نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری روان شناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
2 دانشیار، گروه روان شناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
چکیده
اﻫﻤﺎلﮐﺎری ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ بیانگر ﺗﺄﺧﯿﺮ عمدی وﻇﺎﯾﻒ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ است ﮐﻪ در یادگیرندگان وجود دارد و ناشی از تعامل پیچیده‌‌ای از عوامل شناختی ، عاطفی و رفتاری است. هدف پژوهش حاضر پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی بر اساس نیازهای بنیادین روانشناختی با میانجی‌گری بهزیستی روانشناختی بود. روش پژوهش توصیفی- همبستگی و جامعه‌ی آماری شامل دانشجویان دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی در سال تحصیلی 95-96 بودد. چهارصد و بیست شرکت‌کننده به روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای انتخاب شدند و پرسشنامه‌های اهمال‌کاری تحصیلی (سواری،۱۳۹۰)، ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی(دسی ورایان،2000) و ﺑﻬﺰﯾﺴﺘﯽ روانشناختی (ریف، ۱۹۹۵) را تکمیل کردند. داده‌ها با روش مدل‌یابی معادلات ساختاری تحلیل شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که همۀ شاخص‌های برازندگی در دامنه مورد قبول قرار دارند و مدل مفروض با داده‌های گردآوری شده برازش دارد. اثرکل نیازهای بنیادین روانشناختی، و بهزیستی روانشناختی بر اهمال‌کاری تحصیلی دانشجویان منفی و معنادار (05/0P<) بود. همچنین، بهزیستی روانشناختی ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﻔﯽ و ﻣﻌﻨﺎدار(01/0P< ) اﺛﺮنیازهای بنیادین روان-شناختی ﺑﺮ اهمال‌کاری ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ را ﻣﯿﺎﻧﺠﯽﮔﺮی می‌کرد. یافته‌های این پژوهش، نقش بهزیستی روانشناختی و نیازهای اساسی روانشناختی را در تبیین اهمال‌کاری تحصیلی آشکار می‌سازند.
کلیدواژه‌ها
اقدامی، زهرا و یوسفی، فریده. (۱۳۹۷). رابطه بین نیازهای اساسی روان شناختی و درگیری تحصیلی با واسطه گری خودکارآمدی. فصلنامه مطالعات روان شناسی تربیتی، (29)، 69-37.
اصفا، آرزو و ابوالمعالی، خدیجه. (۱۳۹6). الگوی ساختاری پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی بر اساس سرمایه روانشناختی با میانجی‌گری بهزیستی روانشناختی، هیجانی و اجتماعی در دانشجویان. فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، ۱۱(۳۹)، ۲۵-۴۶.
به پژوه، احمد. (1391). اهمال کاری چیست؟واهمال کار کیست. مجله پیوند، (397)، 20-24.
بیان فر، فاطمه. (1398). تأثیر آموزش راهبردهای یادگیری خودگردان مبتنی بر مدل پینتریچ برتاخیر در رضایتمندی تحصیلی و خودناتوان سازی دانش آموزان دارای اهمال کاری تحصیلی. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، ۱۳(3)، 55-22.
پورکمالی، آ. (1392). تعیین رابطه سبک‌های اسناد وخودتنظیمی با اهمال کاری تحصیلی دانش آموزان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز.
حجازی، الهه و صالح نجفی، مهسا. (1393). ﻧﻘﺶ واﺳﻄﻪای اﻧﮕﯿﺰش دروﻧﯽ در راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ و رﺿﺎﯾﺖ از زندگی. روان شناسی معاصر، 9(2)، 77-88.
حسینی، سیده مریم. (1393). رابطه نیازهای روانشناختی وخود تنظیمی یادگیری با اهمال کاری تحصیلی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
حیدری، آتنا. (1398). نقش رضایتمندی از نیازهای بنیادین روان شناختی وانگیزش خودگردان در موفقیت تحصیلی از دیدگاه نظریه خودتعیین گری. روﯾﺶ روان ﺷﻨﺎﺳﯽ، 8(10)، 70-63.
خانجانی، مهدی، شهیدی، شهریار، آبادی، جلیل، مظاهری، محمد علی و شکری، امید. (۱۳۹۳). ساختار عاملی و ویژگی‌های روان سنجی فرم کوتاه (۱۸ سؤال)مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف در دانشجویان دختر و پسر. مجله اندیشه و رفتار در روان شناسی بالینی، (32)، 36-27.
