نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی مددکاری اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 استادیار گروه مددکاری اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری رشته مشاوره، دانشگاه اصفهان، ایران

چکیده

کودک‌آزاری، یکی از شایع‌ترین معضل‌های روانی _ اجتماعی است که وقوع آن تحت تأثیر علل و عوامل مختلفی در ابعاد درون‌فردی، بین‌فردی و محیطی قرار دارد. هدف پژوهش حاضر شناسایی رگه‌های شخصیتی تأثیرگذار در گرایش افراد به کودک‌آزاری از دیدگاه متخصصین "مشاور، روانشناس و مددکار اجتماعی" بود. این مطالعه به روش کیفی و با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی تفسیری انجام گردید. جامعه موردمطالعه در این پژوهش شامل تمام متخصصین حوزه سلامت روانی و اجتماعی شامل مشاور، روانشناس و مددکار اجتماعی در دانشگاه‌های تهران، اصفهان و سازمان بهزیستی کل تهران در سال 1397 بود که در زمینه کودک‌آزاری تجربه پژوهشی و درمانی داشتند. روش نمونه‌گیری نیز نمونه‌گیری هدفمند بود که طی آن از بین جامعه موردنظر تعداد 16 نفر برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند و موردِ مصاحبه قرار گرفتند. همه مصاحبه‌ها ضبط و سپس خط‌به‌خط دست‌نویس شد و درنهایت با استفاده از روشِ تحلیلِ تفسیری دیکلمن، آلن و تانِر تحلیل گردید. 16 مصاحبه نیمه‌ساختاریافته انجام شد و تحلیلِ داده‌هایِ حاصل از مصاحبه منجر به شناسایی و طبقه‌بندیِ 4 مضمونِ اصلی شامل گرایش‌های ضداجتماعی، گرایش‌های مرزی، گرایش‌های روان‌رنجوری، گرایش‌های پارانوییدی و 25 مضمون فرعی در زمینۀ رگه‌های شخصیتی تأثیرگذار در گرایش افراد به کودک‌آزاری از دیدگاه متخصصین گردید. پژوهشگران و برنامه‌ریزان حوزه مسائل روانی و اجتماعی می‌توانند با درنظرگرفتن زمینه‌سازهای رگه‌های شخصیتی شناسایی‌شده، برنامه‌های پیشگیرانه و درمانی جهت کاهش شکل‌گیری این خصایص تأثیرگذار در گرایش افراد به کودک‌آزاری طراحی و اجرایی کنند. همچنین متخصصان حوزه ازدواج و خانواده نیز می‌توانند با درنظرگرفتن خصایص و نشانه‌های شناسایی‌شده، افراد در آستانه ازدواج و مزدوج را از خطرات این خصایص آگاه کنند تا بتوانند با تصمیم‌گیری درست از تجربه تبعات مخرب این خصایص نظیر تجربه خشونت در خود و فرزندان خود جلوگیری کنند.

کلیدواژه‌ها

توکلی، ماهگل؛ خادمی، مریم؛ کاراحمدی، مژگان؛ زمانی، نسرین و واعظی، مریم. (1393). عوامل خطرساز در کودک‌آزاری: نقش عوامل روانی، اجتماعی و جمعیت‌شناختی. مجله تحقیقات علوم فناوری، 7(38)، 602_610.
چوپانی، موسی و کرمی، مرتضی. (1396). شیوع‌شناسی آسیب‌های روانی _ اجتماعی مبتنی بر چرخه زندگی خانوادگی در خانواده‌های پاسدار شهر تهران. طرح پژوهشی، دانشگاه جامع امام حسین، تهران.
حبیبی، سمیرا و گوهری‌مقدم، مریم. (1396). پیشگیری از کودک‌آزاری و درمان. فصلنامه مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 3(2)، 95_105.
حبیبی، سمیرا؛ فلاح، محمدحسین و عموپور، مسعود. (1396). اثرات سوء کودک‌آزاری بر ویژگی‌های شخصیتی کودکان. فصلنامه مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 3(2)، 106_120.
دانشمندی، سعیده؛ ایزدی‌خواه، زهرا و مهرابی، حسین‌علی. (1396). مدل ساختاری ارتباط بین کودک‌آزاری، مهارت‌های ارتباطی و ویژگی‌های شخصیت مرزی در جمعیت زنان. فصلنامه مطالعات زن و خانواده، 6(2)، 1_10.
