نویسندگان
1 گروه روانشناسی دانشگاه بیرجند
2 دانشیار روانشناسی تربیتی دانشگاه بیرجند
3 استادیار روانشناسی تربیتی دانشگاه بیرجند
چکیده
پژوهشهای گذشته ارتباط بین باورهای انگیزشی با جوکلاس و تعللورزی را نشان داده‌اند. در پژوهش حاضر ضمن ارائه‌ی شاخص‌های روان‌سنجی پرسشنامه‌ی محیط یادگیری کلاس (جوّ کلاس)، نقش واسطهای باورهای انگیزشی در رابطۀ ادراک از جوّ کلاس و تعللورزی دانشجویان بررسی شده است. ۱۹۶ دانشجوی دانشگاه بیرجند به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب و به مقیاس ارزیابی تعللورزی دانشجو (PASS)، پرسشنامه‌ی محیط یادگیری کلاس (CLE) و پرسشنامه‌ی راهبردهای انگیزشی برای یادگیری (MSLQ) پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از تحلیل مسیر و رگرسیون چندمتغیره تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد جوّ کلاس بهطور غیرمستقیم از طریق باورهای انگیزشی بر تعللورزی تأثیر دارد. جوّ کلاس و باورهای انگیزشی 28 درصد از کل تغییرات تعلل‌ورزیرا تبیین می‌کنند. همچنین یافته‌ها نشان داد مؤلفههای اضطراب امتحان و خودکارآمدی از متغیر باورهای انگیزشی توان پیش‌بین معنادار تعللورزی را دارند. بر اساس این یافته‌ها، باورهای انگیزشی بهعنوان واسطه‌ی ارتباط بین جوّ کلاس و تعللورزی نقش ایفا کرده و باید در تنظیم محیط یادگیری مدنظر باشد.
کلیدواژه‌ها
ابراهیمی، سارا؛ پاکدامن، شهلا و سپهری. صفورا. (1390). روابط بین اهداف پیشرفت، جوّ کلاس، توانایی و سودمندی ادراک شده در نوجوانان. مجلۀ روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، سال 8، شماره 29، ص 35-44.
اساسی، حسین؛ فتحآبادی، جلیل و حیدری، محمود. (1390). بررسی نقش میانجی ابعاد کمالگرایی در رابطه بین ابعاد فرزندپروری و اهمالکاری تحصیلی. فصلنامۀ پژوهش در نظامهای آموزشی، سال 5، شماره 15، ص 59-79.
بدری گرگری، رحیم و حسینی، فریبا. (1384). بررسی رابطهی باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی با تعللورزی دانشجویان دانشگاه تبریز. مجلۀ تازهها و پژوهشهای مشاوره، سال 9، شماره 36، ص 125-111.
بدری گرگری، رحیم و حسینی. فریبا (1389). پیشبینی جهتگیری انگیزش هدف چیرگی: نقش عوامل مربوط به ادراک از ساختار کلاس درس. فصلنامۀ علمی_پژوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز، دوره 5، شماره 17، ص 32-8.
برومند، رضا و شیخی فینی، علی‌اکبر. (1390). پیشبینی عملکرد تحصیلی درس ریاضی از طریق باورهای انگیزشی (خودکارآمدی، ارزشگذاری درونی و اضطراب امتحان). فصلنامۀ اندیشههای نوین تربیتی، دوره 6، شماره 10، ص 19-34.
بیرامی، منصور و شالچی، بهزاد. (1390). ارتباط باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی با هوش هیجانی در دانشآموزان. فصلنامۀ تعلیم و تربیت، شماره 107، ص 49-29.
پیری، موسی و قبادی، لیلا. (1392). رابطهی کاربست یادگیری فعال با باورهای انگیزشی و عملکرد تحصیلی. فصلنامۀ اندیشههای نوین تربیتی، دوره 9، شماره 3، ص 48-27.
جوکار، بهرام و دلاورپور، محمدآقا. (1386). رابطهی تعللورزی آموزشی با اهداف پیشرفت. مجلۀ اندیشههای نوین تربیتی، دوره 3، شماره 3 و 4، ص 61-80.
حسین چاری، مسعود و خیر، محمد. (1382). بررسی جوّ روانی-اجتماعی کلاس بهعنوان یکی از مؤلفههای فرهنگ مدرسه. مجلهی علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، دوره 9، شماره 3-4، ص 25-42.
حسین چاری، مسعود و دهقانی، یوسف. (1387). پیشبینی میزان اهمالکاری تحصیلی بر اساس راهبردهای خودتنظیمی در یادگیری. پژوهش در نظامهای آموزشی ایران، دوره 2، شماره 4، ص 63-73.
خامسان، احمد و شیرزادی، ندا (1389). رابطه تعللورزی تحصیلی و ادراک از ساختار کلاس: نقش باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی. مجله پژوهشهای کاربردی روانشناختی، 1(1)، 41-56.
