نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
2 کارشناس ارشد بهسازی منابع انسانی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تعیین نیمرخ‌های انگیزش تحصیلی دانشجویان مقطع کارشناسی‌ارشد استعداد درخشان و عادی دانشگاه تبریز با استفاده از تحلیل مبتنی بر فرد و همچنین تبیین تفاوت پیشرفت تحصیلی دانشجویان با توجه به این نیمرخ‌ها صورت گرفته است. روش این پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایشی بود. بر اساس جدول مورگان تعداد 260 نفر از دانشجویان (130نفر استعداد درخشان و 130 نفر عادی) دانشگاه تبریز انتخاب شدند که مقیاس انگیزش تحصیلی AMS والرند (1992) استفاده شده و معیار پیشرفت تحصیلی نیز معدل ترم قبل دانشجویان در نظر گرفته شده است. برای تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار 21SPSS از روش تجزیه خوشه‌ای سلسله مراتبی و تحلیل واریانس یک راهه (ANOVA) و تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) بهره گرفته شد. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل خوشه‌ای، سه خوشه انگیزشی در دانشجویان عادی: 9/36درصد در خوشه کمیت بالا(انگیزش درونی و بیرونی بالا و بی‌انگیزشی پایین)؛ 9/46 درصد در کمیت متوسط(سطوح متوسط در هر سه خوشه)؛ 2/16 درصد در کمیت پایین (انگیزش درونی و بیرونی پایین و بی‌انگیزشی بالا) و در دانشجویان استعداد درخشان 6/44درصد در خوشه کمیت بالا(انگیزش درونی و بیرونی بالا و بی‌انگیزشی پایین)؛ 6/44 درصد در کمیت متوسط(سطوح متوسط در هر سه خوشه)؛ 8/10 درصد در کمیت پایین (انگیزش درونی و بیرونی پایین و بی‌انگیزشی بالا) قرار گرفتند. همچنین یافته‌های پژوهش حاکی از عدم وجود تفاوت پیشرفت تحصیلی دانشجویان با استعداد و عادی در خوشه‌های انگیزشی می‌باشد
کلیدواژه‌ها
اسپالدینگ، چریل، آل. (1390). انگیزش در کلاس درس. ترجمه نائینیان و بیابانگرد. تهران: مدرسه.
استوار، نگار. (1393). مقایسه نیمرخ‌های انگیزشی دانشجویان بر اساس جنسیت، رشته تحصیلی و ورودی: تحلیل مبتنی بر فرد. پژوهش‌های کاربردی در روانشناسی تربیتی، 1(1)، 29-39.
آقامیرزایی، طاهره و صالحی عمران، ابراهیم. (1391). بررسی عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان. آموزش عالی، 5(20)، 117-140.
باقری، نصر، شهرآرای، مهرناز و فرزاد، ولی اله. (1382). وارسی‌های روانسنجی مقیاس انگیزش تحصیلی در بین دانش آموزان دبیرستان‌های تهران. دانشور تهران، 10(1)، 11-24.
بدری گرگری، رحیم، مرادی، صمد و حسین پور، حامد. (1390). تیپ‌های انگیزش یادگیری دانشجویان دانشگاه تبریز: مقایسه عملکرد شناختی، عاطفی و اجتماعی دانشجویان. فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 6(21)، 19-42.
رضایی، اکبر. (1396). روانشناسی انگیزش در آموزش و پرورش. چاپ پنجم، تهران: انتشارات آیدین.
سیف، علی اکبر. (1392). تغییر رفتار و رفتار درمانی نظریه‌ها و روش‌ها. چاپ هجدهم، تهران: نشر دوران.
عابدی، احمد و منانی، رومین. (1393). مروری اجمالی بر روش‌های شناسایی دانش آموزان با استعداد و تیزهوش. فصلنامه استعدادهای درخشان، 72، 296-302.
کارشکی، حسین. (1391). انگیزش در یادگیری و آموزش (نظریه‌ها و کاربردها). ترجمه نیکچهره محسنی، چاپ اول، تهران: انشارات آوای نور.
محمدیان، کویستان، پیری، موسی و حبیبی کلیبر، رامین. (1395). تعیین نیمرخ‌های دانش آموزان بر اساس مؤلفه‌های کمک خوهی، ادراکات محیط کلاسی و اهداف پیشرفت اجتماعی از لحاظ فرسودگی تحصیلی: تحلیل مبتنی بر شخص. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 12(40)، 67-47.
