گروه 25 نفری آزمایش و کنترل؛ و50 دختر در قالب دو گروه 25 نفری آزمایش و کنترل ) به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شد. برای جمع آوری اطلاعات از آزمون اضطراب امتحان ساراسون برای سنجش اضطراب امتحان آزمودنی‌ها، استفاده شد. معدل دانش آموزان و نمره تراز کنکور آنها به عنوان پیشرفت تحصیلی و عملکرد کنکور محسوب شدند. در گروه های آزمایش به مدت10 جلسه 5/1 ساعت آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی ـ رفتاری به صورت گروهی اجـرا شد، ولی گروه های کنترل هیچ گونه آموزشی دریافت نکردند. تحلیل داده ها با تحلیل واریانس چند متغیره عاملی نشان داد که: آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر پیشرفت تحصیلی، عملکرد کنکور و اضطراب امتحان دانش آموزان داوطلب در کنکور تأثیر دارد. آمورش مدیریت استرس مبتنی بر شیوه شناختی-رفتاری اضطراب امتحان دانش آموزان دختر و پسر را کاهش داد؛ پیشرفت تحصیلی و عملکرد کنکور دانش آموزان دختر و پسر را افزایش داد، اما بین دختر و پسر تفاوت معنی دار مشاهده نشد. بعلاوه، تعامل آموزش مدیریت استرس و جنسیت تآثیر معنی داری بر پیشرفت تحصیلی، عملکرد کنکور و اضطراب امتحان دانش آموزان داوطلب در کنکور نداشت.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
ابوالقاسمی، عباس. (1382). اضطراب امتحان، تشخیص، علل و شیوه‌های مقابلۀ مبتنی بر پژوهش. اردبیل: نیک‌آموز.
امیری مجد، مجتبی و شاهمرادی، احمد. (1388). تأثیر درمان شناختی-رفتاری در کاهش اضطراب امتحان دانشجویان. فصلنامه علوم رفتاری، 1(1)؛ 53-64.
امیری، برزو؛ قنبری هاشم‌آبادی، بهرامعلی وآقا محمدیان، حمیدرضا. (1384). مقایسه اثربخشی شیوه گروه‌درمانی شناختی-رفتاری، آموزش مهارت‌های مطالعه و روش تلفیقی بر کاهش اضطراب امتحان. مطالعات تربیتی و روانشناسی.6(2)؛ 55-72.
آبنیکی، ا؛ ابوالقاسمی، ع؛ عباسی، م؛ معزز، ر؛ و جلالی، ر. (1394). اثربخشی مداخله گروهی شناختی رفتاری مدیریت استرس بر افزایش سرسختی و خودکنترلی زنان افسرده. مجله مطالعات روانشناسی بالینی، دوره 5، شماره 19، صص 99-118.
آدلاید، آ. ام. نیکل و پکسمن، پنی، ام. (1999). راهنمای عملی تهیه و نمایش جدول‌های آماری در پژوهش رفتاری. (ترجمه: حیدر علی هومن و علی عسگری. 1388). تهران: سمت.
آنتونی، مایکل؛ ایرونسون، گیل و اشنایدرمن، نیل. (2009). راهنمای عملی مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری. (ترجمه جواد آل محمد، سولماز جوکار و حمید طاهر نشاط دوست، 1387). اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی.
بیابانگرد، اسماعیل. (1381). اثربخشی درمان چندوجهی لازاروس، عقلانی-عاطفی آلیس و آرام‌سازی بر کاهش اضطراب امتحان دانش آموزان. اندیشه و رفتار،8(3)، 36-42.
بیرامی، منصور؛ موحدی، یزدان؛ محمدزادگان، رضا و سپهوند، رضا. (1394). مقایسه باورهای فراشناختی و نگرانی آسیب‌شناختی در دانش آموزان مبتلابه نشانگان اختلال اضطراب امتحان و عادی. فصلنامهمطالعاتروانشناسیبالینی،19(5)،139-153.
چینی‌فروشان، م؛ نشاط دوست، ح، ط و عابدی، م، ر. (1394). اثربخشی مداخله گروهی مدیریت استرس به شیوه شناختی رفتاری بر اضطراب امتحان پسران داوطلب کنکور سراسری. فصلنامهمطالعاتروانشناسیبالینی، سال ششم، شماره بیست و سوم،
حسینی، سید امجد؛ زهراکار، کیانوش و امینی، ناصر. (1388). برسی اثربخشی آموزش تلقیح استرس در کاهش اضطراب امتحان دانش آموزان دختر مقطع دبیرستان شهر رزند. پژوهشنامه تربیتی دانشگاه آزاد بجنورد، سال پنجم، 20؛ 51-76.
حمید، ن؛ حسین‌زاده، آ و کیانی‌مقدم، ر. (1394). اثربخشی روش آرامش عضلانی همراه با تجسم مثبت موفقیت بر اضطراب امتحان و ترس از ارزیابی منفی. فصلنامه روانشناسی بالینی، دوره 6، شماره 4، 41-50.
حیدری، م. شهبازی، س. (1394). بررسی تأثیر آوای قرآن بر میزان اضطراب امتحان در دانشجویان پرستاری و فوریت‌های پزشکی. نشریه گام‌های توسعه در آموزش پزشکی، دوره 12، شماره 1، صص 56-63.
ستاری نجف آبادی، ر و حیدری، ح. (1394). اثربخشی مشاوره با رویکرد فراشناختی در اضطراب امتحان دانش‌آموزان. مجله علومرفتاری، دوره 9، شماره 1، صص 27-32.
