نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 - دکترای برنامه ریزی آموزش از راه دور (نویسنده مسئول) drkhatibzanjani@yahoo.com

2 - دانشیار دانشگاه پیام نور مرکز تهران mfarajollahim@yahoo.com

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی عوامل مؤثر در اشاعه مفاهیم و باورهای دینی بین دانش‌آموزان (دوره راهنمایی و متوسطه منطقه‌ی 2 تهران)انجام شده است.
این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی است و جامعه‌ی آماری آن شامل کلیه‏ی دانش‏آموزان پسر و دختر دوره‌ی‏ راهنمایی و متوسطه منطقه‏2 تهران که در‏سال تحصیلی 86 - 1385 می‏باشد. حجم نمونه‌ بر اساس جدول مورگان به تعداد 384 نفر تعیین شد که به روش نمونه‏گیری تصادفی ساده (قرعه‌کشی) انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه‌ای محقق ساخته بود که روایی آن توسط نظر متخصصان و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 85/0 تأیید گردید. داده‏ها پس از جمع‏آوری توسط نرم افزار SPSS v.11.5 مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج به شرح زیر بود: 1ـ بین ویژگی‌های والدین و رشد باورهای دینی دانش‏آموزان دوره‌ی متوسطه رابطه‌ی معنی‏داری وجود دارد. 2ـ بین امکانات فرهنگی خانواده و رشد باورهای دینی دانش‏آموزان رابطه‌ی معنی داری وجود دارد. 3ـ بین ویژگی‌های دبیر پرورش و بینش اسلامی و رشد باورهای دینی دانش‏آموزان رابطه معنی داری وجود دارد. 4ـ بین امکانات مدرسه و رشد باورهای دینی دانش‏آموزان رابطه‌ی معنادار وجود دارد. 5ـ بین روش‏های تبلیغ در جامعه و رشد باورهای دینی دانش‏آموزان دوره‏ی متوسطه و راهنمایی رابطه‌ی معنادار وجود دارد. با توجه به نتایج بدست آمده و معناداری رابطه بین عوامل فوق و رشد باورهای دینی شاگردان به نظر می‏رسد که توجه به این عوامل و در نظر گرفتن برنامه‏هایی جهت تقویت عوامل فوق برای جامعه مانند ایجاد امکانات بیشتر برای مدارس و روش‏های تبلیغ مناسب در رسانه‏ها اثر‏گذار باشد.

