نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

2 ، استادیار گروه فلسفه تربیت اسلامی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

چکیده

یاری­گری که یکی از انواع رفتار جامعه­پسند است به اقدام یا فعالیت دواطلبانه­ای اشاره دارد که فرد در جهت کمک به دیگران بدون داشتن هرگونه چشم داشت یا انتظاری نشان می­دهد. در این پژوهش هدف ساخت ابزاری روا و پایا جهت اندازه­گیری سازه یاری­گری بود. پرسشنامه یاری­گری براساس مطالعه پیشینه توسط پژوهشگران طراحی و با نظر متخصصین تغییراتی در آن اعمال و در نهایت با 30 گویه برای اجرای نهایی آماده شد. این پژوهش از نوع توصیفی-پیمایشی بوده این پژوهش از نوع توصیفی-پیمایشی بوده و جامعه آماری مورد مطالعه دانشجویان روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی در سال 1402-1401 بودند که از طریق روش نمونه­گیری چندمرحله­ای به حجم 242 از این جامعه انتخاب شدند.  بعد از طراحی پرسشنامه همسانی دورنی سؤالات از طریق ضریب آلفا کرونباخ و روایی سازه آن از طریق تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین روایی واگرا از طریق سؤالات خودمحوری بررسی شد و روایی واگرای آن تأیید شد. تحلیل عاملی 5 عامل شامل کمک­های داوطلبانه، کمک به خانوداه و دوستان، کمک به فامیل و غریبه­ها، کمک­های کوچک و کمک­های موقتی را شناسایی کرد. همچنین نتایج نشان داد که افراد تمایل بیشتری برای کمک به افراد خانواده و دوستان­شان دارند که این نتیجه با نظریه­های تکاملی موجود در این زمینه همخوانی دارد. پژوهش حاضر بر روی دانشجویان انجام شده و قابل تعمیم به سایر اقشار نیست، لذا توصیه می­شود این ابزار در سایر اقشار و رده­های سنی­ دیگر نیز اجرا و ویژگی­های روانسنجی آن مورد مطالعه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

آرونسون، الیوت، ویلسون،تیموتی، آکرت، رابین و سامرز، ساموئل. (1396). روان شناسی اجتماعی. ترجمه مجید صفاری نیا و پرستو حسن زاده. تهران: ارسباران.
بدار، کوک، دزیل، ژوزه، لامارش، لوک. (1395). روان­شناسی اجتماعی. ترجمه حمزه گنجی. تهران: ساوالان.
تمیمی آمدی، عبدالواحد. غررالحکم و دررالحکم. (1393). ترجمه محمد رحمتی شهرضا. چاپ سوم. قم: صبح پیروزی.
داودی، محمد.(1391). سیرۀ تربیتی پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)(ج3):تربیت اخلاقی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش، وزارت آموزش و پرورش، شورای عالی انقلاب فرهنگی.(1390). «مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران».
سرمد، زهره، بازرگان، عباس و حجازی، الهه.(1391). روش­های تحقیق در علوم  رفتاری. تهران: آگاه.
کریمی، یوسف.(1396).روان شناسی اجتماعی (نظریه ها، مفاهیم و کاربردها). تهران: ارسباران.
کلینی رازی، محمدبن یعقوب. ترجمه و شرح اصول کافی، ترجمه محمدباقر کمره ای. (1392).ج3، چاپ سیزدهم. تهران: اسلامیه.
گنجی،حمزه و بابازاده، مسعود.(1393). روانشناسی رشد. جلد اول. تهران: ساوالان.
مایرز، دیوید. (1392). روان شناسی اجتماعی. ترجمه حمید شمسی پور و مهدی رضا سرافراز وشقایق زهرایی و فاطمه قاسم بروجردی. تهران: ارجمند.
وجدانی، فاطمه؛ ایمانی نائینی، محسن؛ صادق زاده قمصری، علیرضا.(1393). بررسی انتقادی سه دیدگاه رایج تربیت اخلاقی بر اساس دیدگاه علامه طباطبایی(ره)، دوفصلنامه پژوهشی مطالعات اسلامی و علوم تربیتی، 2(2)، 66-43.
 
