نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته تکنولوژی آموزشی دانشگاه تربیت مدرس

2 دانش آموخته دکتری رشته تکنولوژی آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

پژوهش حاضر، با هدف ارزیابی نرم‌افزارهای آموزشی علوم تجربی پایه سوم ابتدائی بر اساس عوامل انگیزش درونی انجام شد. برای رسیدن به این هدف از روش پژوهش تحلیل محتوا استفاده شد. همچنین برای به دست آوردن اطلاعات و داده‌های پژوهش از پرسشنامه انگیزش درونی مالون شامل مؤلفه‌های چالش، کنجکاوی، کنترل و فانتزی بهره گرفته شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه نرم‌افزارهای آموزشی درس علوم تجربی پایه سوم ابتدائی موجود در بازار در سال 1395-94 بود که کل جامعه به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. یافته‌های پژوهش نشان داد نرم‌افزارهای میشا و کوشا، رهپویان دانش و دبیردسا از لحاظ انگیزش درونی در یک مؤلفه (کنجکاوی) در دامنه نسبتاً مطلوب قرار دارند و در سه مؤلفه دیگر در سطح نامطلوب می‌باشند؛ درحالی‌که سایر نرم‌افزارهای آموزشی گروه خوارزمی، نکته به نکته و لوح دانش در هر 4 مؤلفه، در سطح نامطلوبی قرار دارند. به‌طورکلی هیچ‌یک از شرکت‌‌های تولیدکنندۀ نرم‌افزارهای آموزشی به انگیزش درونی در سطح مطلوب نپرداخته‌اند. با توجه به نقش انگیزش به‌ویژه انگیزش درونی در یادگیری و همچنین با توجه به این‌که تولید چند رسانه‌ای‌های آموزشی در موضوعات و مقاطع مختلف روزبه‌روز در حال افزایش هستند، پیشنهاد می‌شود شرکت‌های تولیدکننده نرم‌افزارهای آموزشی در تحلیل محتوای نرم‌افزارهای موجود و طراحی نرم‌افزارهای جدید به مؤلفه‌های انگیزش درونی توجه بیشتری داشته باشند.