خرمایی، فرهاد؛ عباسی، مسلم و رجبی، سعید. (1390). مقایسهی کمالگرایی و تعللورزی در مادران دانشآموزان با و بدون ناتوانی یادگیری. مجلۀ ناتوانیهای یادگیری، دوره 1، شماره 1، ص 60-77.
خواجه، لاله و حسین چاری، مسعود. (1390). بررسی رابطۀ اضطراب اجتماعی و جوّ روانی-اجتماعی کلاس با خودکارآمدی تحصیلی در دانشآموزان دورۀ راهنمایی. فصلنامۀ روانشناسی تربیتی، دوره 7، شماره 20، ص 131-153.
دهقانیزاده، محمدحسین؛ حسین‌چاری، مسعود؛ مرادی، مرتضی و سلیمانی خشاب، عباسعلی. (1393). سر زندگی تحصیلی و ادراک از الگوهای ارتباطات خانواده و ساختار کلاس؛ نقش واسطهای ابعاد خودکارآمدی. فصلنامۀ روانشناسی تربیتی، دوره 10، شماره 32، ص 1-30.
ذبیحی، رزیتا؛ بهشته، نیوشا و منصوری، محبوبه. (1391). رابطهی تابآوری و جوّ روانی-اجتماعی کلاس با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان مقطع راهنمایی شهر تهران. فصلنامۀ اندیشههای تازه در علوم تربیتی، دوره 7، شماره 3، ص 73-82.
رجبپور، زهرا؛ فرمانی، سعید و امانی، حبیب. (1391). تعللورزی (مفاهیم، علل، پیامدها و راهکارها). مجلۀ بر خط دانش روانشناختی، دوزه 1، شماره 1، ص 21-32.
رستگار، احمد؛ حسین، زارع؛ سرمدی، محمدرضا و حسینی، فریده‌السادات. (1392). نگاهی تحلیلی به ادراک دانشجویان از ساختار کلاس درس و اهمالکاری تحصیلی: مطالعه تطبیقی دورههای آموزش سنتی و مجازی دانشگاه تهران. فصلنامۀ علمی_پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، دوره 4، شماره 4، ص 151-164.
روحانی، عباس و ماهر، فرهاد. (1386). اثر نوع ارزشیابی (توصیفی-سنتی) بر جوّ کلاس، ویژگیهای عاطفی و خلاقیت دانشآموزان. فصلنامۀ اندیشههای تازه در علوم تربیتی، دوره 2، شماره 4، ص 55-69.
سپهریان آذر، فیروزه. (1390). اهمالکاری تحصیلی و عوامل پیشبینیکنندهی آن. مجلۀ مطالعات روانشناختی، دوره 7، شماره 4، ص 9-26.
سواری، کریم. (1391). بررسی میزان رواج اهمالکاری تحصیلی در دانشجویان (دختر و پسر) دانشگاه پیام نور اهواز. فصلنامۀ علمی-پژوهشی شناخت اجتماعی، دوره 1، شماره 2، ص 63-69.
شکفته، فاطمه. (1393). بررسی تعللورزی در حوزههای مختلف زندگی دانشجویان دانشگاه بیرجند. پایاننامهی کارشناسی ارشد رشته روانشناسی تربیتی، دانشگاه بیرجند.
شیخی، محسن؛ فتحآبادی، جلیل و حیدری، محمود. (1392). ارتباط اضطراب، خودکارآمدی و کمالگرایی با اهمالکاری در تدوین پایاننامه. مجلۀ روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، دوره 9، شماره 35، ص 283-295.
شیرزادی، ندا. (1389). رابطهی تعللورزی تحصیلی و ادراک از ساختار کلاس با واسطه‌گری باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی. پایاننامۀ کارشناسی ارشد رشته روانشناسی ارشد، دانشگاه بیرجند.
صبحی قراملکی، ن؛ حاجلو، ن و بابایی، ک. (1393)، اثربخشی آموزش مهارتهای مدیریت زمان بر اهمالکاری دانشآموزان. مجلۀ روشها و مدلهای روانشناختی، دوره 4، شماره 15، ص 91-101.
عابدینی، یاسمین؛ باقریان، رضا و کدخدایی، محبوبه‌السادات. (1389). بررسی رابطهی باورهای انگیزشی و راهبردهای شناختی-فراشناختی با پیشرفت تحصیلی: آزمون مدلهای رقیب. مجلۀ تازههای علوم شناختی، دوره 12، شماره 3، ص 34-48.
عابدی، صمد؛ سعیدی پور، بهمن؛ صیف، محمدحسن و فرج اللهی، مهران (1394). مدل علّی پیشبینی راهبردهای یادگیری خودتنظیمی دانشجویان دانشگاه پیام نور: نقش باورهای هوشی، خودکارآمدی تحصیلی و اهداف پیشرفت. نشریه علمی-پژوهشی آموزش و ارزشیابی، 8(32)، 19-39.
