نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ‏

2 دانشجوی دکتری، روانشناسی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

3 کارشناس ارشد، روانشناسی، دانشگاه رازی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

چکیده

اختلال رفتاری درکودکی موضوع بسیار مهمی است که می‌تواند زمینه‌ساز اختلالات در سنین بزرگسالی باشد. هدف پژوهش حاضر، مطالعه اثربخشی بازی‌درمانی بی‌رهنمود بر کاهش اختلالات رفتاری کودکان پیش‌دبستانی بود. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش-آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش، کلیه کودکان پیش‌دبستانی دارای اختلال رفتاری در شهر کرمانشاه بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد 20 کودک با استفاده از پرسشنامه اختلال رفتاری کودکان پیش‌دبستانی شهیم و یوسفی (1378) انتخاب شدند و به روش تصادفی ساده در دو گروه آزمایش(10 نفر) و کنترل(10 نفر) جایگزین شدند. 8 جلسه بازی‌‌درمانی بی-رهنمود به روش کداسن و شفر (2001) برای گروه آزمایش اجرا شد. در حالی‌که گروه کنترل هیچ‌گونه مداخله‌ای دریافت نکرد. در پایان مداخله، هر دو گروه مجدداً با آزمون‌ مذکور مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته‌ها با استفاده از تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بازی‌درمانی بی‌رهنمود بر کاهش اختلالات رفتاری کوکان پیش‌دبستانی مؤثر بود (001/0P<). بنابراین توصیه می‌شود که والدین، مربیان و کارشناسان آموزشی برای کاستن از رفتارهای مشکل‌آفرین کودکان از این شیوه آموزشی و درمانی بهره ببرند. همچنین پیشنهاد می‌شود که درمانگران و متخصصان کودک در کنار درمان‌های پزشکی، از مداخلات بازی‌درمانی در کاهش مشکلات رفتاری کودکان استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها

