نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• منصور بیرامی ¹
• تورج هاشمی ¹
• اسکندر فتحی اذر ²
• پروانه علائی ³

¹ - دانشیار گروه روان‏شناسی، دانشگاه تبریز

² - استاد گروه علوم تربیتی، دانشگاه تبریز

³ دانشجوی دوره دکتری روان‏شناسی تربیتی، دانشگاه تبریز P.Alaie@yahoo.com

چکیده

قلدری یک نوع خشونت سطح پائین به شمار می‏آید که اخیراً مورد توجه پژوهشگران و روان‏شناسان حیطه‏ی تربیتی قرار گرفته است و به دو صورت نمود می‏یابد: قلدری سایبری و سنتی. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان شیوع قلدری و رابطه‏ی آن با کیفیت ارتباط
معلم- دانش‏آموز در بین نوجوانان دختر مقطع راهنمایی مدارس دولتی شهر تبریز و نیز، مقایسه‏ی این متغیرها در پایه‏های مختلف تحصیلی دانش‏آموزان انجام شد. برای تحقق اهداف این پژوهش توصیفی- رابطه‏ای، 397 دانش‏آموز دختر مدارس راهنمایی شهر تبریز (90-1391) با شیوه‏ی نمونه‏گیری تصادفی خوشه‏ای چندمرحله‏ای انتخاب شده و به مقیاس قلدری (BS، پاتچین و هیندوجا، 2011) و پرسشنامه‏ی ارتباط معلم– دانش‏آموز (IT-SR، مورری و زوواک، 2011) پاسخ گفتند. تحلیل داده‏ها با نرم‏افزار SPSS، میزان بروز رفتار قلدری در یک ماه اخیر را 2/64 % بدست آورد. آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین قلدری و اشکال سنتی و سایبری آن با کیفیت ارتباط معلم- دانش‏آموز رابطه‏ی منفی نشان داد (01/0>P). بر حسب نتیجه‏ی آزمون رگرسیون چندگانه، عوامل بیگانگی و ارتباط با معلم 19 % تغییرات قلدری را پیش‏بینی نمودند و عامل بیگانگی (32/0-=ß) متغیر پیش‏بین بهتری بود. همچنین، مبتنی بر نتایج تحلیل واریانس یک‏طرفه، قلدری در میان دانش‏آموزان پایه دوم و سوم نسبت به پایه اول شایع‏تر بوده و کیفیت ارتباط آنان با معلمان خویش نیز، منفی‏تر بود. با در نظر گرفتن نتایج تحقیق، توجه مضاعف بر کیفیت ارتباط معلم- دانش‏آموز برای کاهش رفتار قلدری و ناسازگاری‏های دانش‏آموزان دختر پیشنهاد می‏گردد.

کلیدواژه‌ها

• قلدری سنتی
• قلدری سایبری
• قلدری در مدرسه
• کیفیت ارتباط معلم
• دانش‏آموز
• نوجوان
• دختر