نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه تهران
2 استاد یار / دانشگاه تهران
3 روانشناسی تربیتی، دانشکده روانشناسی تربیتی، دانشگاه تهران، ایران
چکیده
کارکردهای‌اجرایی مفهومی جامع است که به فرآیندهای مدیریتی ذهن ارتباط دارد و نقش اساسی در کنترل زیستی، شناختی و هیجانی ایفا می‌کند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر بخشی بازی‌درمانی شناختی-رفتاری بر مولفه‌های کارکردهای‌اجرایی کودکان دارای اختلال نقص‌توجه بیش‌فعالی است. این پژوهش، به‌صورت نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه کنترل انجام شد. در این مطالعه، 22 پسر مبتلا به اختلال نقص‌توجه-بیش‌فعالی در بازه سنی 7 تا 12 سال به‌صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایش در ده جلسه‌ی 45 دقیقه‌ای تحت مداخله بازی‌درمانی شناختی-رفتاری قرار گرفتند، درحالی‌که گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. در ابتدای پژوهش، تعداد شرکت‌کنندگان در هر گروه، 11 نفر بود؛ اما بر اساس معیارهای خروج تعیین‌شده، 2 نفر از آن‌ها حذف شدند و نهایتاً تعداد افراد در هر گروه به 10 نفر کاهش یافت. برای سنجش بازداری‌پاسخ و توجه‌پایدار از نرم‌افزار IVA2 و انعطاف‌پذیری‌شناختی از نرم‌افزار آزمون کارت‌های ویسکانسین استفاده شد. با توجه به بالاتر بودن میانگین نمرات گروه آزمایش در مرحلۀ پس آزمون و نتایج ازمون‌های مانکوا و سپس انکوا برای هر یک از مولفه‌های کارکردهای اجرایی ذکر شده، چنین نتیجه می‌شود که بازی‌درمانی شناختی-رفتاری بر توجه پایدار، بازداری‌پاسخ و انعطاف‌پذیری‌شناختی کودکان دارای نقص‌توجه بیش فعالی موثر بود. بازی درمانی شناختی‌رفتاری، با آموزش مدیریت و تغییر استراتژی‌های حل مسئله، انعطاف‌پذیری شناختی را افزایش می‌دهد. همچنین، بازی درمانی شناختی-رفتاری از طریق فعالیت‌های هدفمند به بهبود توجه پایدارکمک می‌کند. با به‌کارگیری این مداخله، کودکان دارای اختلال نقص‌توجه- بیش‌فعالی کنترل بیشتر بر رفتارها و تقویت عادات مثبت را می‌آموزند.
کلیدواژه‌ها
- بازی‌درمانی شناختی-رفتاری
- انعطاف‌پذیری‌شناختی
- توجه پایدار
- بازداری‌پاسخ
- اختلال نارسایی توجه-بیش فعالی
موضوعات
)