نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
2 دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطهای عواطف در رابطه بین اهداف پیشرفت و عملکرد حافظهی فعال انجام شده است. روش پژوهش، توصیفی مبتنی بر مدل همبستگی از نوع تحلیل مسیر بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه یاسوج در سال تحصیلی 1401-1400 بود که از این جامعه، ۳6۰ نفر، با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای چندمرحله‌ای، انتخاب و به پرسشنامهی حافظهی فعال Daneman and Carpenter (1980)، پرسشنامهی اهداف پیشرفت Midgley et al. (1988)، و مقیاس عواطف Watson et al. (1988)، پاسخ دادند. ارزیابی مدل پیشنهادی از طریق تحلیل مسیر و روابط واسطهای در مدل پیشنهادی با استفاده از روش بوتاستراپ بررسی شد. یافته‌های مربوط به اثرات مستقیم اهداف پیشرفت بر عملکرد حافظه فعال نشان داد اهداف تبحری بر عملکرد حافظه اثر مستقیم و معنیدار دارند (۲۵/۰=ß، ۰۰۱/۰p=) و اثرات مستقیم اهداف عملکردی و اهداف اجتنابی بر عملکرد حافظهی فعال معنیدار نبود. همچنین یافتهها نشان دادند عاطفه منفی بر عملکرد حافظه اثر مستقیم و معنادار دارد (۱۴/۰-=ß، ۰۱/۰p=) اما اثر مستقیم عاطفه مثبت بر عملکرد حافظه معنادار نبود. یافته‌های مربوط به روابط غیرمستقیم نیز نشان داد اهداف تبحری و اهداف اجتنابی از طریق عواطف مثبت و منفی بر عملکرد حافظهی اثر غیرمستقیم معنیدار دارند اما اثر غیرمستقیم اهداف عملکردی از طریق عواطف مثبت و منفی بر عملکرد حافظهی معنیدار نبود. درنهایت نتایج نشان داد مدل پیشنهادی با دادهها برازش دارد؛ بنابراین اهداف تبحری و اجتنابی باواسطه‌ی عواطف بر عملکرد حافظهی فعال اثر غیرمستقیم دارند و با توجه به نقش میانجی عواطف در رابطه بین اهداف پیشرفت و عملکرد حافظه فعال، پیشنهاد می‌شود برای بهبود عملکرد حافظه فعال، به نوع هدفی که افراد برمی‌گزینند و عواطف متأثر از آن، توجه بیشتری معطوف شود.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
امیری، سهراب، قاسمی نواب، امیر، و عبداللهی، محمدحسین. (۱۳۹۳). بررسی مقایسهای عملکرد حافظه کاری، سیستم فعال‌ساز رفتاری (BAS) و سیستم بازداری رفتاری (BIS) بر اساس ابعاد استرس در نوجوانان، فصلنامه روانشناسی شناختی، 2(4)، 22-10.
رضایی، زینب، و یوسفی، فریده. (۱۳۹۷). رابطه بین پنج عامل بزرگ شخصیت و بهزیستی مدرسه: نقش واسطهای عاطفه مثبت و منفی، فصلنامه علمی - پژوهشی روشها و مدلهای روان‌شناختی، 9 (34)، 131-157.
زمانی، اصغر، و پورآتشی، مهتاب. (۱۳۹۶). رابطه حافظه کاری، باورهای خودکارآمدی تحصیلی و اضطراب آزمون با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان. روانشناسی مدرسه، 6 (4)، 25-44.
مهدوی راد، حجت، فرزاد، ولیالله، و کوشکی، شیرین. (۱۳۹۸). تبیین مدل عملکرد تحصیلی بر اساس انگیزش تحصیلی، اهداف پیشرفت، خودکارآمدی تحصیلی با میانجیگری درگیری تحصیلی در دانشآموزان متوسطه دوم، فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 3 (27)، 23-36.
