نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای برنامه‌ریزی درسی دانشگاه آزاد اراک

2 استادیارگروه برنامه‌ریزی درسی دانشگاه آزاد اسلامی اراک

چکیده

امروزه برنامۀ درسی به­عنوان قلب نظام‌های آموزشی محسوب می‌شود. برنامۀ درسی دوره ابتدایی فرصتی است جهت رشد شخصیت کودک در ابعاد مختلف تربیتی که بعد تربیت جنسی یکی از ساحت‌های مهم تعلیم وتربیت است. پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی مطلوب برنامۀ درسی تربیت جنسی در دوره ابتدایی انجام شده و پژوهشی از نوع کیفی است که با روش پدیدار شناسی و درسال 1395 انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل اساتید و اعضای هیئت علمی علوم تربیتی و روان­شناسی دانشگاه تهران، علامه طباطبائی و بوعلی سینای همدان کارشناسان تربیت جنسی در سطح استان همدان انتخاب شد. برای نمونه گیری از روش نمونه­گیری هدفمند استفاده شد. لذا با 17 نفر مصاحبه انجام شد و کار تا اشباع نظری پیش رفت. ابزارمورد استفاده مصاحبه نبمه­ساختاریافته با متخصصان است. برای تحلیل داده‌های کیفی از روش تحلیل تفسیری بهره گرفته شد. یافته‌ها حاکی از آن بود که مضامین ناظر بر اهداف برنامه درسی تربیت جنسی در سه سازه اصلی (شناختی، نگرشی، مهارتی) تکیه دارد. دربخش محتوای آموزشی توجه به ارزش­ها و فلسفه تربیت جنسی، توجه به منابع مبتنی بر ارزش­ها (قرآن، سنت، عقل، فطرت) توجه به اصول حاکم بر آموزش و پرورش، توجه به منابع تدوین محتوا برنامه درسی تربیت جنسی. در بخش روش های آموزشی اصل تفاوت در حقوق و تکالیف شرعی، روش عبرت­آموزی و... در بخش ارزشیابی آموزشی نیز استفاده از ویژگی­های سایر عناصر برنامه درسی تربیت جنسی، استفاده از دو معیار اساسی قرآن و سنت پیامبر و... شناسایی شدند. در نهایت این­طور نتیجه گرفته شدکه برنامه درسی طراحی شده ناظر بر توجه به ابعاد مختلف برنامه درسی از جمله هدف، محتو، روش وارزشیابی است و مبانی برنامه درسی از جمله مبانی روانشناختی، اجتماعی و فلسفی آن با توجه به فلسفه حاکم بر جامعه تدوین شده است. در واقع برنامه حاضر بازتابی از ارزش‌های فرهنگی اجتماعی جامعه می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