درخشانپور، فیروزه؛ حاجبی، احمد و پناغی، لیلی. (1393). عوامل خطر کودک‌آزاری: مطالعه‌ای در واحد حمایت‌های روانی و اجتماعی کودک و خانواده در بیمارستان کودکان شهر بندرعباس. مجله اصول بهداشت روانی، 16(61)، 42_50.
ساسان‌پور، مهشید. (1394). کودک‌آزاری: ماهیت، علل و راهکارهای مقابله با آن. تبریز: انتشارات اختر.
کرمی، مرتضی. (1395). مدل‌یابی کارآمدی مدیران ارشد آموزشی سپاه مبتنی بر عوامل روان‌شناختی و بررسی اثربخشی آن بر توانمندسازی آن‌ها. پایان‌نامه دکتری، رشته مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
گال، مردیت؛ بورگ، والتر و گال، جویس. (1396). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی (جلد دوم). ترجمۀ احمدرضا نصراصفهانی و همکاران، (سال انتشار اثر به زبان اصلی، 2015). تهران: انتشارات سمت.
مشرفیان‌دهکردی، لیلا. (1396). کودک‌آزاری، علل و انواع آن با اشاره به حقوق کودک و نقش مهم خانواده در بروز آن. فصلنامه اطلاع‌رسانی، آموزشی و پژوهشی، 11(43)، 38_43.
مفاخری، باشماق؛ نفس‌زاده، سامان و کاظمی، فرنگیس. (1397). ارزیابی عصب‌زیست‌شناختی کودک‌آزاری. مجله سلامت روان کودک، 5(1)، 138_153.
میکاییلی، نیلوفر و زمانلو، خدیجه. (1391). بررسی میزان شیوع کودک‌آزاری و نیز پیش‌بینی آن از طریق بررسی افسردگی و اضطراب والدین، سبک‌های دل‌بستگی و سلامت روانی نوجوانان پسر آنان. مجله روانشناسی افراد استثنایی، 2(5)، 145_160.
نقوی، اعظم؛ فاتحی‌زاده، مریم و عابدی، محمدرضا. (1383). بررسی پیامدهای کودک‌آزاری بر شخصیت دختران نوجوان. زن در توسعه و سیاست،2(3)، 1_10.
نقوی، اعظم؛ فاتحی‌زاده، مریم؛ عابدی، محمدرضا. (1385). بررسی پیامدهای شناختی کودک‌آزاری بر دختران نوجوان. مجله روانپزشکی و روانشناسی ایران، 12(2)، 140_146.
واعظی، کبری. (1395). تجربه زیسته کودکان پیرامون خشونت خانگی. مجله پژوهش‌های مشاوره، 9(58)، 113_131.
Blakemore, T., Herbert, J. L., Arney, F., & Parkinson, S. (2017). The impacts of institutional child sexual abuse: A rapid review of the evidence. Child abuse & neglect74, 35-48.
Christian, C. W., & Committee on Child Abuse and Neglect. (2015). The evaluation of suspected child physical abuse. Pediatrics135(5), e1337-e1354.
Comijs, H. C., van Exel, E., van der Mast, R. C., Paauw, A., Voshaar, R. O., & Stek, M. L. (2013). Childhood abuse in late-life depression. Journal of affective disorders147(1-3), 241-246.
Cummings, J. A. (2018). Transformational change in parenting practices after child interpersonal trauma: A grounded theory examination of parental response. Child abuse & neglect76, 117-128.
de Aquino Ferreira, L. F., Pereira, F. H. Q., Benevides, A. M. L. N., & Melo, M. C. A. (2018). Borderline personality disorder and sexual abuse: a systematic review. Psychiatry research262, 70-77.
Debowska, A., Willmott, D., Boduszek, D., & Jones, A. D. (2017). What do we know about child abuse and neglect patterns of co-occurrence? A systematic review of profiling studies and recommendations for future research. Child Abuse & Neglect70, 100-111.
Diekelmann, N. L., Allen, D., & Tanner, C. A. (1989). The NLN criteria for appraisal of baccalaureate programs: A critical hermeneutic analysis (pp. 1-70). New York: National League for Nursing.
Dube, S. R., & McGiboney, G. W. (2018). Education and learning in the context of childhood abuse, neglect and related stressor: The nexus of health and education. Child abuse & neglect75, 1.
Font, S. A., & Cage, J. (2018). Dimensions of physical punishment and their associations with children's cognitive performance and school adjustment. Child abuse & neglect75, 29-40.
Fouche, A., & le Roux, L. M. (2018). Social workers’ views on pre-trial therapy in cases of child sexual abuse in South Africa. Child abuse & neglect76, 23-33.