درﮔﺎﻫﯽ، شهریار، ﻣﺤﺴﻦ زاده، فرشاد و زﻫﺮاﮐﺎر، کیانوش. (1394). تأثیر آﻣﻮزش ﻣﻬﺎرت ﻣﺜﺒﺖ اﻧﺪﯾﺸﯽ ﺑﺮ ﺑﻬﺰﯾﺴﺘﯽ رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ و ﮐﯿﻔﯿﺖ راﺑﻄﻪ زﻧﺎﺷﻮﯾﯽ ادارک ﺷﺪه زﻧﺎن ﻧﺎﺑﺎرور. پژوهش نامه روان شناسی مثبت، 1(3)، 45-58.
رﯾﻮ، ﺟﺎن ﻣﺎرﺷﺎل. (2005). اﻧﮕﯿﺰش و ﻫﯿﺠﺎن. ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪی. (1385). ﺗﻬﺮان: ویرایش.
سواری، کریم. (۱۳۹۰)، ساخت و اعتباریابی آزمون اهمال کاری تحصیلی. فصلنامه اندازه گیری تربیتی، 5(2)، ۹۷-۱۱۰.
سنگانی، علیرضا، رسولی خورشیدی، فاطمه و جنگی، پریا. (۱۳۹۸). راﺑﻄﻪ اﻫﻤﺎلﮐﺎری ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ و ﻣﻨﺒﻊ ﮐﻨﺘﺮل ﺑﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﭘﺮﺳﺘﺎری: ﻧﻘﺶ ﻣﯿﺎﻧﺠﯽ اﻧﮕﯿﺰش ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ. فصلنامه پرستاری مامایی و پیرانپزشکی، ۵(۲)، ۵۷-۶۷.
شوﻟﺘﺰ، دوان ﭘﯽ و ﺷﻮﻟﺘﺰ، ﺳﯿﺪﻧﯽ آﻟﻦ. (1998). نظریه‌های ﺷﺨﺼﯿﺖ. (ﭼﺎپ ﺷﺸﻢ)، ﺗﺮﺟﻤﻪ ﯾﺤﯿﯽ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪی. (1387). ﺗﻬﺮان: ﻧﺸﺮ ﻫﻤﺎ.
عمارلو، پروانه و شاره، حسین. (1397). حمایت اجتماعی،مسولیت پذیری و اهمال کاری شغلی:نقش میانجی گرانه نیازهای بنیادین روان شناختی. مجله روان پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 44(2)، 179-198.
قربانی، نیما و قاسمی پور، یداله. (۱۳۸۹).بهوشیاری و نیازهای بنیادین روان شناختی در بیماران قلبی ـ عروقی. مجله روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایران، ۱۶(2)، ۱۵۴-۱۶۲.
کتابی، امیرحسین. (1391). ویژگی‌های روانسنجی نیازهای اساسی روان شناختی ورابطه آن با بهزیستی روانی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز.
گلستانه، سید موسی و پیرمردوند چگینی، ثریا. (1396).بررﺳﯽ راﺑﻄﻪی ﺑﯿﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎی اﺳﺎﺳﯽ روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و اﺿﻄﺮاب آﻣﺎر داﻧﺸﺠﻮیان رشته روان شناسی. مجله‌ی ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت آﻣﻮزش و ﯾﺎدﮔﯿﺮی، 9(1)، 1-22.
مطیعی، حورا. (1391). ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ اﻫﻤﺎلﮐﺎری ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﺑﺮاﺳﺎس مؤلفه‌های ﺧﻮدﺗﻨﻈﯿﻤﯽ در داﻧﺶآﻣﻮزان ﭘﺎﯾﻪی اول دﺑﯿﺮﺳﺘﺎنﻫﺎی ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان. ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ روانﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ، 8(24)، 70-49.
منصوری راد، فاطمه. (۱۳۹۴). رابطه ویژگی‌های شخصیتی وجنسیت با اهمال کاری، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
موسی زاده، زهره، دارویی حقیقی، صبا و بیرشک، بهروز. (1396). تاب آوری (راهنمای تربیت و پرورش دانش آموزان تاب آور). تهران: نشر آکادمیک.