 
اسلامیان، حسن؛ اسلامیان، زهرا؛ سعیدی، محمود ورضوانی،محمود.(1394). نگاهی به برنامه درسی تربیت جنسی در نظام تعلیم و تربیت با تأکید بر دو عنصر هدف و محتوا، مجموعه مقالات نهمین همایش ملی اشراق اندیشه مطهر، خانواده و تربیت جنسی
اکبری، نوراله. (1392). آموزش جنسی در مدرسه‌ها؛ ضرورت‌ها و بایدها. چشم انداز ایران.
امینی، محمد؛ تمنایی فر، محمدرضا و رقیه پاشایی (1390). بررسی ضرورت وجودی و چگونگی توجه به تربیت جنسی در برنامه‌ی درسی مقطع متوسطه از دیدگاه دبیران و دانش آموزان، مجلۀ علمی پژوهشی پژوهش‌های برنامه درسی، دوره اول، شماره اول، صص 170-202.
اورنشتاین،الن سی و هاکینز،فرانسیس پی.(1384). مبانی اصول و مسائل برنامه­ریزی درسی ترجمه قدسی احقر، تهران: انتشارات علوم و تحقیقاتی تهران
بهشتی، محمد. (1385) تربیت جنسی از منظر فیض کاشانی، نشریه تربیت اسلامی، دوره دوم، شماره سوم، ص 89-113.
دانایی فرد، حسین و کاظمی، حسین. (1390). پژوهش‌های تفسیری در سازمان: استراتژی‌های پدیدار شناسی و دیدار نگاری. تهران: دانشگاه امام صادق
رنج دوست،شهرام.(1394).تاثیر گرایش های آسیب زای عاطفی با جنس مخالف در پسران بر عملکرد تحصیلی آن ها،فصلنامه روانشناسی تربیتی،سال یازدهم،شماره38
زندوانیان، احمد و شمشادی، صادق. (1389). ابعاد و مراحل تربیت جنسی دختران و زنان از نظر اسلام. دو فصلنامه بانوان شیعه، سال هفتم ، شماره 25، صص66-98 .
شریفی، عنایت. (1391). روش‌های تربیت جسمانی درقرآن کریم. فصلنامه آفاق دین، سال 2، شمارة 8، صص 1-28.
فرمهینی فراهانی، محسن. (1383). محتوای مناسب برای تربیت جنسی در کتب درسی دوره متوسطه. دو ماهنامه علمی-پژوشی دانشگاه شاهد (دانشوررفتار)،11(9)، 14-1.
فرمهینی فراهانی، محسن. (1392). تربیت جنسی: وظیفه مشترک خانواده و مدرسه. ماهنامه تربیتی پیوند، 41،20-16.
فرمهینی فراهانــی، محسن. (۱۳۸۷). نگاهی گذرا بر تربیت جنسی در مقاطع مختلف تحصیلی، سلامت روان، ۱، صص ۲۸ ـ ۱۹.
فریتاس، کریستال. (1382). کلیدهای آموزش و مراقبت از سلامت جنسی در کودکان و نوجوانان، ترجمه سارا رئیسی طوسی، چاپ دوم. تهران: انتشارات صابرین (تاریخ انتشار به زبان اصلی 1998)
Alexander, H. G. (1967). The language and logic of philosophy. Albuquerque:Univercity of New Mexico Press
Bitan-Friedlander, N., Dreyfus, A., & Milgrom, Z. (2004). Types of “teachers in training”: the reactions of primary school science teachers when confronted with the task of implementing an innovation. Teaching and Teacher Education, 20(6), 607-619.
Buston, K., Wight, D., Hart, G., & Scott, S. (2002). Implementation of a teacher-delivered sex education programme: obstacles and facilitating factors. Health education research, 17(1), 59-72.
Crcler, G. (2000). Introduction to sexual education. Newyork: W. H
Denman, S., Gillies, P., Wilson, S., & Wijewardene, K. (1994). Sex education in schools: an overview with recommendations. Public health, 108(4), 251-256.
Francoeur, R. T., & Noonan, R. J. (2004). TheContinuum Complete International Encyclopediaof Sexuality; Introduction by Ira L. Reiss. NewYork and London:Continuum
Goldman, J. D. (2010). The new sexuality education curriculum for Queensland primary schools. Sex Education, 10(1), 47-66.
Hawkes, G., 1996. A sociology of sex and sexuality, Buckingham, University Press
Hayes, I. (1995). Sex education in the early years. Health Education, 95(1), 22-27.
Jenkins, S. B. (2009). Measuring teacher beliefs about curriculum orientations using the modified-curriculum orientations inventory. The Curriculum Journal, 20(2), 103-120.
Kehily, M. J. (2002). Sexing the subject: teachers, pedagogies and sex education. Sex Education: sexuality, society and learning, 2(3), 215-231.
Kevan,W. (2010 (. Sex education and the influence on sexual wellbeing. Procedia Social and behavioral Science, 5(440-444).
Kingman, S. (1994). The new law on sex education. Health Education, 94(4), 14-17.
Kirby, Douglas. Laris. B. A. & Rolleri, Lori A.(2006). Sex and HIV Education
Programs: Their Impact on Sexual Behaviors of Young People Throughout the world. Journal of Adolescent Health, 40(3): 206- 217.
Kontula, O. (2010). The evolution of sex education and students' sexual knowledge in Finland in the 2000s. Sex Education, 10(4), 373-386.
McCABE, M. I. K. E. (2000). Report of the working group on sex education in Scottish schools. Scottish Executive.
Pokharel, S., Kulczycki, A., & Shakya, S. (2006). School-based sex education in Western Nepal: uncomfortable for both teachers and students. Reproductive health matters, 14(28), 156-161.
Silva, M., & Ross, I. (2003). Evaluation of a school-based sex education program for low income male high school students in Chile. Evaluation and program Planning, 26(1), 1-9.
Silva, M., & Ross, I. (2003). Evaluation of a school-based sex education program for low income male high school students in Chile. Evaluation and program Planning, 26(1), 1-9.
Stevens, R. J. (2004). Why do educational innovations come and go? What do we know? What can we do?. Teaching and Teacher Education, 2
Strauss, A. and J. Corbin (2007). Basics ofQualitative Research. Third Edition, SagePublications. Turnbul, T., Wersch, A.V. and Schaik, P.V., 2008. A review of parental involvement in sex education: The role for effective communication in British families. Health Education Journal 67, pp.182-195.
UNESCO, U., UNICEF, & UNAIDS, W. (2009). International Technical Guidance on Sexuality Education: an Evidence-informed approach for schools, teachers and health educators, Vol. 1.
Wojnar, D.M. & Swanson, k. M. 2007.phenomenology:An exploration. Journal of Holistic nursing,vol.25,No. 3,pp.172-180.
Zimmerman, P. K. Cupp, L. D. Sione, K. feist-price, S. Helme, D. (2008). Effects of   a School- Based, Theory-Driven HIV And pregnancy prevention curriculum.Journal of Perspectives on Sexual and Reproductive Health, Volum40, Number1,42-51.