نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد سنجش و اندازه‌گیری تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی
2 دانش‌آموخته دانشگاه علامه طباطبایی و استادیار پژوهشکده تعلیم و تربیت
3 استاد روانشناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی
4 استاد روانشناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
هدف از این پژوهش، تبیین رابطه عوامل روانشناختی، اجتماعی با نوعدوستی خیرین مدرسه‌سازاست. روش پژوهش، همبستگی و پیش بین بر اساس تعداد متغیرها و جدول کرجسی و مورگان (1970) با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای حجم نمونه 370 نفر انتخاب شدند و برای گردآوری داده‌ها از آزمون‌های شخصیتی (Neo)، خوش‌بینی، خودکارآمدی عمومی شوآرتز، انگیزش پیشرفت هرمنس، ارزش‌های مادی، متافیزیک، خودمختاری اخلاقی و احساسات اخلاقی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیری بر اساس مدل همزمان تحلیل شد. یافته‌های تحقیق روانشناختی نشان داد که ابعاد مختلف شخصیت، ویژگی‌های خودکارآمدی، خوش‌بینی و انگیزش پیشرفت با نوعدوستی خیرین رابطه‌ای معناداری دارد. یافته عوامل اجتماعی نشان داد که خودمختاری اخلاقی، ارزش‌های مادی، احساسات اخلاقی و ارزش‌های متافیزیک با نوعدوستی خیرین رابطه‌ای معناداری دارد. بر اساس محاسبه ضریب شیب، برون‌گرایی، موافقت، جهت‌گیری زندگی وخودکارآمدی، ارزش‌های مادی، متافیزیک و احساسات اخلاقی بر نوعدوستی خیرین مؤثر بوده است پس برون‌گرایی، موافقت، جهت‌گیری زندگی وخودکارآمدی، ارزش‌های مادی، متافیزیک و احساسات اخلاقی، نوعدوستی خیرین را پیش‌بینی کرده است
کلیدواژه‌ها
آذربایجانی، مسعود. (1382). تهیه و ساخت آزمون جهت‌گیری مذهبی با تکیه‌بر اسلام. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
احمدی، علی‌اصغر.(1362). فطرت بیان روانشناسی اسلامی، تهران: امیرکبیر
اسلاوین، رابرت ایی. (1950). روانشناسی تربیت نظریه و کاربست‌ها (ویرایش هشتم)، ترجمهی یحیی سیدمحمدی. تهران: روان، 1385
آسایش، فاطمه. (1387). تبیین مبانی و روش‌های تربیت عاطفی از دیدگاه قرآن کریم با تأکید بر نوعدوستی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، 1387
اینگلهارت، رونالد. (1373). تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی، ترجمه مریم وتر، تهران. انتشارات کویر،1373، چاپ اول
هنری، برگسون. (1956). التطور الخالق، تلخیص و تقدیم بدیع الکسم، ترجمه زکریا ابراهیم (1986)، القاهره، دایره المعارف
بازرگان، زهرا و همکاران. (1382). خشونت بدنی در مدرسه، راهکارهایی برای پیشگیری و کاهش. فصلنامه علمی
باقری، خسرو. (1388). بررسی تطبیقی طرح‌واره اسلامی عمل با انسان‌شناسی - ساختارگرا. فصلنامه تعلیم وتربیت، پژوهشکده تعلیم و تربیت، شماره بیست و پنجم، شماره 2، تابستان 1388.شماره مسلسل 98
بیابانگرد، اسماعیل. (1384). روان شناسی تربیتی. تهران: ویرایش
بنیاد فرهنگی البرز، مجله وقف، میراث جاویدان، مقاله آشنایی با واقفان بزرگ، ش 2، 1372 ص 54.
بوربور، حبیب الله. (1385). چهره‌های ماندگار، زندگی و کارنامه خیّر مدرسه‌ساز، سیدعلی اکبر عادل تهران، شرکت انتشارات سوره مهر، سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور، 1385.
بهشتی، سعید. (1389). تأملات فلسفی در تعلیم و تربیت. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ و نشر بین‌المللی.
پارسا، محمد. (1374). روان شناسی تربیتی، تهران، سخن
حسین سورکی، سید محمد. (بی‌تا). خودگرایی اخلاقی، فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه قم، سال هشتم، شماره (1)
پوپر، کارل. (1381). جهان گرایش‌ها، دو پژوهش دربارۀ علیّت و تکامل، ترجمۀ عباس باقری تهران، فرزان.
پوپر، کارل. هربرت، مارکوزه. (1380). انقلاب یا اصلاح. ترجمه وزیری تهران، انتشارات خوارزمی.