سلطانی، مرضیه و امین الرعایا، مهین و عطاری، عباس. (1387). اثر آزمون مدیریت استرس بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستان‌های دخترانه شهر تیران و کرون استان اصفهان. تحقیقات علوم رفتاری. 11؛ 9-16.
شیخ‌الاسلامی، علی و سیداسماعیلی قمی، نسترن. (1393). مقایسۀ تأثیر روش‌های آموزشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی و مهارت‌های مطالعه بر اضطراب امتحان دانش‌آموزان. مجلۀ روانشناسی مدرسه، (2)3، 121-104.
شیخ‌الاسلامی، علی؛ درتاج، فریبرز؛ دلاور، علی و ابراهیمی‌قوام، صغری. (1391). تأثیر آموزش برنامۀ کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر اضطراب امتحان دانش‌آموزان. فصلنامۀ پژوهش در نظام‌های آموزشی، (18)6، 15-1.
غفاری، ابوالفضل و ارفع‌بلوچی، فاطمه. (1390). رابطۀ انگیزش پیشرفت و خودپندارۀ تحصیلی با اضطراب امتحان در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد. پژوهش‌های روانشناسی بالینی و مشاوره، (2)1، 136-121.
موسوی، معصومه؛ حق شناس، حسن؛ علیشاهی، محمدجواد و نجمی، بدرالدین (1387). اضطراب امتحان و برخی عوامل فردی- اجتماعی مرتبط به آن در دانش‌آموزان دبیرستانی شهر شیراز. مجله تحقیقات علوم رفتاری. دوره 6، شماره 1. صص 25-17.
نظام دوست، علیرضا. (1383). بررسی عملی بودن، اعتبار و روایی و نرم یابی آزمون‌های سنجش اضطراب امتحان ساراسون. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اهواز. (چاپ نشده).
Chen, M. L. (2007); Test anxiety, reading anxiety and reading performance aiming university English as second language learners. Unpublished Master’s Thesis, Ming Chuan University.
Dawood, E., Al Ghadeer, H., Mitsu, R., Almutary, N., & Alenezi, B. (2016). Relationship between Test Anxiety and Academic Achievement among Undergraduate Nursing Students. Journal of Education and Practice, 7(2), 57-65.
Dewi, N., & Mangunsong, F. (2012). Contribution of Student's Perception Toward Teacher's Goal Orientation and Student's Goal Orientation as a Mediator in Test Anxiety on Elementary's Final Exams. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 69, 509-517.
Fiore, A. M. (2003). Gender differences in test anxiety (Doctoral dissertation, West Virginia University Libraries).
Freilich, R. & Shechtman, Z. (2015). Achievement goal framework. Journal of Personality and Social Psychology, 80, 501-509.
Ganzenmuller, L. (2006). Using Relaxation to Cue Memory and Improve Law School Admission Test Scores. ProQuest.
Hall, T. S. (2005). Is test anxiety a form of specific social phobia?. University of Maryland, College Park.
Harrison, J. A. (2011). Effects of a brief yoga intervention on test anxiety in fifth grade students (Doctoral dissertation, University of Dayton).
Kennedy, D. V., & Doepke, K. J. (1999). Multicomponent treatment of a test anxious college student. Education & Treatment of Children, 22(2), 203.
Keogh, E., Bond, F. W., & Flaxman, P. E. (2006). Improving academic performance and mental health through a stress management intervention: Outcomes and mediators of change. Behaviour research and therapy, 44(3), 339-357.
Lawson, D. J. (2006). Test anxiety: A test of attentional bias.
Linden, W. (2004). Stress management: from basic science to better practice. Sage.
Liu, J. T., Meng, X. P., & Xu, Q. Z. (2006). The relationship between test anxiety and personality, self-esteem in grade one senior high students. Zhonghua yu fang yi xue za zhi [Chinese journal of preventive medicine], 40(1), 50-52.
Lotz, C., & Sparfeldt, J. R. (2017). Does test anxiety increase as the exam draws near?–Students' state test anxiety recorded over the course of one semester. Personality and Individual Differences, 104, 397-400.
Orbach, G., Lindsay, S., & Grey, S. (2007). A randomised placebo-controlled trial of a self-help Internet-based intervention for test anxiety. Behaviour Research and Therapy, 45(3), 483-496.
Peleg, O., Deutch, C., & Dan, O. (2016). Test anxiety among female college students and its relation to perceived parental academic expectations and differentiation of self. Learning and Individual Differences, 49, 428-436.
Putwain, D. (2008). Do examinations stakes moderate the test anxiety–examination performance relationship?. Educational Psychology, 28(2), 109-118.
Putwain, D. W., & Daniels, R. A. (2010). Is the relationship between competence beliefs and test anxiety influenced by goal orientation?. Learning and Individual Differences, 20(1), 8-13.
Sarason, I. G. (1980). Test anxiety: Theory, research, and applications. Lawrence Erlbaum Assoc Inc.
Sarason, I. G. (1994). The meaning of anxiety. New York: Roland Press
Sarason, S. B., & Mandler, G. (1952). Some correlates of test anxiety. The Journal of Abnormal and Social Psychology, 47(4), 810.
Spielberger, C. D., & Vagg, P. R. (1995). Test anxiety: A transactional process model.
Virginia, A. (2003). Effects of Stress Inoculation Training on the Academic Performance of College Students. Arizona: State University.
)