آذرنیوشان، بهزاد؛ به­پژوه، احمد و غباری­بناب، باقر. (1391). اثر بازی­درمانی با رویکرد شناختی-رفتاری بر مشکلات رفتاری دانش­آموزان کم­توان ذهنی در دوره ابتدایی. فصلنامه ایرانی کودکان استثنایی، 12(2): 16-5.
برزگر، زهرا؛ پورمحمدرضا تجریشی، معصومه و بهنیا، فاطمه. (1391). اثربخشی بازی بر مشکلات برونی­سازی در کودکان پیش­دبستانی با مشکلات رفتاری. مجله علوم رفتاری. 6(4): 354-347.
جلالی، سلیمه و مولوی، حسین. (1389). تأثیر بازی درمانی بر اختلال اضطراب جدایی کودکان. مجله روان­شناسی، 56: 382-370.
جعفری، علیرضا. (1393). تأثیر بازی­های آموزشی بر رشد اجتماعی کودکان پیش­دبستانی. فصلنامه روانشناسی تربیتی. 33(9): 85-71.
جنتیان، سیما؛ نوری، ابوالقاسم؛ شفتی، سیدعباس؛ مولوی، حسین و سماواتیان، حسین. (1387). اثربخشی بازی­درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی-رفتاری بر شدت علائم اختلال بیش­فعالی / کمبود توجه در دانش­آموزان پسر 9 تا 11 ساله مبتلا به ADHD. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 6(2): 118-109.
خدیوی زند، سمیه و اصغری­نکاح، سیدمحسن. (1392). بررسی تاثیر بازی درمانی گروهی بر پرخاشگری جسمانی کودکان پیش دبستانی. ششمین همایش بین­المللی روانپزشکی کودک و نوجوان.
رجبی، مسعود. (1379). بررسی میزان و علل اختلالات رفتاری دانش­آموزان دوره­ی راهنمایی استان قزوین در سال تحصیلی 79-1378. شورای تحقیقات، اداره کل آموزش و پرورش استان قزوین.
رینی، ورنر. (2000). رشدوتقویتمهارت­هایادراکی-حرکتیدرکودکان. ترجمه علی حسین سازمند و سیدمهدی طباطبایی­نیا. 1380. تهران: دانژه.
زارع، مهدی و احمدی، سونیا. (1386). اثربخشی بازی­درمانی به شیوه رفتاری-شناختی در کاهش مشکلات رفتاری کودکان. مجله روان­شناسی کاربردی، 1(3): 28-18.
شکوهی یکتا، محسن و پرند، اکرم. (1384). اختلالات رفتاری در کودکان و نوجوانان. تهران: تیمورزاده.
شمس اسفندآباد، حسن؛ امامی­پور، سوزان و صدرالسادات. جلال. (1382). بررسی شیوع اختلالات رفتاری در دانش­آموزان مقطع ابتدایی شهر ابهر. مجله توان­بخشی. شماره 12: 41-34.
شهیم، سیما و یوسفی، فریده. (1378). پرسشنامه مشکلات رفتاری کودکان پیش­دبستانی (ویژه والدین)،مجلهعلوماجتماعیوانسانیدانشگاهشیراز، 1(29): 32-19.
صفری، سهیلا؛  فرامرزی، سالار و عابدی، احمد. (1393). تأثیر بازی­درمانی شناختی-رفتاری بر نشانه­های رفتاری دانش­آموزان نافرمان.مجله پزشکی ارومیه، 25(3): 267-258.
قدیری لشکاجانی، فاطمه. (1377). بررسی تأثیر بکارگیری بازی درمانی بی­رهنمود در کاهش اختلالات رفتاری و پرخاشگری کودکان ناسازگار و دارای عملکرد هوشی مرضی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، انستیتو روان­پزشکی ایران.
مصطفوی، سعیده؛ شعیری، محمدرضا؛ اصغری­مقدم، محمدعلی و محمودی قرایی، جواد. (1391). تأثیر آموزش بازی­درمانی مبتنی بر رابطه­ی والد-کودک مطابق با الگوی لندرث به مادران بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان. مجله روان­شناسی بالینی و شخصیت. 19(7): 42-33.
ملک، مریم؛ حسن­زاده، رمضان و تیرگری، عبدالحکیم. (1392). اثربخشی بازی­درمانی گروهی به شیوه­ی شناختی-رفتاری بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان مبتلا به اختلال خواندن. مجله ناتوانی­های یادگیری. 2(4): 153-140.
Bratton, S. C. Ray, D. Rain, T. & Jones, L. (2005). The efficacy of therapy with children: A meta- annalistic review of treatment outcomes. Professional Psychology: Research Practice. 36(4): 376-90.
Brown, I. & Percy, M. (2007). A Comprehensive Guide to Intellectual and Developmental/ London/ Pawl. H. Brookes.
Carmichael, K.D. (2006). Play therapy: An introduction. Glenview, IL: Prentice Hall.
Council for Exceptional Children. (1991). Report of the CEC advocacy and Governmental Relations .committee Regarding the New proposed U.S.
Gaoni, L. Black, C. & Baldwin, S. (1998). Defining adolescent behavior disorder: An overview. Journal of Adolescence, 21:1-13.
Gil, E. (1991). Healing power of play: working with abused children. New York, NY: The Guilford Press.
Graham P. (1998). Cognitive Behavior therapy for children and families. Cambridge University. 74, 75.
Gohari, R. (2012). Study on education of self-controlling by play therapy in reduction of behavior problems of abhorrent preschool children (oppositional disobedience disorder). International Journal of Psychology and Behavioral Research. 1(1): 9-14.
Halahan, D. P. & Kaufmann, J. M. (1992). The educational children on the basis special teaching & training. 1ed ed. Tehran: Roshd.
Hanser, S. Meissler, K. & Ovevs, R. (2000). Kids together: Agroup play therapy model for children with ADHD symptom logy. Journal of Child and Adolescent Group Therapy.  10:4.
Jones, M. E. & Landreth, G. (2002). The efficacy of intensive individual play therapy for chronically 111 children. International Journal of Play Therapy, 11, 1: 117-140.
Kaduson, H. G. & Schaefer, C. (Eds). (2001). 101 more favorite play therapy techniques. Northvale, NJ: Jason Aronson.
Landreth, G. L. (2002). Play therapy: The art of the relationship. New York, N.Y.: Brunner- Rutledge.
Moustakas, C. (1997). Relationship play therapy. Northvale, NJ: Jason Aronson, Inc.
O'conner, K.J. Schaefer C.E. (1983). Hand book of play therapy. New York, NY: John Wiley & sons, Inc.
Pandina, G. J. Bilder, R. H. Harvey, P. D. Keefe, S. E, Aman, M. G. & Gharabawi, R. (2007). Risperidone and cognitive function in children with disruptive behavior disorders. Biological Psychiatry, 91(3): 386-398.
Ray, D. Schottelkorb, A. & Tsai, M. H. (2007). Play therapy with children exhibiting symptoms of Attention Deficit Hyperactivity Disorder. International Journal of Play Therapy, 16:95-111.
Watson, D.L. (2007). An early intervention approach for students disaplaying negative externalizing behaviors associated with childhood depression. a study of the efficacy of play therapy in the school. A dissertation presented in partial fulfillment of the requirements for degree doctor of philosophy. Capella University.
Wethinton, H. R. Hahn, R. A. Fugua-Whiteley, D. S. Pe, T. A. Crosloy, A. E. Johnnson, R. L. Liberman, A. M. Mosci chi, E. Price, L. N. Tuma, F. K. Halra, G. Chatto. & Padhyay, S. K. (2008). The effectiveness of interventions to reduce psychology harm form traumatic events among child and adolescents. American Journal of Preventive Medicine, 53(3): 287-373.