نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

با توجه به اینکه یکی از مشکلات مهم عصر ما بحران هویت اجتماعی و فقدان معنویت است، امروزه تربیت اجتماعی به عنوان یکی از ساحت‌های تربیت مورد توجه جدی اندیشمندان علوم تربیتی قرار گرفته است. تربیت‏یافتگی اجتماعی انسان سبب غلبه فرد بر خودمحوری در زمینه‌های معرفتی، ارتباطی و عاطفی می‌شود. یعنی انسان‌ها حال و وضع، شناخت، اطلاعات، علایق و رفتار خود را ملاک و معیار قضاوت قرار نمی‌دهند بلکه سعادت خود را در سعادت دیگران جستجو می‌کنند و همین امر سبب بسط و گسترش سعادت اجتماعی می‌شود. با توجه به اهمیت مسئلۀ تربیت اجتماعی این نوشتار به بررسی روش‌های تربیت اجتماعی در دو اثر مهم تربیتی ملامحسن فیض کاشانی(ره) یعنی «محجّة البَیضاء فی تهذیب الإحیاء، الحقایق فی محاسن الاخلاق و منهاج النجاة» می‌پردازد. این تحقیق بعد از بیان مفهوم‌شناسی تربیت اجتماعی به اختصار به بررسی و واکاوی روش‌های تربیت اجتماعی مانند مهرورزی، اعتدال، امر به معروف و نهی از منکر، موعظه، تغافل، مداراة و... در آثار فیض می‌پردازد.
این پژوهش از نظر موضوع توصیفی و به لحاظ روش تفسیری و از جهت محل گردآوری کتابخانه‌ای است.

کلیدواژه‌ها

 
قرآن مجید. ترجمه فولادوند.
نهج البلاغه. ترجمه دشتی.
اصفهانی، راغب.(1404). المفردات فی غریب القرآن. دفتر نشر الکتاب.
ابن منظور.(1405). لسان العرب. ج 4، قم: نشر ادب حوزه.
باقری، خسرو.(1385). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی. ج 1و2. چاپ اول. تهران: انتشارات مدرسه.
حلی.بی‌تا. کشف المراد فی شرح تجریه الاعتقاد. قم: مؤسسه نشر اسلامی
حافظ، شمس‌الدین محمد.(1385). دیوان حافظ. چاپ چهارم. تهران: مؤسسۀ انتشارات ملی.
ری شهری، محمد.(1375). میزان الحکمۀ. قم: دارالحدیث دوره 4 جلدی
راسل، برتراند.(1349). اخلاق و سیاست در جامعه. ترجمه دکتر محمود حیدریان.تهران: انتشارات بابک.
رفیعی، بهروز.(1381). آرای دانشمندان در تعلیم و تربیت و مبانی آن. (ج 4) قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
سروش، عبدالکریم.(1368). فرهنگ. کتاب چهارم و پنجم. مجموعه مقالات. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
سعدی، مصلح الدین.(1375). بوستان. تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی. چاپ پنجم. تهران: خوارزمی.
سبحانی، جعفر.(1418). الموجز فی اصول الفقه (ج 2). چاپ اول. قم: منشورات اسلامیه.
طباطبایی، محمدحسین.(بی­تا). تفسیر المیزان ج 17. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
طریحی، فخرالدین.(1362). مجمع البحرین. تحقیق احمد الحسینی. تهران: انتشارات مرتضوی.
فیض کاشانی،ملّا محسن.(1383ق). محجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
فیض کاشانی، ملّا محسن.(1416 ق). تفسیر الصافی. چاپ دوم.جلد اول. تهران: مکتبة الصدر.
فیض کاشانی، ملّا محسن.(1402 ق). تفسیر الصافی. جلد سوم، بیروت: مؤسسه الأعلمی.
فیض کاشانی، ملّا محسن.(1423 ق). الحقایق فی محاسن الاخلاق. قم: دارالکتاب الاسلامی.
فیض کاشانی، ملّا محسن.(1400 ق). علم الیقین فی اصول الدین. قم: بیدار.
فیض کاشانی، ملّا محسن.(1362). منهاج النجاة فی بیان العلم الواجب علی کل مسلم و مسلمة. قم: انتشارات مهدیه.
فیض کاشانی، ملّا محسن.(1401). مفاتیح الشرایع. قم: مجمع الذخائر الاسلامیه.
فیض کاشانی، ملا محسن.(بی‌تا). رسالة الانصاف فی بیان بین الحق و الاعتساف. (خطی) تهران: کتابخانه ملک 2/1869 – 2/1204.
فیض کاشانی، ملّا محسن.(1372). زاد السّالک (توشۀ سالکان). ترجمه ولی فاطمی. تهران: پیام آزادی.
فیض کاشانی، ملّا محسن.(1372). منهاج النجاة (راه نجات). ترجمۀ رضا رجب‌زاده. تهران: پیام آزادی.
فلسفی، محمدتقی.(1375). گفتار فلسفی (شرح و تفسیر دعای مکارم اخلاق). چاپ چهارم. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلام.
کاپلستون، فردریک. (1362). تاریخ فلسفه ایران و روم. ترجمه جلال الدین مجتبوی.
کلینی، محمدبن‌یعقوب. اصول کافی. جلد دوم. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
لوین، گوستاو.(1333). تطوّ رملل. علی دشتی. تهران: کتابفروشی ابن سینا.
مجلسی، محمد باقر.(1403 ق). بحار الانوار. ج 17. بیروت: مؤسسه الوفاء
مفید، محمدبن محمد بن نعمان. بی­تا. الاختصاص. قم: جامعه مدرسین
مطهری مرتضی.(1385). تعلیم و تربیت. تهران: صدراء.
معلوف، لویس.(1367). المنجد. تهران: اسماعیلیان.
مدرس، میرزا محمد علی. بی تا. ریحانه الادب. ج 4، چاپ دوم، تبریز: چاپخانه شفق.
صدر حاج سید جوادی، بهاءالدین خرمشاهی.(1385). مدخل: اخلاق، ادب و تربیت. دایرة المعارف تشیع. تهران: نشر شهید سعید محبی.
بهشتی، محمد.(1384). تربیت اخلاقی از منظر فیض کاشانی. مجله تربیت اسلامی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
صادق زاده، علیرضا.(1377). مروری بر مبانی، اصول و شیوه‏های تهذیب اخلاقی از نظر غزالی. فصلنامه حوزه و دانشگاه. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
 
Oxford Dictionary, (1995)