نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 بیرجند دانشگاه بیرجند

2 بیرجند، دانشگاه بیرجند

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطۀ بین انواع، میزان و اهمیت شبکة حمایت اجتماعی ادراک شده با بهزیستی ذهنی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر دورة پیش‌دانشگاهی می‌باشد. روش پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی (رگرسیون) و جامعۀ آماری کلیۀ دانش‌آموزان دختر مقطع پیش‌دانشگاهی شهر بیرجند بوده‌اند. 220 دانش‌آموز دختر به‌شیوۀ تصادفی از بین سه مرکز پیش‌دانشگاهی انتخاب شدند. از مقیاس حمایت اجتماعی کودکان و نوجوانان (CASSS2000، مالکی، دیمری و الیوت، 2000) و پرسشنامۀ شادکامی آکسفورد (OHI) برای سنجش متغیرهای پژوهش استفاده شد. داده‌های پژوهش با استفاده از روش رگرسیون چندگانه تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد بین میزان حمایت ادراک شده از سوی والدین و هم‌کلاسی‌ها با بهزیستی ذهنی رابطۀ مثبت و معنادار وجود دارد. به‌علاوه، فقط اهمیتِ حمایت دریافت شده از سوی والدین، با بهزیستی ذهنی ارتباط مثبت و معناداری داشته است. از بین انواع حمایت، فقط حمایت عاطفی و اطلاعاتی ارتباط مثبت و معناداری با بهزیستی ذهنی داشته است. از سوی دیگر، بین انواع و شبکة حمایت اجتماعی با پیشرفت تحصیلی همبستگی معناداری مشاهده نشد. نتایج این پژوهش به‌طور ویژه به‌نقش حمایتی والدین در شبکة حمایت اجتماعی در بهزیستی ذهنی نوجوانان دختر تأکید دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

