نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار گروه روش ها و برنامه های آموزشی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

محیط مدرسه به‌ عنوان یکی از مهمترین عوامل شکل‌دهنده رفتار افراد می‌تواند سهم قابل توجهی در ایجاد شادی در افراد درون مدرسه و تسری آن به جامعه داشته باشد و لازم است برای توأم کردن این زمان با شادی بیشتر، این موضوع مورد توجه بیشتری قرار گیرد. با توجه به اهمیت دوره‌ی ابتدایی در نظام آموزشی، شناسایی نشانگان مرتبط با شادی دانش‌آموزان ابتدایی ضرورت دارد؛ این پژوهش با‌هدف شناسایی نشانگان سازنده سازه مدرسه شاد مبتنی بر معناکاوی ادراک دانش‌آموزان از مدرسه شاد انجام شده‌ است. میدان پژوهش، مدارس ابتدایی شهر تهران است. شرکت‌کنندگان به روش نمونه‌گیری ملاکی انتخاب‌شدند. اشباع داده‌ها در چهاردهمین مصاحبه بدست‌ آمد. این پژوهش با رویکرد کیفی، روش پدیدارشناسی و طرح توصیفی انجام‌گردید. داده‌ها بر اساس مصاحبه نیمه‌ساختارمند و انشاهای دانش‌آموزان گردآوری‌شد. داده‌ها، مبتنی بر راهبرد هفت‌مرحله‌ای ‌کُلایزی تحلیل‌گردید. به‌منظور افزایش اتکاپذیری، تأییدپذیری، باورپذیری صحت داده‌ها، از شیوه‌های «بازرسی و بازبینی در زمان کُدگذاری»، «بهره‌گیری از نظرات همکاران پژوهشی و تأیید آن‌ها»، و «درگیری طولانی مدت» استفاده شد. یافته‌ها به شناسایی 32 نشانه، هشت زیرمضمون و سه مضمون شامل «مضمون اجرایی-مدیریتی»، «مضمون مربوط به محیط مدرسه»، «مضمون مربوط به عوامل روان‌شناختی» منجر گردید. مضامین شناسایی‌شده، به شناخت عمیق و تشخیص دقیق نشانگان مدرسه شاد برای بررسی میدانی مدارس کمک می‌نماید. براساس نتایج بدست آمده می‌توان نتیجه گرفت که بین انتظارات دانش‌آموزان از مدارس شاد با وضعیت موجود، فاصله دوچندانی وجود دارد، لذا بازاندیشی فوری و اقدامات هوشمندانه برای بهسازی محیطی مدارس و حرکت به سمت مدارس شاد، از ضرورتی دوچندان برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

ابوالمعالی، خدیجه. (1391). پژوهش کیفی از نظریه تا عمل. تهران: انتشارات علم.
اعرابی، سیدمحمد و بودلایی، حسن. (1390). استراتژی تحقیق پدیدار شناسی. روش شناسی علوم انسانی. (حوزه و دانشگاه)، 17(68)، 31-58.
اولیوا، پیتر، اف‌. (‌۱۳۷۹). نظارت و راهنمایی آموزشی در مدارس امروز. ترجمه غلامرضا احمدی و سعیده شهابی. اصفهان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.
بازرگان، عباس. (1395). مقدمه بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته. تهران: دیدار.
بازرگان‌هرندی، عباس. (1395). مقدمه‌ای بر روشهای تحقیق کیفی و آمیخته. تهران: دیدار.
دلاور، علی. (1393). مبانی نظری و عملی پژوهش. تهران: رشد.
محمدزاده، زینب و صالحی، کیوان. (1394). آسیب‌شناسی نشاط و پویایی علمی در مراکز علمی و دانشگاهی مطالعه‌ای با رویکرد پدیدارشناسی. فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان «چ»، 3(11)، 20-45.
سرمد، زهره، بازرگان، عباس و حجازی، الهه. (1390). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: آگاه.
شریفی، محسن، صالحی، کیوان، باقری‌فر، علی اکبر و علی مقدم‌زاده، علی. (1395). بازنمایی عوامل مؤثر در افت انگیزه تحصیلی در دانش‌آموزان مدارس متوسطه. فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی، 6(6)، 149-169.
شمشیری، بابک و دستوری، نجمه. (13696). جایگاه شادی در نظام آموزشی ایران، کنفرانس بین المللی در روان شناسی، علوم تربیتی و علوم اجتماعی، شیراز.