میزانی، شهرزاد. (1393). راﺑﻄﻪ ﻧﯿﺎزﻫﺎی رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ و ﺧﻮدﺗﻨﻈﯿﻤﯽ ﯾـﺎدﮔﯿﺮی ﺑـﺎ اﻫﻤـﺎل ﮐﺎری ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ، پایان نامه کارشناسی ارشد، روان شناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت.
وجدان پرست، حسین. (1396). تدوین مدل شناختی، هیجانی وانگیزشی تعلل ورزی تحصیلی و بررسی تأثیر آموزش مبتنی بر مدل تعلل ورزی وفرسودگی تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان تبریز، رساله دکتری، دانشگاه لرستان.
هاتف نیا، فاطمه، درتاج، فریبرز، علی پور، احمد و فرخی، نورعلی. (1398). تأثیر اﻫﻤﺎل ﮐﺎری ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﺑﺮ ﺑﻬﺰﯾﺴﺘﯽ روان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ: ﻧﻘﺶ واسطه‌ای ﺷﻨﺎور ﺑﻮدن، ﻋﻮاﻃﻒ ﻣﺜﺒﺖ - ﻣﻨﻔﯽ و رﺿﺎﯾﺖ از زﻧﺪﮔﯽ. پژوهش‌های روان ﺷﻨﺎﺳﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، (33)، 53-76.
ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ زاده، ریحانه و ﺳﺠﺎدﯾﺎن، ایلناز. (1395). اثربخشی ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﻧﮕﺮ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺮ ﺑﻬﺰﯾﺴﺘﯽ روان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ، ﺗﺎب آوری و ﺷﺎدﮐﺎﻣﯽ دﺧﺘﺮان ﻧﻮﺟﻮان ﺑﯽ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ. پژوهش نامه روانشناسی مثبت، 2(6)، 35-50.
یوسفی، فریده و چراغی، اعظم. (1398). بررسی نقش واسطه گری انگیزش تحصیلی در رابطه بین خودکارآمدی و اهمال کاری تحصیلی. مجله دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 20(2)، 34-37.
References
Chen and Jang, S.J.,(2010). Motivation in Online Learning: Testing a Model of Self-Determination Theory. computers in Human Behavior. 26(4),741-752.
Deci and Ryan, R. M. (2000). The What and Why of Goal Pursuits: Human Needs and the Self –Determination of Behavior. Psychlogical inquiry,11 (4), 227-268.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2011). Levels of analysis, regnant causes of behavior and well-being: The role of psychological needs. Psychological Inquiry, 22, 17–22.
Deci, E.L., Ryan, R.M.(2008). Hedonia, eudaimonia, and well-being: An introduction. J Happiness Stud, 9(1),1-11.
Ellis, A., Knaus, W.J (2002).Overcoming procrastination (Rev.ed).NY: American Library.
Eryucel, S. (2018). Self-Handicapping and spiritual wellbeing. Journal of International Social Research. V 11. Issue 59. P. 661-670.
Flett, A., Haghbin ,M., Pychyl, T.(2016). Procrastination and Depression from a Cognitive Perspective: An Exploration of the Associations among Procrastinator Automatic Thoughts, Rumination, and Mindfulness. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy. 1(1): 1-18.
Guo, M., Yin, X., Wang, C., Nie, L., & Wang, G. (2019). Emotional intelligence a academic procrastination among junior college nursing students. Journal of Advanced Nursing, 75(11), 2710–2718.
Habelrih & Hicks, R. (2015). Psychological Well-Being and Its Relationships with Active and Passive Procrastination, International Journal of Psychological Studies, 7(3), 25-34.
Johnston, M. & Finney, S. J. (2010). Measuring basic needs satisfaction: Evaluating previous research and conducting new psychometric evaluations of the Basic Needs Satisfaction in General Scale. Contemporary Educational Psychology ,35, 280-296.
Klingsieck, K. B. (2013). Procrastination in different life-domains: Is procrastination domain specific? Current Psychology, 32, 175-185.
Knaus, W., (2010). The procrastination work book. New York: New Harbinger Publication, Inc.
Kurtovic, A. Vrdoljak, G., & Idzanovic, A. (2019). Predicting Procrastination: The Role of Academic Achievement, Self-efficacy and Perfectionism, International Journal of Educational Psychology. 8(1),1-26.
Lombas, A.S., Esteban, M.A. (2018). The Confounding Role 0f Basic Needs Satisfaction Between Self-Determined Motivation and Well-being. Journal of Happiness Studies,19(5),1305-1327.