کلیدواژه‌ها

حسن‌زاده، رمضان. (1381). رابطه بین انگیزش (درونی و بیرونی) منبع کنترل (درونی و بیرونی) و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، شماره دوم، سال اول، زمستان 81.
دهقان زاده، حجت؛ دهقانزاده، حسین؛ نوروزی، داریوش؛ امیر تیموری، محمد حسن. (1395). مقایسه‌ی اثربخشی الگوهای طراحی آموزشی رایگلوث، گانیه و روش مرسوم در یادگیری دانش‌آموزان. فصلنامه روان شناسی تربیتی علامه طباطبایی. 12(39)، بهار 1395، صفحه 134-119.
دهقان‌زاده، حجت؛ رستگارپور، حسن و دهقانزاده، حسین. (1394). اثربخشی الگوی طراحی آموزشی چهار مؤلفه‌ای مبتنی بر چندرسانه‌ای در یادگیری موضوعات پیچیده. فصلنامه علمی-پژوهشی فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی, 5(3), 45-60.‎
دهقانزاده، حسین؛ علی‌آبادی، خدیجه و دهقان‌زاده، حجت. (1395). تدوین چارچوب طراحی بازی­های رایانه­ای آموزشی موضوعات شناختی در سطح خرد با روش تحلیل محتوا استقرایی و بررسی میزان اثربخشی آن در یادگیری مفاهیم. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، سال چهارم، شماره سیزدهم، تابستان، ص 20 – 7.
عوض­زاده، ایرج. (1384). تحلیل و ارزشیابی محتوای چندرسانه‌ای آموزشی درس زبان انگلیسی پایه دوم راهنمایی بر اساس اهداف برنامه درسی و اصول هفت‌گانه مایر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، چاپ‌شده، دانشگاه علامه طباطبائی.
قلی آریا نژاد، میر بهادر و طالقانی، محمد. (1388). بررسی رابطه خلاقیت در تعدادی از دانشجویان رشته‌های مهندسی با متغیرهای انگیزش بیرونی، انگیزش درونی و جنسیت. فصلنامه آموزشی مهندس ایران، شماره 41، سال یازدهم، بهار 1388، ص. 46-31.
موسی رمضانی، سونیا. (1390). تأثیر استفاده از روش آموزش چندرسانه‌ای و سخنرانی بر انگیزش پیشرفت تحصیلی (انگیزش درونی و بیرونی) درس عربی (3) دانش آموزان مراکز آموزش از راه دور تهران. فصلنامه روانشناسی تربیتی، شماره بیست و یکم، سال هفتم، پاییز 90.
یارمحمدزاده، پیمان؛ اسدیان عباس بلاغی، سیروس و کرمی، زهرا. (1394). تحلیل محتوای چندرسانه‌ای‎­های آموزشی درس فیزیک با توجه به اصول چندرسانه‌ای، ساختار و محتوا. فصلنامه علمی-پژوهشی فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی, 5(4), 71-95.‎
Astleitner, H., & Hufnagl, M. (2003). The effects of situation-outcome-expectancies and of ARCS-strategies on self-regulated learning with web-lectures. Journal of educational multimedia and hypermedia, 12(4), 361-376.
Balasubramanian, T., & Saminathan, B. (2016). Use of Multimedia-As A Tool for Effective Learning. International Journal of Scientific Research, 4(12).
Chen, C. H., & Law, V. (2016). Scaffolding individual and collaborative game-based learning in learning performance and intrinsic motivation. Computers in Human Behavior, 55, 1201-1212.
Coon, D., & Mitterer, J. O. (2012). Introduction to psychology: Gateways to mind and behavior with concept maps and reviews. Cengage Learning.
DePasque, S., & Tricomi, E. (2015). Effects of intrinsic motivation on feedback processing during learning. NeuroImage, 119, 175-186.
Gao, T., & Lehman, J. D. (2003). The effects of different levels of interaction on the achievement and motivational perceptions of college students in a Web-based learning environment. Journal of Interactive Learning Research, 14(4), 367.
Keller, J., & Suzuki, K. (2004). Learner motivation and e-learning design: A multinationally validated process. Journal of educational Media, 29(3), 229-239.
Lee, Y. H., Hsiao, C., & Ho, C. H. (2014). The effects of various multimedia instructional materials on students’ learning responses and outcomes: A comparative experimental study. Computers in Human Behavior, 40, 119-132.
Lepper, M. R., & Malone, T. W. (1987). Intrinsic motivation and instructional effectiveness in computer-based education. Aptitude, learning, and instruction, 3, 255-286.
Liu, M., Toprac, P., & Yuen, T. T. (2009). What factors make a multimedia learning environment engaging: A case study. In Cognitive effects of multimedia learning (pp. 173-192). IGI Global.
Malone, T. W. (1981). Toward a theory of intrinsically motivating instruction. Cognitive science, 5(4), 333-369.
Malone, T. W., & Lepper, M. R. (1987). Making learning fun: A taxonomy of intrinsic motivations for learning. Aptitude, learning, and instruction, 3(1987), 223-253.
Mamlok-Naaman, R. (2011). How Can We Motivate High School Students to Study Science?. Science Education International, 22(1), 5-17.
Mariano, G. J., Doolittle, P., & Hicks, D. (2009). Fostering transfer in multimedia instructional environments. Cognitive effects of multimedia learning, 237-259.
Martens, R., Gulikers, J., & Bastiaens, T. (2004). The impact of intrinsic motivation on e‐learning in authentic computer tasks. Journal of computer assisted learning, 20(5), 368-376.
Mayer, R. E. (2014). Cognitive theory of multimedia learning. In R. E. Mayer (Ed.), The Cambridge handbook of multimedia learning (2nd ed., pp. 43e71). New York, NY: Cambridge University Press.
Moneta, G. B., & Siu, C. M. (2002). Trait intrinsic and extrinsic motivations, academic performance, and creativity in Hong Kong college students. Journal of College Student Development.
Moos, D. C., & Marroquin, E. (2010). Multimedia, hypermedia, and hypertext: Motivation considered and reconsidered. Computers in Human Behavior, 26(3), 265-276.
Negovan, V., Sterian, M., & Colesniuc, G. M. (2015). Conceptions of learning and intrinsic motivation in different learning environments. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 187, 642-646.
Richter, J., Scheiter, K., & Eitel, A. (2016). Signaling text-picture relations in multimedia learning: A comprehensive meta-analysis. Educational Research Review, 17, 19-36.
Sevinc, B., Ozmen, H., & Yigit, N. (2011). Investigation of Primary Students' Motivation Levels towards Science Learning. Science Education International, 22(3), 218-232.
Shang, R. A., Chen, Y. C., & Shen, L. (2005). Extrinsic versus intrinsic motivations for consumers to shop on-line. Information & Management, 42(3), 401-413.
Shariff, U., Seretis, C., Lee, D., & Balasubramanian, S. P. (2016). The role of multimedia in surgical skills training and assessment. the surgeon, 14(3), 150-163.
Song, S. H., & Keller, J. M. (2001). Effectiveness of motivationally adaptive computer-assisted instruction on the dynamic aspects of motivation. Educational technology research and development, 49(2), 5-22.
Walker, C. O., Greene, B. A., & Mansell, R. A. (2006). Identification with academics, intrinsic/extrinsic motivation, and self-efficacy as predictors of cognitive engagement. Learning and individual differences, 16(1), 1-12.
Wilson, J. T. (2011). Students' perspective on intrinsic motivation to learn: A model to guide educators. The ICCTE Journal.