Alloway, T. P., & Carpenter, R. K. (2020). The relationship among children’s learning disabilities, working memory, and problem behaviours in a classroom setting: Three case studies. The Educational and Developmental Psychologist, 37(1), 4-10. https://psycnet.apa.org/doi/10.1017/edp.2020.1
Amiri S, Ghasemi Navvab A, Abdollahi M H. (2015). Comparative study of working memory performance, behavioral activation system (BAS) and behavioral inhibition (BIS) based on the dimensions of stress in adolescents. Journal of Cognitive Psychology; 2(4)(4), 10-22. [In Persian]
Avery, R. E., & Smillie, L. D. (2013). The impact of achievement goal states on working memory. Motivation and Emotion, 37(1), 39-49. https://psycnet.apa.org/doi/10.1007/s11031-012-9287-4
Baddeley, A., Hitch, G., & Allen, R. (2021). A multicomponent model of working memory. In R. H. Logie, V. Camos, & N. Cowan (Eds.), Working memory: State of the science (pp. 10–43). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oso/9780198842286.003.0002
Blanchette, I., & Richards, A. (2010). The influence of affect on higher level cognition: A review of research on interpretation, judgement, decision making and reasoning. Cognition & Emotion, 24(4), 561-595. https://psycnet.apa.org/doi/10.1080/02699930903132496
Brandenburg, J., Klesczewski, J., Fischbach, A., Schuchardt, K., Büttner, G., & Hasselhorn, M. (2015). Working memory in children with learning disabilities in reading versus spelling: Searching for overlapping and specific cognitive factors. Journal of learning disabilities, 48(6), 622-634. https://doi.org/10.1177/0022219414521665
Brose, A., Lövdén, M., & Schmiedek, F. (2014). Daily fluctuations in positive affect positively co-vary with working memory performance. Emotion, 14(1), 1. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/a0035210
Brose, A., Schmiedek, F., Lövdén, M., & Lindenberger, U. (2012). Daily variability in working memory is coupled with negative affect: the role of attention and motivation. Emotion, 12(3), 605. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/a0024436
Çalışkanel, G. (2013). The Relationship between working memory, English (L2) and academic achievement in12-14 year-old Turkish students: the effect of age and gender (Master's thesis).
Chai, W. J., Abd Hamid, A. I., & Abdullah, J. M. (2018). Working memory from the psychological and neurosciences perspectives: a review. Frontiers in psychology, 9, 401. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00401
Díaz-García, A., González-Robles, A., Mor, S., Mira, A., Quero, S., García-Palacios, A., ... & Botella, C. (2020). Positive and Negative Affect Schedule (PANAS): psychometric properties of the online Spanish version in a clinical sample with emotional disorders. BMC psychiatry, 20(1), 56. https://psycnet.apa.org/doi/10.1186/s12888-020-2472-1
Dziemian, S., Appenzeller, S., Von Bastian, C. C., Jäncke, L., & Langer, N. (2021). Working Memory Training Effects on White Matter Integrity in Young and Older Adults. Frontiers in human neuroscience, 15. https://doi.org/10.3389/fnhum.2021.605213
Elliot, A. J. (1999). Approach and avoidance motivation and achievement goals. EducationalPsychologist, 34(3),169–189. https://doi.org/10.1207/s15326985ep3403_3
Elliot, A. J., & Harackiewicz, J. M. (1996). Approach and avoidance achievement goals and intrinsic motivation: A mediational analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 70(3), 461–475. https://doi.org/10.1037/0022-3514.70.3.461
Ellis, H. C., & Ashbrook, P. W. (1988). Resource allocation model of the effects of depressed mood states on memory. In K. Fiedler & J. Forgas (Eds.), Affect, cognition, and social behavior (pp. 25– 43). Göttingen: Hogrefe
Eysenck, M. W., Derakshan, N., Santos, R., & Calvo, M. G. (2007). Anxiety and cognitive performance: attentional control theory. Emotion, 7(2), 336. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/1528-3542.7.2.336
Figueira, J. S., Pacheco, L. B., Lobo, I., Volchan, E., Pereira, M. G., de Oliveira, L., & David, I. A. (2018). Keep that in mind! The role of positive affect in working memory for maintaining goal-relevant information. Frontiers in psychology, 9, 1228. https://doi.org/10.3389%2Ffpsyg.2018.01228
Friso-van den Bos, I., & van de Weijer-Bergsma, E. (2020). Classroom versus individual working memory assessment: predicting academic achievement and the role of attention and response inhibition. Memory, 28(1), 70-82. https://doi.org/10.1080/09658211.2019.1682170
Goetz, T., Sticca, F., Pekrun, R., Murayama, K., & Elliot, A. J. (2016). Intraindividual relations between achievement goals and discrete achievement emotions: An experience sampling approach. Learning and Instruction, 41,115-125. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/j.learninstruc.2015.10.007
Goncalves, T., Niemivirta, M., & Lemos, M. S. (2017). Identification of students' multiple achievement and social goal profiles and analysis of their stability and adaptability. Learning and Individual Differences, 54, 149-159. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2017.01.019
Hulleman, C. S., Schrager, S. M., Bodmann, S. M., & Harackiewicz, J. M. (2010). A meta-analytic review of achievement goal measures: Different labels for the same constructs or different constructs with similar labels? Psychological Bulletin, 136(3), 422–449. https://doi.org/10.1037/a0018947