Lynch, M. (2010). Basic Needs and Well-Being: A Self-Determination Theory View. Ideas and Research You Can Use: VISTAS 2010, 1-6.
Mak, W. S., Wong, S.W., & Celia, C. Y. (2011). Resilience: Enhancing well being Through The Positive Cognitive Triad. Journal of Counselling Psychology, 58(4), 610-617.
Meyers, L.S , Gamest.G., & Goarin,A.J. (2006).Applied multivariate research, design and interpretation, Thousand oaks. London. New Deihi, Sage publication.
Moon, S. M., & Illingworth, A. J. (2005). Exploring the dynamic nature of procrastination: A latent growth curve analysis of procrastinators’ characteristics from a global sample. European Journal of Personality, 27(1), 51-58.
Moreau, E. & Mageau, G. (2012). The importance of perceived autonomy support for the psychological health and work satisfaction of health professionals: Not only supervisors count, colleagues too! Motivation & Emotion, 36, 268-286.
Onwuegbuzie, A. J. (2004). Academic procrastination and statistics anxiety. Assessment & Evaluation in Higher Education, 29, 4-19.
Pala, A., Akyıldız, M., & Bağci, C. (2011). Academic Procrastination Behaviour of Pre-service Teachers’ of Celal Bayar University, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 29, 1418-1425.
Patrick, H., Knee, C.R., Canevello, A., Lonsbary, C. (2007). The role of need fulfillment in relationship functioning and wellbeing: A self-determination theory perspective. J Pers Soc Psychol, 92(9),434-57.
Richardson, G. E. (2002). The metatheory of resilience and resiliency. Journal of clinical psychology, 58(3), 307-321.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). The darker and brighter sides of human existence: Basic psychological needs as a unifying concept. Psychological Inquiry, 11(4), 319-338.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2002). An overview of self-determination theory: An organismic dialectical perspective. Handbook of self-determination research (3-33). Rochester, NY: University of Rochester.
Ryan and Deci, E. L., Grolnick, W. S. & LaGuardia, J. G. (2006). The significance of autonomy and autonomy support in psychological development and psychopathology. In D. Cicchetti & D. Cohen (Eds.) Developmental Psychopathology: Volume 1, T heory and Methods (2nd Edition, pp. 295849). New York: John Wiley & Sons.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2017). Self-determination theory: Basic psychological needs in motivation, development, and wellness. New York: Guilford Publishing.York: Guilford Publishing.
Ryff. C. D & Keyes, C.L.M. (1995). The Structure of psychological well- being revisited. Journal of Personality and social psychology, 69, 719- 727.
Schouwenburg H. (2005). On counseling the procrastinator in academic setting. FEDORA PSYCHE Conference, Groningen, The Nether lands.
Senecal, C., Koestner, R., Vallerand, R.J. (1995). Self-Regulation and Academic Procrastination. In Journal of Social Psychology ,135 (5), 607–619.
Sharon, W.R. (2018). Cognitive Differences among Academic Procrastination types. A Dissertation Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Doctor of Philosophy. Capella University. (April 2018).
Sheldon, K., & Bettencourt, B. (2002). Psychological need-satisfaction and subjective well-being within social groups. British Journal of Social Psychology, 41, 25–38.
Shih, S. (2019). An Examination of Academic Coping and Procrastination from the Self-Determination Theory Perspective. Journal of Education and Human Development, 8(1), pp. 57-68
Steel, P., Ferrari, J. (2013). Sex, education and procrastination: An epidemiological study of
Steel, P. (2007). The nature of procrastination. A meta-analytic and theoretical review of quintessential self-regulatory failure. In Psychological bulletin, 133 (1), 65–94.
Tabachnick B, Fidell L. Using Multivariate Statistics. 5th ed. Boston, US: Pearson Education Inc; 2007.
Urdan, T., & Schoenfelder, E. (2006). Classroom effects on student motivation: Goal structures, social relationships, and competence beliefs. Journal of School Psychology, 44, 331-349.
Uzman, E. (2014). Basic psychological needs and psychological health in teacher candidates, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116, 3629 – 3635.
استناد به این مقاله: ابوالمعالی الحسینی، خدیجه و اصفا، آرزو. (1401). پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی بر اساس نیازهای بنیادین روانشناختی با میانجی-گری بهزیستی روانشناختی در دانشجویان کارشناسی. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 18(65)، 23-42. doi: 10.22054/jep.2023.53037.3034
Educational Psychology is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
)