حق‌شناسی، حسن.(1388). روان شناسی شخصیت. شیراز: انتشارات علوم پزشکی شیراز
دلاور، علی.(1383). مبانی نظری وعملی پژوهشی در علوم انسانی و اجتماعی. تهران. رشد.
دلاور، علی.(1387). روش‌شناسی آزمایشی. تهران: ارسباران
رحیم زاده، سوس. (1372). بررسی تحول اخلاقی، روابط انسانی و موقعیت‌های مختلف با دیگردوستی در نوجوانان و جوانان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد آزاد اسلامی واحد تهران
رایس، فیلیپ. ( 2001). رشد انسان، روانشناسی از تولد تا مرگ، ترجمه مهشید فروغان، تهران، ارجمند، 1388
رضائی‌فر. (1385). مدیرکل آمار رسمی 9 ماهه گذشته در ارتباط با طلاق و ازدواج، تهران نشریه حمایت نمایه 184 – 7/6/85
سیف، علی اکبر. (1382). روان شناسی پرورشی. تهران: دوران
شروردر، دوریس. (2000). چارلز داروین، ترجمه کاوس فیض الهی. سایت در دسترس گوگل پیشرفته Altruism
شمالی، محمد علی. (1386). پایه‌های اخلاق، سرشت، نیاز و افعالی اختیاری. نشریه معرفت فلسفی، سال پنجم، شماره اول، پاییز
شکوری، علی. (1384). بررسی نظری و تجربی کنش های نوع‌دوستانه، سیاست داخلی 2-123
صافی، محمد. (1388). مروری بر وضعیت وقف در جهان اسلام. نشریه وقف، میراث جاویدان
عثمان نجاتی، محمد. (1376). قرآن و روان شناسی، ترجمه عباس عرب، مشهد: (پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، ص 50
رافی، عبدالله. (1387). روانشناسی تحولی، نظریه ذهن، در دسترس سایت دانشیار.
عبداله‌زاده، بیانه. (1386). مقایسه بین عوامل شخصیتی سبک‌های حل مسئله و میزان استرس تجربه شده میان افراد وابسته به مواد و افراد بهنجار، پایان‌نامه کارشناس ارشد، روانشناسی بالینی، دانشگاه تبریز.
فراهانی، م.ن. (1387). روانشناسی شخصیت، تهران، انتشارات دانشگاه تربیت معلم
فرگوسن، جرج.ا و تاکانه، پوریستو.(1989). تحلیل آماری و روان شناسی علوم تربیتی ترجمهی علی دلاور. تهران: نشر ارسباران،(1380)
فرانکنا، ویلیام، کی. (1376). فلسفه اخلاق، ترجمه هادی صادقی، قم موسسه فرهنگی طه
قانعی راد، محمدامین وهمکاران. (1388). عواملی مؤثر در میزان مشارکت داوطلبان جمعیت احمر، فصلنامه علمی امداد و نجات: 28-34
کاسیرر، ارنست. (1945). رساله‌ای در باب انسان (درآمدی بر فلسفه فرهنگ)، ترجمه بزرگ نادر زاده، (1373)، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ دوم.
کوزر، لوئیس، روزنبرگ، برنارد. (1975). نظریه‌های بنیادی جامعهشناختی، ترجمهی فرهنگ ارشاد (1378)
کریمی، یوسف. (1382). روان شناسی شخصیت. تهران: نشر ویرایش.
کلانتری، صمدی و همکاران.(1386). بررسی تفاوتی نوعدوستی در جامعه شهری ایران و عوامل مؤثر بر آن. مجله علمی –پژوهشی دانش و رفتار. دانشگاه شاهد، سال چهاردهم، دوره جدید، شماره 22، اردیبهشت 1386
کلانتری، صمد و دیگران. (1386). بررسی بی‌تفاوتی و نوعدوستی در جامعه شهری ایران و عوامل مؤثر بر آن مجله دانشور دو ماهنامه علمی ـ پژوهشی دانشگاه شاهد سال چهاردهم – دوره جدید، شماره 22، اردیبهشت1386
محسنی، نیکچهره. (1999). از روانشناسی بین فرهنگی تا روانشناسی فرهنگی. مجله روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، دوره جدید سال چهارم، شماره 1
محمدی، نورالله. (1373). بررسی تحول اخلاقی و دیگردوستی در نوجوانان سرآمد و عادی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران.