Kroustallaki, D., Kokkinaki, T., Sideridis, G. D., & Simos, P. G. (2015). Exploring students’ affect and achievement goals in the context of an intervention to improve web searching skills. Computers in human behavior, 49, 156-170. https://doi.org/10.1016/j.chb.2015.02.060
Lindström, B. R., & Bohlin, G. (2011). Emotion processing facilitates working memory performance. Cognition & Emotion, 25(7), 1196-1204. https://doi.org/10.1080/02699931.2010.527703
Linnenbrink, E. A., & Pintrich, P. R. (2000). Multiple pathways to learning and achievement: The role of goal orientation in fostering adaptive motivation, affect, and cognition. In Intrinsic and extrinsic motivation (pp. 195-227). Academic Press. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/B978-012619070-0/50030-1
Linnenbrink, E. A., Ryan, A. M., & Pintrich, P. R. (1999). The role of goals and affect in working memory functioning. Learning and Individual Differences, 11(2), 213-230. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/S1041-6080(00)80006-0
Mahdavi Rad, H., Farzad, V., & Koushaki, Sh. (2020). Explaining the Model of Academic Performance Based on Academic Motivation, Achievement Goals, Academic Self-Efficacy, Mediating Academic Engagement in Secondary School Students. Journal of Research in School and Virtual Learning, 7(3 (27), 23-36. [In Persian]
Middleton, M. J., & Midgley, C. (1997). Avoiding the demonstration of lack of ability: An underexplored aspect of goal theory. Journal of Educational Psychology, 89(4), 710–718. https://doi.org/10.1037/0022-0663.89.4.710
Mikels, J. A., & Reuter-Lorenz, P. A. (2019). Affective working memory: An integrative psychological construct. Perspectives on Psychological Science, 14(4),543-559. https://psycnet.apa.org/doi/10.1177/1745691619837597
Nadler, R., Minda, J. P., and Rabi, R. (2010). Better mood and better performance: learning rule-described categories is enhanced by positive mood.Psychol.Sci.21,1770–1776. https://doi.org/10.1177/0956797610387441
Nikolaev, B., Shir, N., & Wiklund, J. (2020). Dispositional positive and negative affect and self-employment transitions: The mediating role of job satisfaction. Entrepreneurship Theory and Practice, 44(3), 451-474. https://psycnet.apa.org/doi/10.1177/1042258718818357
Noordzij, G., Giel, L., & van Mierlo, H. (2021). A meta-analysis of induced achievement goals: the moderating effects of goal standard and goal framing. Social Psychology of Education, 24(1), 195-245. https://psycnet.apa.org/doi/10.1007/s11218-021-09606-1
Pekrun, R. (2006). The control-value theory of achievement emotions: Assumptions, corollaries, and implications for educational research and practice. Educational psychology review, 18(4), 315-341. https://psycnet.apa.org/doi/10.1007/s10648-006-9029-9
Phye, G. D., & Pickering, S. J. (2006). Working memory and education. Elsevier.
Putwain, D. W., Sander, P., & Larkin, D. (2013). Using the 2× 2 framework of achievement goals to predict achievement emotions and academic performance. Learning and Individual Differences, 25, 80-84. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/j.lindif.2013.01.006
Rezaee, Z., & Yousefi, F. (2019). Relationship between Personality Traits and School Well-Being: The Mediating Roles of Positive and Negative Affects. Psychological Models and Methods, 9(34), 131-158. [In Persian]
Roebers, C. M., Cimeli, P., Röthlisberger, M., & Neuenschwander, R. (2012). Executive functioning, metacognition, and self-perceived competence in elementary school children: An explorative study on their interrelations and their role for school achievement. Metacognition and Learning, 7(3), 151-173. https://psycnet.apa.org/doi/10.1007/s11409-012-9089-9
Rosenberg, M. D., Martinez, S. A., Rapuano, K. M., Conley, M. I., Cohen, A. O., Cornejo, M. D., ... & Casey, B. J. (2020). Behavioral and neural signatures of working memory in childhood. Journal of Neuroscience, 40(26),5090-5104. https://psycnet.apa.org/doi/10.1523/JNEUROSCI.2841-19.2020
Schreiber, M., & Jenny, G. J. (2020). Development and validation of the ‘Lebender emoticon PANAVA’scale (LE-PANAVA) for digitally measuring positive and negative activation, and valence via emoticons. Personality and Individual Differences, 160, 109923. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/j.paid.2020.109923
Schunk, D. H., Meece, J. R., & Pintrich, P. R. (2012). Motivation in education: Theory, research, and applications. Pearson Higher Ed.
Spencer, J. P. (2020). The development of working memory. Current directions in psychological science, 29(6), 545-553. https://psycnet.apa.org/doi/10.1177/0963721420959835
Tuominen, H., Juntunen, H., & Niemivirta, M. (2020). Striving for success but at what cost? Subject-specific achievement goal orientation profiles, perceived cost, and academic well-being. Frontiers in psychology, 11, 557445. https://psycnet.apa.org/doi/10.3389/fpsyg.2020.557445
Wu, N., Chen, Y., Yang, J., & Li, F. (2017). Childhood obesity and academic performance: the role of working memory. Frontiers in psychology, 8, 611. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.00611
Zamani, A., & Pouratashi, M. (2018). The relationship between academic performance and working memory, self-efficacy belief, and test anxiety. Journal of School Psychology, 6(4), 25-44. [In Persian]
)