نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار تکنولوژِ آموزشی، دانشگاه سیدجمال الدین اسدآبادی

2 دانشیار تکنولوژی آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانشیار رایانه دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی روش­های آموزش مبتنی بر رایانه و آموزش به کمک رایانه بر تعامل عناصر فرایند آموزش ـ یادگیری در درس علوم تجربی پایه دوم متوسطه اول شهرستان اسدآباد انجام گرفت. این پژوهش جزء طرح‌های شبه‌آزمایشی می‌باشد که از طرح پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه‌های آزمایشی 1 و 2 استفاده می‌­کند. جامعه مورد بررسی در این پژوهش شامل کلیه دانش­آموزان پسر پایۀ دوم- دوره متوسطه اول در سطح شهر اسدآباد همدان بودند که حجم آن 852 بود و در سال تحصیلی 94-93 در این پایه مشغول به تحصیل بودند. از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای جهت گزینش نمونه پژوهشی استفاده شد و حجم نمونه 100 نفر می‌باشد که در طرح پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه‌های آزمایشی 1 و 2 جایگزین شدند. گروه اول بر اساس سی‌دی آموزشی با راهنمایی معلم و گروه دوم با سی‌دی آموزشی بدون راهنمایی معلم جایگزین شدند. هردو گروه در محیط شبکه با پشتیبانی نرم فزار NSS آموزش‌ها را دریافت نمودند. ابزار پژوهش پرسشنامه سنجش سطوح تعامل دانش‌آموزان که بر اساس مؤلفه‌های تعامل، در شش مؤلفه تعامل در دانش‌آموزان و در طیف لیکرت (خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم، خیلی کم) با 60 سؤال مورد استفاده قرار گرفت. برای آزمودن فرضیه­ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیری استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از این بود که در تعامل عناصر آموزش­ـ­یادگیری (دارای شش بعد)، بین روش آموزشی مبتنی بر رایانه و روش آموزشی به کمک رایانه در پنج بعد تفاوت معناداری وجود ندارد و تنها در بعد تعامل محتوا_محتوا در سطح (5%) تفاوت معناداری وجود دارد. یافته‌های این پژوهش همچنین نشان داد که آموزش با کمک رایانه یعنی فعالیت‌های تمرینی و شبیه‌سازی که از طریق سیستم شبکه و با راهنمایی معلم ارائه شد بر تعامل عنصر محتوا_محتوا نسبت به روش آموزش مبتنی بر رایانه تأثیر بیشتری دارد.

کلیدواژه‌ها

پورجمشیدی، مریم. (1392). تعیین عوامل مؤثر بر تعامل در آموزش مبتنی بر وب و ارائه الگوی مناسب جهت بهبود آن. دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، رساله دکتری جهت اخذ دکتری تخصصی (Ph.D) در رشته تکنولوژی آموزشی.
حسینی، ر و کاردان، ا. (1392). تأثیر پویائی سطح دشواری محتوا بر توالی‌بخشی قطعات آموزشی با استفاده از انتگرال فازی چوکت و نظریۀ پرسش-پاسخ. مجموعه مقالات سومین کنفرانس بین المللی و ششمین کنفرانس ملی آموزش و یادگیری الکترونیکی. تهران: دانشگاه تهران.
زارعی زوارکی، ا و سیدی نظرلو، ط. (1392). سنجش میزان تعامل در برنامۀ درسی الکترونیکی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی. فصلنامه اندازه گیری تربیتی. 4(11):164-147.
شهامت، ف؛ کدیور، پ و فرزاد، و. (1387). سبک‌های شناختی و خود- تنظیمی در محیط یادگیری به کمک رایانه و مقایسه آن با محیط‌های سنتی. فصلنامه تعلیم و تربیت. 24(94): 58 – 41.
فردانش، هاشم. (1383). مبانی نظری تکنولوژی آموزشی. تهران: سمت.
گریسون، دی و اندرسون، تری. (2000). یادگیری الکترونیکی در قرن 21، ترجمه اسماعیل زارعی زوارکی و سعید صفایی. تهران: علوم و فنون.
Bernard, R. M., Abrami, P. C., Borokhovski, E., Wade, C. A., Tamim, R. M., Surkes, M. A., & Bethel, E. C. (2009). A meta-analysis of three types of interaction treatments in distance education. Review of Educational research, 79(3), 1243-1289.
Chou, C. (2003). Interactivity and interactive functions in web‐based learning systems: a technical framework for designers. British Journal of Educational Technology, 34(3), 265-279.
Dennen*, V. P. (2005). From message posting to learning dialogues: Factors affecting learner participation in asynchronous discussion. Distance Education, 26(1), 127-148.
Gillingham, P. (2009). Ghosts in the machine: Student participation and grade attainment in a web‐assisted social work course. Social work education, 28(4), 423-435.
Hawisher, G. E., & Pemberton, M. A. (1998). Writing across the curriculum encounters asynchronous learning networks. Electronic communication across the curriculum, 17-39.
Hirumi, A. (2002). A framework for analyzing, designing, and sequencing planned elearning interactions. Quarterly Review of Distance Education, 3(2), 141-60.
Howard, J. R. (2002). Do college students participate more in discussion in traditional delivery courses or in interactive telecourses? A preliminary comparison. The Journal of Higher Education, 73(6), 764-780.
Jiang, M., & Ting, E. (2000). A study of factors influencing students’ perceived learning in a web-based course environment. International Journal of Educational Telecommunications, 6(4), 317-338.
Jung, I., Choi, S., Lim, C., & Leem, J. (2002). Effects of different types of interaction on learning achievement, satisfaction and participation in web-based instruction. Innovations in education and teaching international, 39(2), 153-162.
McGorry, S. Y. (2003). Measuring quality in online programs. The Internet and Higher Education, 6(2), 159-177.
Morrow, R. G. (2007). Interactivity in an online learning environment: A case study of participant experience in professional development. Unpublished doctoral dissertation, Griffith University, Brisbane.
Muirhead, B., & Juwah, C. (2005). Interactivity in computer-mediated college and university education: A recent review of the literature. Insights for Teachers and Students, 11.
Nipper, S.(1989). In Mind weave: Communication, computers and distance education, Third generation distance learning and computer conferencing, eds Mason R, Kaye A (Pergamon, Oxford, UK), pp 63–73.
Palmer, S., Holt, D., & Bray, S. (2008). Does the discussion help? The impact of a formally assessed online discussion on final student results. British Journal of Educational Technology, 39(5), 847-858.
Song, H. (2004). The perceptions of college students regarding the instructional quality of online courses delivered via WebCT. In E-Learn: World Conference on E-Learning in Corporate, Government, Healthcare, and Higher Education (pp. 2141-2146). Association for the Advancement of Computing in Education (AACE).
Thurmond, V. A& Wambach, K. (2004). Understanding interactions in distance education: A review of the literature. International Journal of Instructional Technology and Distance Learning, 1(1). Pp. 9-26.
Van Merriënboer, J. J., & Ayres, P. (2005). Research on cognitive load theory and its design implications for e-learning. Educational Technology Research and Development, 53(3), 5-13.