واحدی، شهرام، اسماعیل پور، خلیل، زمان زاده، وحید و عطایی زاده، افسانه. (1391). نیمرخ‌های انگیزش تحصیلی دانشجویان پرستاری و ارتباط آن با پیشرفت تحصیلی: رویکرد فرد-محور. فصلنامه افق پرستاری، 1(1)، 36-45.
ویسانی، مختار، غلامعلی لواسانی، مسعود و اژه‌ای، جواد. (1391). نقش اهداف پیشرفت، انگیزش تحصیلی و راهبردهای یادگیری بر اضطراب آمار: آزمون مدلی علی. مجله روانشناسی، 16(2)، 142-160.
References
Altun. F., Yazici. H. (2014). Perfectionism, school Motivation, learning styles and Academic Achievement of gifted and non-gifted student. Croatian journal of education, 16(4), 1031-1054.
Carrick, J., A. (2011). Student Achievement and NCLEX-RN Success: Problems That Persist. Nursing Education Perspectives: 32, (2), 78-83
Chen, K. C., and Jang, S. j. (2010). Motivation in online learning: testing a model of self-determination theory, journal of computer in human behavior, 26, 741-752.
Chow, A., Eccles, J.S., & Salmela-Aro, K. (2012). Task value profiles across subjects and aspirations of physical and IT-related sciences in the United States. Developmental Psychology, 48(6), 1612-1628.
Corpus, J.H., & Wormington, S.V. (2014). Profiles of intrinsic & extrinsic motivations in elementary school: A longitudinal analysis. The Journal of Experimental Education, 82(4), 480-501.
Deci, E. L. & Ryan, R. M. (2008). Facilitating optimal motivation and psychological well-being across life’s domains. Canadian Psychology, 49 (1), 14-23.
Deci, E. L., Ryan, R. M., & Guay, F. (2013). Self-determination theory and actualization of human potential. In D. McInerney, H. Marsh, R. Craven & F. Guay (Eds.), Theory driving research: New wave perspectives on self-processes and human development (pp. 109-133).Charlotte, NC: Information Age Press.
Desi & Ryan, R.M. (1985). Intrinsic motivation and self- determination in human behavior, New York: Plenum.
Desi, E. L., & Ryan, R.M. (1991). A motivation approach to self: Integration in personality; in R. Daintier (Ed); Nebraska symposium on motivation; perspectives on motivation, Lincoln, NE; University of Nebraska Press, 38,237-288.
Desi & Ryan, R.M. (2000). The “What” & “Why” of Goal pursuits: human needs and the self-determination of behavior. The Educational Psychologist, 26,325-346.
Eren, F., Omerelli Cete, A., Avcil, S., & Baykara, B. (2018). Emotional and behavioral characteristics of gifted children & their families. Arch Neuropsychiatry, 55,105-112. http://doi.org/10.5152/npa.2017.12731.
Gillet, N., Lafreniere, M.A., Huyghebaert, T., Fouquereau, E. (2015). Autonomous & controlled reasons underlying achievement goals: Implications for the 3*2 achievement goal model in educational and work settings. Motivation & emotion, 39(6), 858-875.
Gillet, N., Morin, A.J.S., & Reeve, J. (2017). Stability, change, and implications of student’s motivation profiles: A latent transition analysis. Contemporary Educational Psychology, 1-52.
Guez, A., Peyre, H., Le Cam, M., GauvriT, N., & Ramus, F. (2018). Are high-IQ students more at risk of school failure? Intelligence, 71, 32–40.
Hattie, J., Hodis, A.F., & Kong, H.K. (2020). Theories of motivation: Integration and ways forward. Contemporary Educational Psychology, 1-8. http://doi.org/10.1016/j.cedpsych.2020.101865.
Hayenga, A.O., & Corpus, J.H. (2010). Profiles of intrinsic and extrinsic motivations: A person-centered approach to motivation and achievement in middle school. Motivation Emotion, 34,371-383.
Hegarty, N. (2010). Application of the Academic Motivation Scale to Graduate School Students. The Journal of Human Resource and Adult Learning, 6(2), 48-55.
Korkmaz, I.H., Ozceylan, A., & Ozceylan, E. (2019). Investigating the academic success of industrial engineering student in terms of various variables. Procedia computer science, 158, 9-18.
