نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مریم درویشی
• مریم بخشش

استادیار، گروه علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش باهدف مدل‌سازی معادله ساختاری هیجان پذیری در تدریس بر اساس سبک‌های اسنادی و سرمایه اجتماعی با نقش تعدیل‌کننده فرسودگی شغلی انجام شد. این پژوهش به روش توصیفی- همبستگی و با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) انجام شد. جامعه آماری این پژوهش متشکل از تمامی معلمان مقطع متوسطه اول و دوم شهر تهران در سال تحصیلی 1403- 1402 بود که از بین آنها ۳۴۱ نفر شرکت‌کننده به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شد. داده‌ها با استفاده از فهرست هیجان‌های معلم چن (۲۰۱۶)، پرسشنامه سبک‌های اسنادی پترسون و همکاران (1982)، پرسشنامه سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال (1998) و فهرست فرسودگی شغلی ماسلاخ و همکاران (1997) جمع‌آوری شد. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم‌افزارهای 25-SPSS و 4-Smart-PLS انجام شد. نتایج تحلیل مسیر و بارهای عاملی در این پژوهش نشان داد که سبک‌های اسنادی بدبینانه و فرسودگی شغلی تأثیر مستقیم معنادار مثبت و سرمایه اجتماعی تأثیر مستقیم معنادار معکوس بر هیجان پذیری منفی در تدریس یعنی تجربه غم، خشم و ترس دارند (01/0 P<). همچنین، نتایج محاسبه اثرات متقابل نشان داد که تمام مؤلفه‌های مشاهده‌شده فرسودگی شغلی بر شدت رابطه بین سبک‌های اسنادی و سرمایه اجتماعی با هیجان پذیری در تدریس در دو جهت مختلف اثر مثبت و معکوس معنادار دارد (01/0 P<). نتایج این پژوهش دارای پیامدهای کاربردی برای ارزیابی و تدوین پروتکل‌های ارتقاءبخشی و آموزش ضمن خدمت در جهت اصلاح سبک‌های اسنادی، توسعه سرمایه اجتماعی، بهیود هیجان‌پذیری تدریس و کاهش فرسودگی شغلی در معلمان است.

کلیدواژه‌ها

• مدل‌سازی معادله ساختاری
• هیجان پذیری تدریس
• سبک‌های اسنادی
• سرمایه اجتماعی
• فرسودگی شغلی