نرجس لاری؛ الهه حجازی؛ بهرام جوکار؛ جواد اژه ای
چکیده
ارتباط معلم-دانش‌آموز، تبادل دوجانبه پیچیده و پویایی است که در طول زمان و در موقعیت‌های متعدد شکل گرفته است و در بستری از عوامل مؤثر بر آن، تغییرات تحولی دانش‌آموز را رقم می‌زند. از این رو پژوهش حاضر سعی دارد تا کیفیت ارتباط معلم-دانش‌آموز را از طریق مطالعه میدانی طرفین اصلی آن یعنی معلم و دانش‌آموز در بافت مدرسه در مقطع ابتدایی ...
بیشتر
ارتباط معلم-دانش‌آموز، تبادل دوجانبه پیچیده و پویایی است که در طول زمان و در موقعیت‌های متعدد شکل گرفته است و در بستری از عوامل مؤثر بر آن، تغییرات تحولی دانش‌آموز را رقم می‌زند. از این رو پژوهش حاضر سعی دارد تا کیفیت ارتباط معلم-دانش‌آموز را از طریق مطالعه میدانی طرفین اصلی آن یعنی معلم و دانش‌آموز در بافت مدرسه در مقطع ابتدایی بررسی کند و به تفسیر این الگوی ارتباطی و علل و عوامل مؤثر بر آن بپردازد. برای دریافت نظام معنایی که دانش‌آموز و معلم در رفتار و ادراک ارتباطی خود نشان می‌دهند، از روش مردم‌نگاری استفاده شده است.این پژوهش در دو فاز طی دو سال تحصیلی انجام شد. در فاز اول (اصلی)، بر اساس نمونهگیری ملاکی، یک مدرسه ابتدایی دولتی در دو شیفت دختران و پسران به عنوان میدان تحقیق انتخاب گردید و محقق یک نیمسال تحصیلی را به عضویت آن در آمد. در فاز دوم (فاز اعتباریابی و تعمیق مفاهیم) نیز، 99 دانش‌آموز، 19 معلم و 13 کلاس از میان شش مدرسه ابتدایی دولتی در شهر شیراز در اجرای این پژوهش مشارکت داده شدند. از مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته و بدون ساختار و مشاهده نیمه‌مشارکتی برای جمع‌آوری داده بهره گرفته شد.تجزیه و تحلیل داده‌های کیفی، تبیین الگوی ارتباطی معلم-دانش‌آموز را در چهار لایه‌ی مسیرهای تبادل معلم و دانش‌آموز، ویژگی‌های معلم و دانش‌آموز، بازنمایی ذهنی معلم و دانش‌آموز از یکدیگر و عوامل بیرونی ممکن می‌سازد. بهبود این بستر ارتباطی و فرایندهای منجر به آن، می‌تواند دستیابی به پیامدهای تحولی مثبت بسیاری را برای دانش‌آموز و معلم محقق سازد.