Fry, D., Fang, X., Elliott, S., Casey, T., Zheng, X., Li, J., ... & McCluskey, G. (2018). The relationships between violence in childhood and educational outcomes: a global systematic review and meta-analysis. Child Abuse & Neglect75, 6-28.
Gabrielli, J., Jackson, Y., Tunno, A. M., & Hambrick, E. P. (2017). The blind men and the elephant: Identification of a latent maltreatment construct for youth in foster care. Child abuse & neglect67, 98-108.
Greger, H. K., Myhre, A. K., Klöckner, C. A., & Jozefiak, T. (2017). Childhood maltreatment, psychopathology and well-being: The mediator role of global self-esteem, attachment difficulties and substance use. Child abuse & neglect70, 122-133.
Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1989). Fourth generation evaluation. Sage.
Hagborg, J. M., Berglund, K., & Fahlke, C. (2018). Evidence for a relationship between child maltreatment and absenteeism among high-school students in Sweden. Child abuse & neglect75, 41-49.
Jackson, Y., Huffhines, L., Stone, K. J., Fleming, K., & Gabrielli, J. (2017). Coping styles in youth exposed to maltreatment: Longitudinal patterns reported by youth in foster care. Child abuse & neglect70, 65-74.
Kepple, N. J. (2018). Does parental substance use always engender risk for children? Comparing incidence rate ratios of abusive and neglectful behaviors across substance use behavior patterns. Child abuse & neglect76, 44-55.
Klevens, J., Barnett, S. B. L., Florence, C., & Moore, D. (2015). Exploring policies for the reduction of child physical abuse and neglect. Child abuse & neglect40, 1-11.
Lahtinen, H. M., Laitila, A., Korkman, J., & Ellonen, N. (2018). Children’s disclosures of sexual abuse in a population-based sample. Child abuse & neglect76, 84-94.
Laulik, S., Allam, J., & Browne, K. (2016). Maternal borderline personality disorder and risk of child maltreatment. Child abuse review25(4), 300-313.
McKelvey, L. M., Selig, J. P., & Whiteside-Mansell, L. (2017). Foundations for screening adverse childhood experiences: Exploring patterns of exposure through infancy and toddlerhood. Child abuse & neglect70, 112-121.
McKelvey, L. M., Selig, J. P., & Whiteside-Mansell, L. (2017). Foundations for screening adverse childhood experiences: Exploring patterns of exposure through infancy and toddlerhood. Child abuse & neglect70, 112-121.
Nilsson, D., Nordås, E., Pribe, G., & Svedin, C. G. (2017). Child physical abuse–High school students’ mental health and parental relations depending on who perpetrated the abuse. Child abuse & neglect70, 28-38.
Paine, C. W., & Wood, J. N. (2018). Skeletal surveys in young, injured children: a systematic review. Child abuse & neglect76, 237-249.
Palmer, D., & Feldman, V. (2017). Toward a more comprehensive analysis of the role of organizational culture in child sexual abuse in institutional contexts. Child abuse & neglect74, 23-34.
Patwardhan, I., Hurley, K. D., Thompson, R. W., Mason, W. A., & Ringle, J. L. (2017). Child maltreatment as a function of cumulative family risk: Findings from the intensive family preservation program. Child abuse & neglect70, 92-99.
Pelton, L. H. (2015). The continuing role of material factors in child maltreatment and placement. Child Abuse & Neglect41, 30-39.
Prindle, J. J., Hammond, I., & Putnam-Hornstein, E. (2018). Prenatal substance exposure diagnosed at birth and infant involvement with child protective services. Child abuse & neglect76, 75-83.
Ryznar, E., Rosado, N., & Flaherty, E. G. (2015). Understanding forearm fractures in young children: Abuse or not abuse?. Child abuse & neglect47, 132-139.
Sawrikar, P., & Katz, I. (2017). Barriers to disclosing child sexual abuse (CSA) in ethnic minority communities: A review of the literature and implications for practice in Australia. Children and Youth Services Review83, 302-315.
Tyrka, A. R., Wyche, M. C., Kelly, M. M., Price, L. H., & Carpenter, L. L. (2009). Childhood maltreatment and adult personality disorder symptoms: influence of maltreatment type. Psychiatry research165(3), 281-287.
van der Put, C. E., Assink, M., & van Solinge, N. F. B. (2017). Predicting child maltreatment: A meta-analysis of the predictive validity of risk assessment instruments. Child abuse & neglect73, 71-88.
World Health Organization. (2018). Child abuse. Retrieved of 15 January 2018, from http://www.farhangnews.ir/content/139360.