غلامعلی لواسانی، مسعود؛ آذرنییاد، آرش؛ مهمانپذیر، پریا و رضاییان، حمید. (1392). نقش خودکارآمدی تحصیلی و ابعاد اهمالکاری تحصیلی در پیشبینی میزان وابستگی به اینترنت. مجلۀ جهانی رسانه_نسخهی فارسی، دوره 8، شماره 2، ص 1-22.
فیاضی، مرجان و کاوه، منیژه. (1388). تعلل: سندرم فردا. مجلۀ تدبیر، شماره 205، ص 45-48.
قدمپور، عزت الله و سرمد، زهره. (1382). نقش باورهای انگیزشی در رفتار کمک طلبی و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان. مجلۀ روانشناسی، دوره 7، شماره 2، ص 122-126.
کجباف، محمدباقر؛ مولوی، حسین و شیرازی تهرانی، علیرضا. (1382). رابطهی باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی با عملکرد تحصیلی دانشآموزان دبیرستانی. مجلۀ تازههای علوم شناختی، دوره 5، شماره 1، ص 27-33.
کرمی، داود. (1388). میزان شیوع اهمالکاری در دانشجویان و ارتباط آن با اضطراب و افسردگی. مجلۀ اندیشه و رفتار، دوره 13، شماره 4، ص 25-34.
کیامرثی، آذر؛ آریاپوران، سعید و ابوالقاسمی، عباس. (1392). رابطهی علائم اختلالات شخصیت با تعللورزی و اعتماد به نفس تحصیلی دانشجویان دختر. مجلۀ روانشناسی اجتماعی، دوره 8، شماره 28، ص 52-41.
گورویی، محمد؛ خیر، محمد و هاشمی، لادن. (1390). بررسی رابطهی بین کمالگرایی و خودپندارهی تحصیلی با توجه به نقش واسطهای اهمالکاری تحصیلی در دانشجویان. مجلۀ روشها و مدلهای روانشناختی، دوره 2، ص 137-149.
محمدی قلعهتکی، نرگس؛ قمرانی، امیر و برمک، محمدعلی. (1393). بررسی و مقایسهی تعللورزی تحصیلی در دانشآموزان معلول جسمی_حرکتی، ناشنوا و نابینا با توجه به نقش جنسیت. مجلۀ تعلیم و تربیت استثنایی، دوره 14، شماره 3، ص 22-30.
مطیعی، حورا؛ حیدری، محمود و صادقی، منصوره‌السادات. (1391). پیشبینی اهمالکاری تحصیلی بر اساس مؤلفههای خودتنظیمی در دانشآموزان پایۀ اول دبیرستانهای شهر تهران. فصلنامۀ روانشناسی تربیتی، دوره 8، شماره 24، ص 49-70.
ولیزاده، زهرا؛ احدی، حسن؛ حیدری، محمود؛ مظاهری، محمدمهدی و کجباف، محمدباقر. (1393). پیشبینی اهمالکاری تحصیلی دانشجویان بر اساس عوامل شناختی، هیجانی، انگیزشی و جنسیت. مجلۀ دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، دوره 15، شماره 3، ص 92-100.
هومن، حیدرعلی و عسگری، علی. (1384). تحلیل عاملی: دشواریها و تنگناهای آن. مجلۀ روانشناسی و علوم تربیتی، دوره 35، شماره 2، ص 1-20.
آلیس، آلبرت و جیمزنال، ویلیام. (1391). روانشناسی اهمالکاری: غلبه بر تعللورزیدن، ترجمه محمدعلی فرجاد. تهران: رشد. (سال انتشار اثر به زبان اصلی: 1977).
Corkin, D. M., Shirley, L. Y., Wolters, C. A., & Wiesner, M. (2014). The role of the college classroom climate on academic procrastination. Learning and Individual Differences, 32, 294-303.
Loewenthal, K. M. (2004). An introduction to psychological tests and scales (2 ed.).Hove, UK: Psychology Press.
Lubbers, M. J., Van Der Werf, M. P., Snijders, T. A., Creemers, B. P., & Kuyper, H. (2006). The impact of peer relations on academic progress in junior high. Journal of school psychology, 44(6), 491-512.
Onwuegbuzie, A. J. (2000). I'll Begin My Statistics Assignment Tomorrow: The Relationship between Statistics Anxiety and Academic Procrastination.
Paden, N., & Stell, R. (1997). Reducing procrastination through assignment and course design. Marketing Education Review, 7(2), 17-25.
Schraw, G., Wadkins, T., & Olafson, L. (2007). Doing the things we do: A grounded theory of academic procrastination. Journal of Educational psychology, 99(1), 12.
Solomon, L. J., & Rothblum, E. D. (1984). Academic procrastination: Frequency and cognitive-behavioral correlates. Journal of counseling psychology, 31(4), 503-509.
Steel, P. (2007). The nature of procrastination: a meta-analytic and theoretical review of quintessential self-regulatory failure.
)