ملا یوسفی، مجید.(1387). نیگل و عینیت ارزش‌های اخلاقی. نشریه نامه حکمت، شماره 11 ص 1-14
میدلارسکی، الیزابت. (1995). نوعدوستی، ترجمه شروین شمالی. تربیت سال، یازدهم شماره سوم، آذر، 1374
ملک افضلی، حسینی و همکاران. (1383). ارزیابی سریع ارائه خدمات بهداشت روان به بازماندگان زلزله دی ماه1382. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی زمستان 1383، سال سوم، شماره چهاردهم
مطهری، مرتضی. (1374). فطرت، قم: انتشارات صدرا.
معلمی، حسن. (1380). مبانی اخلاقی در فلسفه غرب و در فلسفه اسلامی، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
مک اینتایر، السدیر (بی‌تا)، تاریخچۀ فلسفۀ اخلاق، ترجمه انشاءالله رحمتی، تهران، انتشارات حکمت، 1379.
مک اینتایر، السدیر (بی‌تا)، فلسفه اخلاق در تفکر غرب، ترجمه حمید شهریاری، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی، 1385
ملکیان، مصطفی. (1389). حسین بن علی قدیس و قهرمان اخلاقی. تلقی نو از عاشورا
مورفی، نانسی. (1384). الهیات، کیهان‌شناسی و اخلاق. ترجمه ابوالفضل حقیری قزوینی. فصلنامه تخصصی معرفت‌شناسی، سال ششم، شماره اول و دوم، بهار و تابستان 1384.
موری ادوارد، ج. (1363). انگیزش و هیجان، ترجمه محمدتقی براهنی، نشر سهامی چهر.
موسوی نسب، سیدمحمد حسین و همکاران. (1385). خوش‌بینی – بدبینی و راهبردهای کنار آمدن، پیش‌بینی سازگاری روانشناختی در نوجوانان، مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال دوازدهم شماره 4، زمستان 1385 ص 389-380
مؤسسه آزمون یارِ پویا. (1387). مقیاس رضایتمندی از نیازهای اساسی روانشناختی، محمد، مجدیان
میرزا محمدی، محمد حسن. (1389). بررسی تطبیقی سلامت معنوی از نگاه متفکرین اسلامی و غرب. همایش سلامت معنوی و تعمیق تربیت اسلامی - پژوهشگاه آموزش و پرورش
واعظی، احمد. (1382). انسان از دیدگاه اسلام. تهران: سمت.
وای ولو و فرانک رابرت. (1378). انسان‌شناسی فرهنگی، ترجمهی علیرضا قبادی. همدان: انتشارات دانشگاه بوعلی سینا
ویلسون، ادوارد. (2000). شالوده زیست‌شناسی اخلاق. ترجمه کاوه فیض اللهی. دردسترس سایت گوگل پیشرفته،دی،1389.
هرگنهان، بی آر و السون، متیود، اچ. (2009). نظریه‌های یادگیری. ترجمه علی اکبر سیف، ویرایش هشتم، تهران، انتشارات دوران، 1389 صفحه 495 – 504
سوبر، الیوت. (1384). جستارهایی در روانشناسی اخلاقی، ترجمه منصورنصیری، دفترنشر معارف اسلامی
عریضی، حمیدرضا. (1389). بررسی شخصیت زن نمایشنامه‌ی عروسک خانه سه نظریه اخلاقی. مجله زن در فرهنگ و هنر. پژوهش زنان، دوره دوم، شماره 1،ص 23-40
علم مهرجردی، زهرا. (1381). بررسی رابطه بین نگرش مذهبی، نوعدوستی و سازگاری اجتماعی دانشجویان دانشگاه الزهراء، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی پایان‌نامه کارشناسی ارشد
صفایی مقدم، مسعود. (1382). بررسی نظریه خودگرایی اخلاقی براساس معیار عقلانیت بحثی در فلسفه آموزش و پرورش اخلاقی، مجله علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران، دوره سوم، سال دهم، شماره 3و4، ص 1-16
طالب‌زاده ثانی، هادی و کدیور، پروین. (1381). بررسی رابطه دانش فراشناخت اخلاقی با استدلال و رفتار اخلاقی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت معلم
طالبی، ابوتراب. (1380). بررسی تعارض بین ارزش‌های اخلاقی و مذهبی. کنش اجتماعی. پایان‌نامه دکتری دانشگاه تربیت مدرس.
عباس زاده، عباس؛ عابدی، حیدرعلی ودیگران. (1381). طراحی و ارزیابی عملکرد اخلاقی پرستاران. مقاله پژوهشی، مجله طب و تزکیه، شماره 47.
نوبخت. (1373). بررسی رابطه بین قضاوت اخلاقی و منبع کنترل در بین دانش‌آموزان پسر و دختر. کلاس سوم متوسطه استهبانان
Angyle, m .(2000). Dictionary of psychology. London, Re outledge.
