نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
2 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
چکیده
هدف پژوهش حاضر مقایسه حافظه کاری دانش‌آموزان ابتدایی نارساخوان ادراکی، زبان‌شناختی و عادی در خواندن بود. روش پژوهش توصیفی از نوع علی- مقایسه‌ای بود. این پژوهش شامل سه جامعه آماری دانش‌آموزان پسر ابتدایی پایه سوم و چهارم نارساخوان ادراکی، نارساخوان زبان‌شناختی و عادی در خواندن در شهر مشهد در سال تحصیلی 99-98 بود که از هر جامعه 15 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. نمونه برای جامعه اول و دوم به صورت هدفمند و برای جامعه سوم به صورت تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. نمونه‌ها از نظر هوش همتاسازی شدند. ابزارهای پژوهش آزمون‌های هوش ریون (1956)، ارزیابی خواندن فارسی پوراعتماد (1380)، تکلیف دیداری کیم کاراد (1945) و حافظه مستقیم و معکوس وکسلر (1945) بودند. داده‌ها با آزمون تحلیل واریانس چند متغیری تحلیل شد. نتایج نشان داد سطح حافظه کاری در سه گروه مورد مطالعه تفاوت معناداری دارد (001/0P). سطح عملکرد دو گروه نارساخوان در متغیرهای حلقه واج‌شناختی، لوح دیداری- فضایی و مجری مرکزی به طور معناداری پایین‌تر از دانش‌آموزان عادی بود. همچنین سطح عملکرد دانش‌آموزان نارساخوان زبان‌شناختی از نارساخوان ادراکی در متغیر حلقه واج‌شناختی به طور معناداری پایین‌تر بود و تفاوت معناداری بین دانش‌آموزان نارساخوان ادراکی و نارساخوان زبان‌شناختی در سایر متغیرها مشاهده نشد. بنابراین بر اساس یافته‌ها، می‌توان گفت سطوح حافظه کاری دانش‌آموزان نارساخوان و عادی با یکدیگر متفاوت است و با تقویت حافظه کاری می‌توان عملکرد خواندن آنان را افزایش داد. همچنین از آن جا که دانش‌آموزان نارساخوان زبان‌شناختی نقص بیشتری در حلقه واج‌شناختی دارند، باید به طور خاص از این نظر مورد توان‌بخشی‌های دقیق‌تر قرار گیرند.
کلیدواژه‌ها
اسلاوین، رابرت ایی. (2006). روانشناسی تربیتی (نظریه و کاربست). ترجمه یحیی سید محمدی. چاپ هفتم. (1396). تهران: روان.
افروز، غلامعلی، حسن زاده، سعید، هاشمی زاده، وجیهه، السادات و قاسم زاده، سوگند. (1392). بررسی و مقایسه‌ی حافظه‌ی دیداری دانش آموزان دختر شنوا و ناشنوا 11-18 ساله شهر تهران. فصل نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی، 4(4)، 109-121.
بیابانگرد، اسماعیل. (1392). روش‌های تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی. تهران: نشر دوران.
حسینی لر، فخرالسادات، پوراعتماد، حمیدرضا و حیدری، محمود. (1384). مقایسه‌ی مهارت‌های واج شناختی در دو زیرگروه ادراکی و زبانی اختلال خواندن. تازه‌های علوم شناختی، 7(3)، 25-34.
حکمتی، عیسی، پوراعتماد، حمیدرضا و نجاتی، وحید. (1391). نقص یادگیری توالی حرکتی ضمنی در کودکان نارساخوان. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 6(3)، 27-41.
خاکسار بلداجی، محمدعلی، عبدالهی، محمدحسین، کدیور، پروین، حسن آبادی، حمیدرضا و ارجمندنیا، علی اکبر. (1397). اثربخشی مداخلات آموزشی شناختی، رایانه‌ای حافظه کاری بر توجه، کنترل پاسخ و مؤلفه مجری مرکزی حافظه کاری در دانش آموزان با اختلال یادگیری خاص. دوفصلنامه علمی پژوهشی شناخت اجتماعی، 7(2)، 173-186.
خانجانی، زینب، مهدویان، هوشنگ، احمدی، پریچهر، هاشمی، تورج و فتح الله پور، لیلا. (1391). اثربخشی روش چند حسی فرنالد بر نارساخوانی دانش آموزان پایه دوم ابتدائی شهر تبریز. فصلنامه افراد استثنایی، 2(6)، 135-175.