کلیدواژه‌ها

شعاری نژاد، علی اکبر. (1364). روان شناسی تهران اطلاعات.
پارسا، محمد. (1370). روان‌شناسی. رشد کودک، و نوجوان‌، تهران. بعثت.
آهنگر، طلعت. (1373). بررسی‌ رابطه‌ دعا و نیایش‌ و تأثیر آن‌ بر بهداشت‌ روانی‌، انستیتو روان‏پزشکی‌ تهران‌.
اسراری، فرشته. (1390). مقاله راه‏های تعمیق باورهای دینی. سایت
اشک‌ شفق‌، جلد 1 ص‌ 82.
افروز، غلامعلی.‌ (1371). روش‏های‌ پرورش‌ احساس‌ مذهبی‌ نماز در کودکان‌ و نوجوانان‌، تهران‌، انتشارات‌ انجمن‌ اولیاء و مربیان‌.
بحارالانوار جلد 68، ص‌ 177.
بحارالانوار، جلد 25 ص‌ 265.
بهرامی‌ مشعوف‌، عباس.‌ (1373). بررسی‌ رابطه‌ بین‌ میزان‌ عبادت‌ و سلامت‌ روانی‌ دانشجویان‌ تربیت‌ معلّم‌، دانشگاه‌ تربیت‌ معلّم‌، دانشکده‌ روان‏شناسی‌.
ترجمه‌ تفسیر المیزان‌/ جلد /21/ ص‌ 248 و 249.
جوانشیر، کریم، احادیث‌ موضوع‌ نهج‌الفصاحه‌، ص‌ 116.
حجّتی‌، سیدمحمدباقر. (1368). اسلام‌ و تعلیم ‌و تربیت‌ (بخش‌اول‌)، تهران‌، دفتر نشر فرهنگ‌‌ اسلامی.
خدایاری‌ فرد، محمد. مسائل‌ نوجوانان‌ و جوانان، انتشارت‌ انجمن‌ اولیا و مربیان‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌.
خدیوی‌ زند، محمد مهدی.‌ (1379). جهان‌ بینی‌الهی‌ و عرفان‌ اسلامی‌ در روان‏درمانی‌، فصلنامه‌ تازه‌های‌ روان‏درمانی‌، سال‌ چهارم‌، شماره‌ 15 و 16.
خمینی‌، روح‌الله‌. صحیفة‌ نور، جلد 19 صفحة‌ 122.
دشتی‌، محمد. (1373). مسئولیت‌ تربیت‌. قم‌، دفتر انتشارات‌ اسلامی‌.
دو بیتی‌های‌ باباطاهر عریان‌، ص‌ 10، انتشارات‌ باقرالعلوم‌ (ع‌).
ذوعلم، علی. (1383). شاخص‏های تربیت دینی از نگاه قران کریم 1. مجله رشد ( آموزش قرآن). زمستان 1383، شماره 7.
رشیدپور، مجید. (1378). هدایت‌ اخلاقی‌ و دینی‌ نوجوان‌، به‌ نقل‌ از کتاب‌ خانواده‌ و فرزندان‌ (جلد 5). تهران‌، انتشارات‌ انجمن‌ اولیاء و مربیان‌.
رضایی‌، علیرضا. (1368). بررسی‌ میزان‌ شیوع‌، منابع‌ و علایم‌ استرس‌ در میان‌ معلّمان‌ ایران‌، پایان‌نامه‌ کارشناسی‌ ارشد، دانشگاه‌ شیراز.
روزنامه‌ «نگاه‌«. (1380). ویژه‌ نامه‌ همایش‌ آسیب‌شناس‌ تربیت‌ دینی‌، سال‌ دهم‌ شمارة‌ 180.
سادات، محمد علی.‌ (1368). اخلاق‌ اسلامی، چاپ‌ ششم‌، ناشر سمت.
سادات‌، محمدعلی‌. (1371).راهنمای‌ پدران‌ومادران‌، (جلد 1)،تهران‌، دفترنشر و فرهنگ‌ اسلامی‌.
سراج‌زاده‌، سید حسین‌. (1377). نگرش‏ها و رفتارهای‌ دینی‌ نوجوانان‌ تهران‌، نمایه‌ پژوهش‌، سال‌ دوم‌، شماره‌ 7 و 8.
سلیمانی‌، فیروز. (1378). بررسی‌ روش‏های‌ موجود تربیت‌ دینی‌ در بین‌ نوجوانان‌ و جوانان‌ پسر، تبریز.
شکوهی‌ یکتا، محسن‌. (1366). تعلیم‌ و تربیت‌ اسلامی‌ تهران‌، چاپ‌ و نشر ایران‌.
شهبازی‌، آناهیتا. (1376). بررسی‌ رابطه‌ جهت‌گیری‌ مذهبی‌ درونی‌ و بیرونی‌ با سلامت‌ روانی‌، پایان‌ نامه‌ کارشناسی‌ ارشد، دانشگاه‌ آزاد اسلامی‌ رودهن‌.
صادقی اردستانی، احمد. (1379). نیازهای‌ جوانان‌، نشر خّرم‌ 1379 ص‌ 33 الی‌ 38.
طهماسبی‌پور، نجف‌ و همکاران‌. (1376). بررسی‌ ارتباط‌ نگرش‌ مذهبی‌ با میزان‌ اضطراب‌، افسردگی‌ و سلامت‌ روانی‌، انستیتو روان‏پزشکی‌.
عبدالعظیم‌ کریم، نقش‌ تعالیم‌ مذهبی‌ در آرامش‌ روانی، مجله‌ تربیت‌ شمارة‌ نخست‌ سال‌ دهم‌.
عمید، حسن. (1362). فرهنگ‌ فارسی‌ عمید.
فروغ‌ کافی‌ جلد 6 ص‌ 47.
قائمی‌، علی. (1376). سازندگی‌ و تربیت‌ دختران‌ تهران‌، انتشارات‌ انجمن‌ اولیاء و مربیان‌.
قرآن‌ کریم‌ / سورة‌ ابراهیم‌. آیة‌ 24 و 25
کریمی‌، عبدالعظیم‌. (1374). رویکردی‌ نمادین‌ به‌ تربیت‌ دینی‌ با تأکید بر روش های‌ اکتشافی‌، تهران‌، انتشارات‌ قدیانی‌.
کیومرثی‌ اسکوئی‌، فرزانه. (1379). بررسی‌ روش‏های‌ موجود تربیت‌ دینی‌ دانش‌آموزان‌ دختر مقطع‌ متوسطه‌ در شهرستان‌ اسکو، پایان‌ نامه‌ دوره‌ کارشناسی‌ امور تربیتی‌ متوسطه‌، مرکز آموزش‌ عالی‌ فاطمة‌الزهراء (س‌) تبریز.
گفتار فلسفی‌ جوان‌ از نظر عقل‌ و احساسات،‌ جلد 1 و 2/ هیئت‌ نشر معارف‌ اسلامی‌.
ماهنامة‌ تربیت‌، سال‌ دهم‌، بهمن‌ ماه‌ 1373.
محمدی‌ آشنائی‌، علی‌. (1373). حجاب‌ در ادیان‌ الهی‌، قم‌، انتشارات‌ اشراق‌.
مطهری، مرتضی، مجموعة‌ آثار جلد دوّم‌ از بخش‌ اصول‌ عقاید مقدمه‌ای‌ بر جهان‌بینی‌ اسلامی‌.
هیوم، رابرت ا. (1387). ادیان‌ زنده‌ جهان، ترجمة‌ دکتر عبدالرحیم‌ گواهی‌. صفحات‌ 19، 20، 21.