Bekkers, rene. )2007). Measuring altruistic in surveys: the All–or–Nothing Dictator: http: www.survey Methods.org vol.1, No3, pp. 134-144
Bloom, B. (1985). Developing Talent in Young people Manu Fectured in the United States of American.
Glaser, b. & etal. (1967). Discovery of Croun
Iener, E. (1994). Asses ming Subjective Wellbeing progress and opportunities
Kellenberger, Jame. (2001). Moral Relativism, Moral Diversity & Human Relationships. The Pennsylvania State university press, pp. 66-67
Psychological egoism. (2008) In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved From http://en. Wikipedia.org
Batson, C. D. Miho, t. (1982). More evidence that empathy is source of altruistic motivation. Journal of personality and social psychology, 42: 551-558.
Bier hoff, H. W.(1991). Evidence for altruistic personality data on accident research, journal of personality, 56(2), 263-28.
Brann, D. j. M. Lantana, B.(1968). By stander intervention in emergencies, Diffusion of responsibility, journal of personality and social psychology, 44: 20-23
Eisen berg. N. & lennon, r. (1983).sex differences in empathy and related capacities psychological Bulletin, 94, 100-131.
Eisenberg, N.(2001). Empathy-Related Responding link with self – regulation, moral judgment, and Moral behavior. Available http:// portal. Idc. acil/ en/ symposium/ Herzliy a symposium forgiveness' and self-forgiving, and v, 4. (2) P107-126.
Enright, D. (1996). Counseling within the forgiveness tried on forgiving receiving. tried on forgiving. Forgiveness and self- Forgiving,and volum,4. (2) pp107-126
Foucault, M. (1977). Discipline and punish: birth of the prison. London: taristok
Fowers, B. j. (2000) the myth of marital happiness: how emberacing the virtues of loyalty , generosity, justice, and courage can strengthen yiur relation ship, sanfrancisco, CA: jossey – bass publishers and little field publishers.
Hooman, H. A. (2010). Structural equation modeling with LISREL software application: SAMT
Harter. S. (1988). Manual for the self – perception for adolescents Denver, co university of Denver.
Hater, s.(1983). Developmental perspectives on self – system, In. M hetherinton (Ed), social Developmetn: carmchael’s Manual of child psychology. Newyourk: wiley.
http: // portal. Idc. Ac.il/ en/ symposium/ herzliy asymposium/ hezliya symposium / document / dc ensenberg .http:// progressivesirit. com/ Empath
Ia coboni, m. (2007). the intentions of others with one’s own mirror neuron system. Plos biology 3(3): e 79.doi: 1.1371/Journal phio.0030079
Iacoboni, M. (2009). Imitation, Empathy, and Mirror Neurons manual review of psychology. 60:653670 volume publication date January.
Kurez, I (1995). Inevitability and change ability of stereotypes: A review oftheories. polish psychological bulletin, 26, 113-12B
Kurt, Richard, egoism and altneism L in Rutledge Encyclopedia of philosophy, Edited by: Edward carriage: London: London, Rout ledge: 1998
Levin, R. Norenzyan, Aphilbriek, k. (2001). Cultural difference in the helping of strangers, Journal of cross cultural psychology, 32:556-559.
Likona, Thomas. (2000).educating for character how our schools can teach respect and Sydney: Auckland.
Macintyre, Alasdar. (1989). After Virtue Notre Dame University of Notre Dame press, enlarged edition 1989.
NAGEL, Thomas. (2000).the possibility on Altruism originally published 1970 bag clarendon pross, oxford printed in the united states of American
Pervin, L. A. & john, O. p.) 2001). Personality, New York: john Wiley & son
Rushton, j. p.(1984). The altruistic personality, Evidence from laboratory, nature altruistic, and self – reported perspective. In E staub. D. Bartal, j karylowski & j reykowskhi (Eds.), Development and maintenance of proalal wolop: New York: plenum press.
Rushton, J.p.) 1984). socio biology: Toward a theory of individual and group differences in personality and social behavior. In j.r. Royce &Lp. Mos (Dds). Annals of theoretical psychology (Vol.2, pp441- 452) New York: plenum press.
Rushton, J phillippe .(1986). Altruism and aggression: the heritability of individual differences. In anal at pertananar, and social 899; 1101019, 1989 vol 50,No 6/1192-1198
Simmons, R. C. )1991). Altruism and sociology. sociology, psychological a quarterly,32(1),1-22
Sternberg, Robert. (2006). cognitive psychology. wad worth 4thed.
Tried: on forgiving, receiving. forgives and self – forgiving, and volume, 40(2)P.1007-126, WWW.scientificamerican.com/articl/cfm
)