صالحی، کیوان، بازرگان، عباس، صادقی، ناهید و شکوهی یکتا، محسن. (1394). بازنمایی ادراکات و تجارب زیسته معلمان از آسیب‌های احتمالی ناشی از اجرای برنامه ارزشیابی توصیفی در مدارس ابتدایی. مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 9(31)، 25-65.
عابدی قادی، امیر و صالحی، کیوان. (1401). مدرسه‌ای برای کودکان، مطالعه پدیدارشناسانه، اندیشه‌های نوین تربیتی، 18(2)، 53-85.
کیانی‌نژاد، غلامرضا. (1389). عوامل مؤثر در شادی از منظر اخلاق‌اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه قم.
فراهانی، منصوره. (1391). روز جهانی شادی اعلام شد، برگرفته در 18 اسفند 1397 از سایت تبیان. https://article.tebyan.net/213749.
محمدزاده، زینب و صالحی، کیوان. (1394). آسیب شناسی نشاط و پویایی علمی در مراکز علمی و دانشگاهی مطالعه‌ای با رویکرد پدیدارشناسی. سیاست‌های راهبردی و کلان، 3(11)، 25-1.
نظریان، معصومه. (1388). نقش معلم در بهداشت روانی دانش‌آموزان. مجله پیوند، 365(2)، 31-29.
دشتی، محمد. (1395). نهج البلاغه. تهران: پیام عدالت.
References
Al-Bataineh, Omar T.; Mahasneh, Ahmad M.; Al-Zoubi, Zohair (2021). The Correlation between Level of School Happiness and Teacher Autonomy in Jordan, International Journal of Instruction, Vol.14, No.2, 1021-1036.
Argyle, M. (2001)." The psychology of happiness. New York: Routledge.
Barth, R.S. (2001). Learning by Heart. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Calp, Sukran". (2020). Peaceful and Happy Schools: How to Build Positive Learning Environments, International Electronic Journal of elementary Education.12(4), 311-320.
Cho, I., Chaiyaporn, P., & Manns, M. (2021). Happy Schools: Capacity Building for Learner Well-Being in the Asia-Pacific. Findings from the 2018-2020 Pilots in Japan, Lao PDR and Thailand. UNESCO Bangkok.‏
Diener, E., & Biswas-Diener, R. (2008). Happiness: Unlocking the Mysteries of Psychological Wealth. Massachusetts: Blackwell.
Diener, E., Suh, E.M., Lucas, R.E. & Smith, H.L. (1999). "Subjective well-being: Three decades of progress. Psychological Bulletin", 125(2), 276-302.
Engels, N., Aelterman, A., Petegem, K. V., & Schepens, A. (2004). Factors which influence the well-being of pupils in Flemish secondary schools. Educational Studies, 30(2), 127-143.
Galinha, I.C., & Pais-Ribeiro, J. L. (2011). "Cognitive, affective and contextual predictors of subjective wellbeing. International Journal of Wellbeing", 2(1), 34–53
Göksoy, Süleyman (2017). "Situations that Make Students Happy and Unhappy in Schools, Universal Journal of Educational Research "(12A): 77-83.
 Happiness Studies, 11(4), 419–439.
Holder, M. D., & Klassen, A. (2010). Temperament and happiness in children. Journal of
Huebner, E. S., Suldo, S. M., Smith, L. C., & McKnight, C. G. (2004). Life satisfaction in children and youth: Empirical foundations and implications for school psychologists.
Huebner, E. S. (2010). Students and schooling: Does happiness matter? NASP Communique´, 39(1), 3.
Jackson, A. (2020). Happy School 365, Bloomsbury Publishing Plc.
Kim, S. W., & Kim, L. Y. (2021). "Happiness education and the free year program in South Korea". Comparative Education, 57(2), 247-266.
Lahey, J. (2016). Letting happiness flourish in the classroom [Blog post]. Retrieved from https://well.blogs.nytimes.com
Layard, R., Hagell, A., (2015) Healthy young minds: Transforming the mental health of children. World Innovation Summit for Health, Qatar: Qatar Foundation
Long, R. F., & Huebner, E. (2014). "Differential validity of global and domain-specific measures of life satisfaction in the context of schooling". Child Indicators Research, 7, 671-694.
Lyubomirsky, S, (2001). Why are some people happier than others?, Psychologist, Vol. 56(3), 239-249.