خانجانی، زینب، هاشمی، تورج، جنگی، شهلا و بیات، احمد. (1394). مقایسه حافظه کاری و توانایی سازماندهی و برنامه ریزی در کودکان با و بدون ناتوانی‌های یادگیری. فصلنامه سلامت روانی کودک، 2(4)، 89-102.
خدادادی، مجتبی، مشهدی، علی و امانی، حسین. (1388). نرم افزار آموزش حافظه کاری. تهران: مؤسسه تحقیقات علوم رفتاری سینا.
رشیدی اصل، حامد و عاشوری، محمد. (1398). تأثیر آموزش برنامه توانبخشی شناختی بر نیمرخ حافظه فعال دانش آموزان با آسیب شنوایی. نشریه توانمند سازی کودکان استثنایی، 10(1)، 106-97.
زارع نژاد، سمیه، سلطانی کوهبنانی، سکینه و کارشکی، حسین. (1398). اثربخشی راهبردهای یادگیری خودتنظیمی بر حافظه کاری و بازداری پاسخ دانش آموزان نارساخوان. فصلنامه علمی پژوهشی عصب روانشناسی، 5(18)، 109-130.
شریفی، علی اکبر، زارع، حسین و حیدری، میترا. (1392). مقایسه حافظه ی فعال بین دانش آموزان نارسا خوان و دانش آموزان عادی. ناتوانی‌های یادگیری، 2(3)، 6-17.
شیخ، محمود، رمضانی، شهین، مقصودی، گلاله و احمدی خالد. (1398). تأثیر تمرینات اسپارک بر عملکرد حافظة کاری دیداری فضایی کودکان مبتلا به کم توانی ذهنی. فصلنامه شفای خاتم، 7(3)، 13-22.
صادقی، احمد، ربیعی، محمد و عابدی، محمدرضا. (1390). رواسازی و اعتباریابی چهارمین ویرایش مقیاس هوش وکسلر کودکان. روان شناسی تحولی، 7(28)، 377-386.
عابدی، احمد و آقابابایی، سارا. (1389). اثربخشی آموزش حافظه فعال بر بهبود عملکرد تحصیلی کودکان با ناتوانی یادگیری ریاضی. روان شناسی بالینی، 2(4)، 73-81.
عابدی، احمد، پیروز زیجردی، معصومه و یارمحمدیان، احمد. (1391). اثربخشی آموزش توجه بر عملکرد ریاضی دانش آموزان با ناتوانی یادگیری ریاضی. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 2(1)، 106-92.
علیرضایی مطلق، مرجان، مرادی، علیرضا و فرزاد، ولی اله. (1387). بررسی و مقایسه حافظه کاری کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه بیش‌فعالی با کودکان عادی. فصلنامه کودکان استثنایی، 8(۳)، 271-280.
فصیحانی فرد، سارا و میکائیلی منیع، فرزانه. (1389). اثربخشی سه روش آموزشی اصلاحی مبتنی بر مدل پردازش واج شناختی بر سرعت و صحت خواندن دانش آموزان نارساخوان مقطع ابتدایی. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 10(3)، 269-282.
هالاهان، دانیل، پی لوید، جان، کافمن جیمز، م ویس، مارگارت پی و مارتینز، الیزابت ا. (2005). اختلال‌های یادگیری. ترجمه حمید علیزاده، قربان همتی علمدارلو، صدیقه رضایی دهنوی و ستاره شجاعی. (1399). تهران: ارسباران.
References
American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Washington DC: American psychiatric association.
Baddeley, A. (2012). Working memory: Theories, models, and controversies. Annual Review of Psychology, 63(1), 1–29.
Bakker, D. J. (1979). Hemispheric differences and reading strategies: Two dyslexias? Bulletin of the Orton Society, 29(1), 84–100.
Bakker, D. J. (1992). Neuropsychological classification and treatment of dyslexia. Journal of Learning Disabilities, 25(2), 102–109.
Bakker, D. J. (2006). Treatment of developmental dyslexia: A review. Pediatric Rehabilitation, 9(1), 3–13.
Beneventi, H., Tonnessen, F. E., Ersland, L., & Hugdahl, K. (2010). Executive working memory processes in dyslexia: Behavioral and fMRI evidence. Scandinavian Journal of Psychology, 51(3), 192–202.
Best, J. R., & Miller, P. H. (2010). A developmental perspective on executive function. Child Development, 81(6), 1641–1660.