Aaronson, E., Wilson, T., Ackert, R., & Summers, S. (2016). Social psychology. Translated by Majid Safarinia and Prasto Hassanzadeh. Tehran: Arsbaran. [In Persian]
Bedar, C., Dezil, J., & Lamarche, L. (2015). Social psychology. Translated by Hamza Ganji. Tehran: Savalan. [In Persian]
Caprara, G. V., Alessandri, G., & Eisenberg, N. (2012). Prosociality: the contribution of traits, values, and self-efficacy beliefs. Journal of personality and social psychology102(6), 1289.
Carlo, G., & Randall, B. A. (2002). The development of a measure of prosocial behaviors for late adolescents. Journal of youth and adolescence31, 31-44.
Davoudi, M. (2011). The educational course of the Prophet (PBUH) and Ahl al-Bayt (PBUH) (Vol. 3): moral education. Qom: University and District Research Institute. [In Persian]
Feigin, S., Owens, G., & Goodyear-Smith, F. (2014). Theories of human altruism: A systematic review. Annals of Neuroscience and Psychology1(1), 1-9.
Ganji, H., & Babazadeh, M. (2013). Developmental Psychology. Tehran: Savalan. [In Persian]
Inglés, C. J., Hidalgo, M. D., Méndez, F. X., & Inderbitzen, H. M. (2003). The Teenage Inventory of Social Skills: reliability and validity of the Spanish translation. Journal of Adolescence26(4), 505-510.
Karimi, Y., (2016). Social psychology (theories, concepts and applications). Tehran: Arsbaran. [In Persian]
Koleyni Razi, M. b. Y. (2012). Translation and description of Usul Kafi. Translated by Mohammad Baqer Kamrei. Tehran: Islamia. [In Persian]
Li, X., & Xie, X. (2017). The helping behavior helps lighten physical burden. Basic and Applied Social Psychology39(4), 183-192.
Manzur, E., & Olavarrieta, S. (2021). The 9-SRA scale: A simplified 9-items version of the SRA scale to assess altruism. Sustainability13(13), 6999.
Myers, D. (2012). Social Psychology. Translated by Hamid Shamsipour, Mehdi Reza Sarafaraz, Shaghaig Zahraei and Fatemeh Qasim Borujerdi. Tehran: Arjmand. [In Persian]
Penner, L. A., & Finkelstein, M. A. (1998). Dispositional and structural determinants of volunteerism. Journal of personality and social psychology74(2), 525.
Sarmad, Z., Bazargan, A., & Hejazi, E. (2013). Research methods in behavioral sciences. Tehran: Agah. [In Persian]
Secretariat of the Supreme Council of Education, Ministry of Education, Supreme Council of Cultural Revolution. "Theoretical foundations of the fundamental transformation in the formal public education system of the Islamic Republic of Iran". [In Persian]
Stukas, A. A., & Clary, E. G. (2012). Altruism and helping behavior. In V. S. Ramachandran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (2nd ed., Vol. 1, pp. 100-107). Kiddlington, UK: Academic Press.
Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics (Vol. 6, pp. 497-516). Boston, MA: pearson.
Tamimi Amadi, A. W. (2013). Ghorral al-Hakem and Dorral al-Hakem. Translated by Mohammad Rahmati Shahreza. Qom: Sobhe piroozi. [In Persian]
Tremblay, R. E., Vitaro, F., Gagnon, C., Piché, C., & Royer, N. (1992). A prosocial scale for the Preschool Behaviour Questionnaire: Concurrent and predictive correlates. International journal of behavioral development15(2), 227-245.
Vojdani, F., Imani Naeini, M., & Sadeqzadeh Ghamsari, A. R. (2014).A Critical Study of Three Prevalent Perspectives towards Moral Education Based on Allameh Tabatabai’s Point of View. Biannual research journal of Islamic studies in educational sciences, 2(2), 43-66. [In Persian]