Lyubomirsky, S., Sheldon, K. M., & Schkade, D. (2005). "Pursuing happiness: The architecture of sustainable change". Review of General Psychology, 9(2), 111-131.
Martin-Krumm, C., Fenouillet, F., Csillik, A., Kern, L., Besançon, M., Heutte, J. Diener, E. (2017). "Changes in emotions from childhood to young adulthood. Child Indicators Research", 11(2), 541–561. http:// dx.doi.org/10.1007/s12187-016-9440-9.
Mertoğlu, M. (2020). "Factors affecting happiness of school children". Journal of education and training studies, 8(3), 10-20.
Meyers, D. G. (2002). The pursuit of happiness: Discovering the pathway to fulfillment, well-being, and enduring personal joy. New York: Harper Collins.
Noddings, N (2003). "Happiness and education: Cambridge University Press.
OECD (2017), PISA 2015 Results (Volume III): Students' Well-Being, OECD Publishing, Paris. http://dx.doi.org/10.1787/9789264273856-en
Padilla, R. (2005). "High-stakes testing and educational accountability as social constructions across cultures. In A. Valenzuela (Ed.), Leaving children behind: How 'Texas-style' accountability fails Latino youth "(pp. 249-262). Albany, NY: State University of New York Press.
Park, N. (2004). "The role of subjective well-being in positive youth development". The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 591, 25-39.
Pink, D. (2005). A whole new mind. New York: Riverhead Books.
Raterink, G. V. (2002). "Why do some students succeed?". American School Board Journal, 189(2), 68-79.
Reblin, M., & Uchino. B. (2008). Social and emotional support and links to physical health, Current Opinions in Psychiatry, 21(5), 201-205.
Roth, R. A., Suldo, S.M., & Ferron, J.M. (2017). "Improving Middle School Students’ Subjective Well-Being: Efficacy of a Multicomponent Positive Psychology Intervention Targeting Small Groups of Youth", 46(1), 21–41.
Rotherham, A. & Willingham, D. (2009). "21st century skills: The challenges ahead". Educational Leadership, 67(1), 16-21.
Salehi, K., & Golafshani, N. (2010). "Using mixed methods in research studies: an opportunity with its challenges". International journal of multiple research approaches, 4, 186 – 191. https://doi.org/10.5172/mra.2010.4.3.186.
Reflexão e Crítica, 26(4), 663-670.
Sezer, Ş. & Can, E. (2019). School happiness: A scale development and implementation study. Eurasian Journal of Educational Research, 79, 167-190.
Sezer, S. & Can, E. (2020). School Happiness: A Grounded Theory. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 15(1), 44-62.
Sezer, S., & Ertug, C. A. N. (2019). "School happiness: A scale development and implementation study". Eurasian Journal of Educational Research, 19(79), 167-190.
Sciences, 29 (2011), 1462-1471.
Singh, A. (2014). Conducive classroom environment in schools. International Journal of Science and Research, 3(1), 387-392.
Smith, C. (2010). "Choosing more mathematics: Happiness through work?" Research in Mathematics Education, 12(2), 99–116.
Suldo, S. & Shaffer, E. (2008). "Looking beyond psychopathy: The dual-factor model of mental health in youth". School Psychology Review, 37(1), 52-68. doi:10.1177/0734282908330571.
Talebzadeh, F., & Samkan, M. (2011). Happiness for our kids in schools: A conceptual model. Procedia-Social and Behavioral.
Tenney, J.K, (2011). Factors Affecting the Happiness of Urban Elementary School Students: An Exploratory Study. [Doctoral dissertation, Southern Connecticut State University]. Database copyright ProQuest LLC. https://www.proquest.com/docview/902633059
Tian, L., Zhao, J., & Huebner, E. S. (2015). School-related social support and subjective well-being in school among adolescents: The role of self-system factors. Journal of Adolescence, 45, 138-148.
Vanleeuwen, M. C., Post, W. M., Van Asbek, W. F., Vander woude, H. V., Groot, S., & Lindeman, E. (2010). Social support and life satisfaction in spinal cord injury during and up to one year after inpatient rehabilitation, Journal of psychology, 4, 265- 271.
Veenhoven, R. 2010. Greater happiness for a greater number. Is that possible and desirable? Journal of happiness studies, 11 (5), 605-629
Wolk, S. (2008). Joy in school. Educational Leadership, 66(1), 8–15.