بخشی‌پور رودسری، عباس؛ پیروی، حمید و عابدیان، احمد. (1384). بررسی رابطۀ میان رضایت از زندگی و حمایت اجتماعی با سلامت روان در دانشجویان. فصلنامۀ اصول بهداشت روانی، 7(27 و 28)، 145– 152.
تابع‌بردبار، فریبا. (1381). بررسی رابطۀ راهبردهای رویارویی و حمایت‌های اجتماعی با پیشرفت تحصیلی دورۀ نوجوانی. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه شیراز.
جعفری، سیدابراهیم؛ عابدی، محمدرضا و لیاقتدار، محمدجواد. (1383). شادمانی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان: میزان و عوامل مؤثر بر آن. مجلۀ طب و تزکیه، 15(54)، 24- 15.
خامسان، احمد؛ ابوطالبی، فاطمه و راستگومقدم، میترا. (1389). اعتباریابی مقیاس حمایت اجتماعی کودک و نوجوان CASSS2000. گزارش طرح پژوهشی. معاونت پژوهشی دانشگاه بیرجند.
دهخدا، علی‌اکبر. (1373). لغت‌نامۀ دهخدا (چاپ دوم). تهران: دانشگاه تهران.
زکی، محمدعلی. (1387). پایایی و روایی مقیاس حمایت اجتماعی در دانشجویان دانشگاه‌های اصفهان. مجلۀ روا‌ن‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 14 (4)، 439- 446.
زینی‌وند، علی. (1384). رابطۀ عزت‌نفس، حمایت اجتماعی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان سال دوم دبیرستان‌های شهرستان دره‌شهر در سال تحصیلی 84-83. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تربیت‌معلم تهران.
علی‌پور، احمد و آگاه‌هریس، مژگان. (1386). اعتبار و روایی فهرست شادکامی آکسفورد در ایرانی‌ها. فصلنامه روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، 3(12)، 287- 298.
قائدی؛ غلامحسین و یعقوبی، حمید. (1387). بررسی رابطۀ بین ابعاد حمایت اجتماعی ادراک‌شده و ابعاد بهزیستی در دانشجویان دختر و پسر، مجلۀ ارمغان دانش، 13(2)، 70- 81.
قربانی، زهره. (1388). پرسشنامۀ شادکامی آکسفورد (آرگایل، 2002). تهران: شرکت آزمون یارِ پویا.
قلاتی، نگهدار. (1380). بررسی رابطۀ حمایت اجتماعی با خودکارآمدی و عادات مطالعه در درس علوم و مقایسه آن‌ها در دانش‌آموزان دختر و پسر سال سوم راهنمایی و نواحی چهارگانۀ شهر شیراز. پایان‌نامۀ کارشناسی‌‌ارشد، دانشگاه شیراز.
کرمی‌نوری، رضا؛ مکری، آذرخش؛ محمدی‌فر، محمد و یزدانی، اسماعیل. (1381). مطالعۀ عوامل مؤثر بر احساس شادی و بهزیستی در دانشجویان دانشگاه تهران. مجلۀ روان‌شناسی و علوم‌تربیتی، 32(1)، 3- 41.
محمدیان، منیژه. (1386). بررسی زمینه‌های جمعیتی، اجتماعی، اقتصادی و روان‌شناختی مرتبط با بهزیستی ذهنی سالمندان شهر تبریز. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه شیراز.
مطلب‌زاده، افسانه. (1384). تأثیر شوخ‌طبعی بر سلامت روانی و شادمانی ذهنی دانش‌آموزان مقطع متوسطۀ شهر شیراز. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه شیراز.
مظفری، شهباز و هادیان‌فر، حبیب. (1383). روان‌شناسی مثبت- احساس شادمانی ذهنی. فصلنامۀ تازه‌های روان‌درمانی، 9(31 و 32)، 87- 100.
معین، محمد. (1353). فرهنگ لغت معین. (چاپ دوم) تهران: انتشارات امیرکبیر.
همتی‌راد، گیتی و سپاه‌منصور، مژگان. (1387). رابطۀ بین استرس و حمایت اجتماعی در دانشجویان دانشگاه‌های تهران. مجلۀ اندیشه و رفتار، 2(7)، 79- 86.
Cheng, H., & Furnham, A. (2003). Personality, self-esteem, and demographic predictions of happiness and depression. Personality and individual differences, 34(6), 921-942.
Danielsen, A. G., Samdal, O., Hetland, J., & Wold, B. (2009). School-related social support and students' perceived life satisfaction. The Journal of educational research, 102(4), 303-320.
Diener, E., & Fujita, F. (1995). Resources, personal strivings, and subjective well-being: A nomothetic and idiographic approach. Journal of personality and social psychology, 68(5), 926.
Diener, E., & Seligman, M. E. (2002). Very happy people. Psychological science, 13(1), 81-84.
Gallagher, E. N., & Vella-Brodrick, D. A. (2008). Social support and emotional intelligence as predictors of subjective well-being. Personality and individual differences, 44(7), 1551-1561.
Gülaçtı, F. (2010). The effect of perceived social support on subjective well-being. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 3844-3849.
Hamre, B. K., & Pianta, R. C. (2005). Can instructional and emotional support in the first‐grade classroom make a difference for children at risk of school failure?. Child development, 76(5), 949-967.
Hughes, J. N., & Kwok, O. M. (2006). Classroom engagement mediates the effect of teacher–student support on elementary students' peer acceptance: A prospective analysis. Journal of school psychology, 43(6), 465-480.
Kozanitis, A., Desbiens, J. F., & Chouinard, R. (2007). Perception of Teacher Support and Reaction Towards Questioning: Its Relation to Instrumental Help-seeking and Motivation to Learn. International Journal of Teaching and Learning in Higher Education, 19(3), 238-250.
MacLeod, A. K., Coates, E., & Hetherton, J. (2008). Increasing well-being through teaching goal-setting and planning skills: Results of a brief intervention. Journal of Happiness Studies, 9(2), 185-196.
Malecki, C. K., & Demaray, M. K. (2002). Measuring perceived social support: Development of the child and adolescent social support scale (CASSS). Psychology in the Schools, 39(1), 1-18.
Malecki, C. K., Demaray, M. K., Elliott, S. N., & Nolten, P. W. (2000). The child and adolescent social support scale. DeKalb, IL: Northern Illinois University.
Myers, D. G., & Diener, E. (1995). Who is happy?. Psychological science, 6(1), 10-19.
Suldo, S. M., Friedrich, A. A., White, T., Farmer, J., Minch, D., & Michalowski, J. (2009). Teacher support and adolescents' subjective well-being: A mixed-methods investigation. School psychology review, 38(1), 67.