Kusurkar, R.A., Croiset, G., Galindo-Garre, F., & Ten Cate, O. (2013). Motivational profiles of medical students: Association with study effort, academic performance and exhaustion. BMC Medical Education, 13(1), 87-101.
Lang and Hall D. (2005). Academic motivation profile in business classes. Academic Exchange Quarterly, 9, 145-150.
Lazarides, R., Viljaranta, J., Aunola, K., Pesu, L., & Nurmi, J.E. (2016). The role of parental expectations and students motivational profiles for educational aspirations. Learning & Individual Differences, 51, 29-36.
Leana, M.Z. (2015). The actiotope model of giftedness: its relationship with motivation & the prediction of academic achievement among Turkish students. The Australian Education and development psychologist, 32(1), 41-55.
Linnenbrink-Garcia, L., Wormington, S.V., Snyder, K.E., Riggsbee, J., Perez, T., Ben Eliyahu, A., & Hill, N.E. (2018). Multiple pathways to success: An examination of integrative motivational profiles among upper elementary and college students. Journal of Educational Psychology, 110(7), 1026-1048. http://doi.org/10.1037/edu0000245.
Lynch, A. D., Lerner, R. M., & Leventhal, T. (2013). Adolescent academic achievement and school engagement: an examination of the role of school- wide peer culture. Journal of Young Adolescence, 42(1), 6-19.
Moreno, R. (2010). Educational psychology. U.S.A: Wiley & Sons, Inc.
Oga-Balwin, W.L.Q., & Fryer, L.K. (2020). Profiles of language learning motivation: Are new and own languages different? Learning and Individual Differences, 79,101852.
Partovi & Razavi, M.R. (2019). The effect of game-based learning on academic achievement motivation of elementary school students. Learning and Motivation, 68:1-9.
Phillips, N., & Lindsay, G. (2006). Motivation in gifted students. High Ability Studies, 17, 57–73.
Pintrich, P. R. (2003). A motivation science perspective on the role of student motivation in learning and teaching contexts. Journal of Educational Psychology, 95,667-686.
Ratelle, CF., Guay, F., Vallerand, R J., Larose, S., & Senécal, C. (2007). Autonomous, Controlled, and A motivated Types of Academic Motivation: A Person-Oriented Analysis. Journal of Educational Psychology, 99(4), 734-746.
Ryan, R.M., & Desi. E.L. (2017). Self-determination theory: Basic psychological needs in motivation, development, and wellness. New York: Guilford.
Sharma, D., & Sharma, S. (2018). Relationship between motivation and academic achievement. International Journal of Advances in Scientific Research, 4(1), 01-05.
Sivrikaya, A.H. (2019). The relationship between academic motivation & academic achievement of the students. Asia journal of education & training, 5(2), 309-315.
Topcu, S. (2018). The role of motivation and self-esteem in the academic achievement of Turkish gifted students, Gifted Education International, 34(1), 3-18.
VergaraMorales, J., Dell Valle, M., Diaz, A., Matos, L., & Perez, M.V. (2019). Profiles motivacionales relacionados con la satisfaccion academia de estudiantes universitarios. Annals of psychology, 35(3), 464-471. http://dx.doi.org/10.6018/analesps.35.3.320441
Viljaranta,J., Kiuru, N., Lerkkanen, M.K., Silinskas, G., Poikkeus, A. M., & Nurmi, J.E. (2016). Patterns of word reading skill, interest, 7 self-concept of ability. Educational Psychology, 1-21.
Wirthwein, L., Bergold, S., Preckel, F., & Steinmayr, R. (2019). Personality and school functioning of intellectually gifted and non-gifted adolescents: Self-perceptions and parents' assessments. Learning and Individual Differences, 73, 16–29.
Woolfolk, A.E. (2001). Educational psychology (8th). Boston: Ally and Bac.
Wormington, S.V., Corpus, J.H., & Anderson, K.G. (2012). A person-centered investigation of academic motivation and its correlates in high school. Learning and Individual Differences, 22(4), 429-438.
Xie, K., Vongkulluksn, V.W., Lu, I., & Cheng, S.L. (2020). A person-centered approach to examining high-school student’s motivation, engagement and academic performance. Contemporary Educational Psychology, 62, 1-13. https://doi.org/10.1016/j.cedpsych.2020.101877
Zhang. Y., & Lin, C.H. (2020). Motivational profiles & their correlates among students in virtual school foreign language courses. Br J Educe Techno, 51,515-530. Doi: 10.111/bje
)