نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری تکنولوژی آموزشی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، استاد مدعو دانشگاه علامه طباطبائی

2 استااد ممتاز گروه سنجش و روان‌سنجی دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانشجو دکتری تکنولوژی آموزشی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی

4 کارشناسی ارشد برنامه ریزی آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

5 کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بویین زهرا

چکیده

هدف پژوهش حاضر مطالعه اثربخشی روش آموزش مبتنی بر مدل طراحی آموزشی چهار مولفه ای برخلاقیت دانش آموزان پسر پایه هشتم متوسطه شهر خرم آباد در درس علوم تجربی بود. روش پژوهش، شبه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون _پس آزمون باگروه کنترل است. جامعه آمارى شامل تمام دانش آموزان پایه هشتم متوسطه اول مدارس دولتی شهر خرم آباد درسال تحصیلى94-1393 بوده و نمونه این پژوهش 70 نفر از دانش آموزان پسر پایه هشتم بود. نمونه گیری به دلیل محدودیت اجرا به صورت نمونه گیری در دسترس انجام شد. ابزار گرد آوری داده ها آزمون خلاقیت عابدیِ بود که پایایی آن به روش آلفای کرونباخ 0/79 و روایی آن با همسانی درونی به دست آمد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (تحلیل کوواریانس چندمتغیره) استفاده شد. طبق نتایج بدست آمده می توان گفت که بین میزان خلاقیت دانش آموزانی که با الگوی طراحی آموزشی چهارمولفه ای آموزش دیده اند، نسبت به دانش آموزانی که با روش سنتی آموزش دیده اند تفاوت معنی داری وجود دارد و این تفاوت به نفع گروهی است که با الگوی چهارمولفه ای آموزش دیده اند. پیشنهاد می شود که از الگوی طراحی آموزشی چهارمولفه ای به عنوان الگویی مناسب برای دستیابی یادگیرندگان به فهم عمیق از موضوع و افزایش تفکر واگرا و خلاقیت بهره گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

احمدی، غلامعلی و عبدالملکی، شوبو. (1391) بررسی تأثیر آموزش علوم تجربی مبتنی بر رویکرد اکتشافی بر خلاقیت و انگیزه پیشرفت دانش آموزان. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،2(2): 123-95
اسدی. نسترن. (1389). شناخت و آموزش خلاقیت در مدارس. تهران: عابد.
امیری، اکرم و نوروزی، داریوش. (1391). مقایسه اثربخشی طراحی آموزشی دو روش ابداعانه حل مسئله و بارش مغزی بر میزان خلاقیت دانشجویان دوره‌های آموزش الکترونیکی دانشگاه صنعتی خواجه‌نصیرالدین طوسی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 1(4): 86-119.
به پژوه، احمد. (1388). خلاقیت چیست؟ کودک خلاق کیست؟ نشریه پیوند. 357: 19-23.
پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش. (1388). نگاهی به جایگاه و عملکرد دانش آموزان ایران در مطالعه بین‌المللی. تهران: وزارت آموزش‌وپرورش.
تقی پور، کیومرث، نوروزی، داریوش و امیر تیموری، حسن. (1393). بررسی تأثیر مدل طراحی آموزشی رایگلوث بر یادگیری و یادداری درس علوم تجربی سال دوم راهنمایی. روان‌شناسی تربیتی. 10(33)، 169-189.
جلالی، پریسا. (1394). تأثیر تدریس اثربخش هنر بر خلاقیت و خودباوری دانش آموزان پایه ششم ابتدایی شهر کرج. پایان‌نامه کارشناس ارشد دانشگاه آزاد اسلامی البرز کرج.
حسینی، افضل السادات. (1388). ماهیت خلاقیت و شیوه‌های پرورش آن. مشهد: نشر آستان قدس رضوی.
دهقان‌زاده، حجت؛ رستگارپور، حسن و دهقان‌زاده، حسین. (1394). اثربخشی الگوی طراحی آموزشی چهار مؤلفه‌ای مبتنی بر چندرسانه‌ای در یادگیری موضوعات پیچیده. فصلنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی. 5(3)، 60-45.
زارعی زوارکی، اسماعیل. (1391). معماری مجدد آموزش عالی برای دانشجویان با نیازهای آموزشی ویژه بر اساس اصول طراحی جهانی برای یادگیری. روانشناسی افراد استثنایی 1(1)، 134-113.
زارعی زوارکی، اسماعیل؛ نوروزی، داریوش و صفوی، محمدرضا. (1391). پرورش خلاقیت با بهره‌گیری از روش تدریس بدیعه­پردازی در درس زبان انگلیسی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 1(4)، 65 -83.
سیف، علی‌اکبر. (1388). روانشناسی پرورشی نوین. تهران: دوران
شریفی، علی‌اکبر؛ داوری، رقیه. (1387). مقایسه تأثیر سه روش پرورش خلاقیت در افزایش خلاقیت دانش آموزان پایه دوم راهنمایی. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 15(1)، 57-62.
شعاری نژاد، علی‌اکبر. (1374). روانشناسی رشد. تهران: اطلاعات.
قدم پور، عزت اله؛ سبزیان، سعیده؛ اسدالهی، جواد و گراوند، هوشنگ. (1393). اثربخشی آموزش تکنیک‌های فراشناختی بر میزان خلاقیت دانش آموزان دختر دبیرستانی شهر اصفهان. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،4(13): 96-112.
قوشلی، عبدالحمید. (1384). مقایسه تأثیر روش تدریس بدیعه­پردازی با روش تدریس سنتی بر خلاقیت عمومی و خلاقیت نوشتاری دانش آموزان پسر کلاس پنجم ابتدایی شهرستان گرگان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز.
گل گوند. فاطمه. (1386). مقایسه تأثیر روش تدریس فعلی با روش تدریس مبتنی بر پژوهش و اکتشاف در پایه اول متوسطه. مجله پژوهش‌های برنامه درسی، شماره 7، 115-95.
لامزدین، ادوارد و لامزدین، مونیکا. (2008). حل خلاق مسئله. ترجمه بهروز ارباب شیرانی و بهروز نصر آزادانی. (1386). تهران: ارکان دانش.
مرادی، مهسا؛ علی‌آبادی، خدیجه و درتاج، فریبرز. (1392). مقایسه تأثیر روش آموزش مبتنی بر الگوی پنج مرحله‌ای بایبی و سنتی برخلاقیت و یادگیری دانش آموزان سال سوم راهنمایی در درس علوم. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 3(1): 19-37.
مهدوی، محمدرضا و امیرتیموری، محمدحسن. (1390). بررسی تأثیر استفاده از الگوی طراحی آموزشی مریل (نظریه نمایش اجزاء) بر میزان یادگیری و یادآوری در درس زیست‌شناسی سال اول دبیرستان. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 7(20)،17 -31.
میرشمشیری، مرجان. (1384). تأثیر الگوی تدریس بدیعه­پردازی بر خلاقیت دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی در درس انشاء فارسی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته تحقیقات آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
نوروزی، داریوش و رضوی، سید عباس. (1392). مبانی طراحی آموزشی. تهران: سمت.
نیوشا، بهشته؛ پاکدامن، آذر و اویسی، زهرا. (1392). نقش الگوی تدریس بدیعه­پردازی در خلاقیت هنری و تفاوت آن در دختران و پسران. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،2(4): 160-175.
Baran, G., Erdogan, S., & Cakmak, A. (2011). A study on the relationship between sixyear-old children's creativity and mathematical ability. International Education Studies, 4, 135-148.
Cheng, V. M. (2011). Infusing creativity into Eastern classrooms: Evaluations from student perspectives. Thinking Skills and Creativity, 6(1), 67-87.
Costello, T.M. (2008). Hume’s phenomenology of the imagination. The journal of Scottish Philosophy, 5(1), 31-25.
Dorin, A. and B. Kerb, K. (2009). Improbable Creativity. Dagstuhl Seminar Proceedings Computational Creativity an Inter disciplinary Approach.
Dorin, A. and B. Kerb, K. (2009). Improbable Creativity. Dagstuhl Seminar Proceedings Computational Creativity an Inter disciplinary Approach.
Enfield, J. (2012). Designing an educational game with ten steps to complex learning (Doctoral dissertation, Indiana University).
Kirschner, P. A., & Van Merriënboer, J. (2008). Ten steps to complex learning a new approach to instruction and instructional design.
Postma, T. C., & White, J. G. (2015). Developing clinical reasoning in the classroom–analysis of the 4 C/ID‐model. European Journal of Dental Education, 19(2), 74-80.
Sarfo, F. K., & Elen, J. (2007). Developing technical expertise in secondary technical schools: The effect of 4C/ID learning environments. Learning Environments Research, 10(3), 207-221.
Saville, G. (2006). Emotional intelligence in policing. Police Chief, 73(11), 38.
Sriraman, B. (2005). Are giftedness and creativity synonyms in mathematics?. Journal of Secondary Gifted Education, 17(1), 20-36.
Starko, A. J. (2010).Creativity in the Classroom Schools of Curious Delight,4th Ed.Routledge, 270 Madison Ave, New York
Sternberg, R. J. (2002). Creativity for the new millennium. American Psychologist, 56(4).
Susilo, A. P., van Merriënboer, J., van Dalen, J., Claramita, M., & Scherpbier, A. (2013). From lecture to learning tasks: use of the 4C/ID model in a communication skills course in a continuing professional education context. The Journal of Continuing Education in Nursing, 44(6), 278-284.
Susilo, A. P., van Merriënboer, J., van Dalen, J., Claramita, M., & Scherpbier, A. (2013). From lecture to learning tasks: use of the 4C/ID model in a communication skills course in a continuing professional education context. The Journal of Continuing Education in Nursing, 44(6), 278-284.
Teo, L. K., & Waugh, R. F. (2010). A Rasch measure of fostering creativity. Creativity Research Journal, 22(2), 206-218.
Turnbull, M., Littlei, A., & Allan, M. (2010). Creativity snd collaborative lwarning and teaching strategies in the drsign dis crippling Inducation. Arts Education Policy Review, 111, 52-62.
Van Harpen, X. Y., & Sriraman, B. (2013). Creativity and mathematical problem posing: an analysis of high school students' mathematical problem posing in China and the USA. Educational Studies in Mathematics, 82(2), 201-221.
Van Merriënboer, J. J., & Kirschner, P. A. (2001). Three worlds of instructional design: State of the art and future directions. Instructional Science, 29(4-5), 429-441.
Workman, B., Armsby, P., Durrant, A., & Frame, P. (2011). CETL for work based learning: enhancing innovation and creativity in teaching and learning. Higher Education, Skills and Work-Based Learning, 1(3), 273-288.
Yildrimi, A (2010). Creativity in early childhood education program. Procardia social and behavior science, 9, 1565-1565.
Young, L. P. (2009). Imagine creating rubrics that develop creativity. English Journal, 74-79.