Brooks, A. D., Berninger, V. W., & Abbott, R. D. (2011). Letter naming and letter writing reversals in children with dyslexia: Momentary inefficiency in the phonological and orthographic loops of working memory. Developmental Neuropsychology, 36(7), 847–868.
Cao, F., Yan, X., Wang, Z., Liu, Y., Wang, J., Spray, G. J., & Deng, Y. (2017). Neural signatures of phonological deficits in Chinese developmental dyslexia. NeuroImage, 146, 301–311.
Carroll, J. M., Snowling, M. J., Stevenson, J., & Hulme, C. (2003). The development of phonological awareness in preschool children. Developmental Psychology, 39(5), 913-923.
Chou, C. P., Wang, S., & Ching, G. S. (2012). Balanced reading instructions: An action research on elementary cram school students. International Journal of Research Studies in Language Learning, 1(1).
Cohen-Mimran, R., & Sapir, S. (2007). Deficits in working memory in young adults with reading disabilities. Journal of Communication Disorders, 40(2), 168–183.
Dahlin, K. I. E. (2010). Effects of working memory training on reading in children with special needs. Reading and Writing, 24(4), 479–491.
Danielsson, H., Henry, L., Rönnberg, J., & Nilsson, L.-G. (2010). Executive functions in individuals with intellectual disability. Research in Developmental Disabilities, 31(6), 1299–1304.
De Weerdt, F., Desoete, A., & Roeyers, H. (2012). Working memory in children with Reading disabilities and/or mathematical disabilities. Journal of Learning Disabilities, 46(5), 461–472.
Del Tufo, S. N., & Earle, F. S. (2020). Skill Profiles of College Students With a History of Developmental Language Disorder and Developmental Dyslexia. Journal of Learning Disabilities, 53(3), 228–240.
Dushanova, J., Lalova, Y., Kalonkina, A., & Tsokov, S. (2020). Speech–Brain Frequency Entrainment of Dyslexia with and without Phonological Deficits. Brain Sciences, 10(12), 920.
Forbes, N. F., Carrick, L. A., McIntosh, A. M., & Lawrie, S. M. (2008). Working memory in schizophrenia: a meta-analysis. Psychological Medicine, 39(6), 889–905.
Fostick, L., & Revah, H. (2018). Dyslexia as a multi-deficit disorder: Working memory and auditory temporal processing. Acta Psychologica, 183, 19–28.
Friedman, N. P., & Miyake, A. (2017). Unity and diversity of executive functions: Individual differences as a window on cognitive structure. Cortex; a Journal Devoted to the Study of the Nervous System and Behavior, 86, 186–204.
Gathercole, S. E., Pickering, S. J., Ambridge, B., & Wearing, H. (2004). The structure of working memory from 4 to 15 years of age. Developmental Psychology, 40(2), 177–190.
Ho, F., & Siegel, L. (2012). Identification of sub-types of students with learning disabilities in reading and its implications for Chinese word recognition and instructional methods in Hong Kong primary schools. Reading and Writing, 25(7), 1547–1571.
Kibby, M. Y., Marks, W., Morgan, S., & Long, C. J. (2004). Specific impairment in developmental reading disabilities. Journal of Learning Disabilities, 37(4), 349–363.
Kramer, J. H., Knee, K., & Delis, D. C. (2000). Verbal memory impairments in dyslexia. Archives of Clinical Neuropsychology, 15(1), 83–93.
Lauro, L. J. R., Reis, J., Cohen, L. G., Cecchetto, C., & Papagno, C. (2010). A case for the involvement of phonological loop in sentence comprehension. Neuropsychologia, 48(14), 4003–4011.
Licht, R., Bakker, D. J., Kok, A., & Bouma, A. (1988). The development of lateral event-related potentials (ERPs) related to word naming: a four year longitudinal study. Neuropsychologia, 26(2), 327–340.
Lyon, G. R., Shaywitz, S. E., & Shaywitz, B. A. (2003). A definition of dyslexia. Annals of Dyslexia, 53(1), 1–14.
Masutto, C., Bravar, L., & Fabbro, F. (1994). Neurolinguistic differentiation of children with subtypes of dyslexia. Journal of Learning Disabilities, 27(8), 520–526.
Monette, S., Bigras, M., & Guay, M. C. (2011). The role of the executive functions in school achievement at the end of Grade 1. Journal of Experimental Child Psychology, 109(2), 158–173.
Moura, O., Simões, M. R., & Pereira, M. (2014). Executive functioning in children with developmental dyslexia. The Clinical Neuropsychologist, 28(sup1), 20–41.
Nicolielo-Carrilho, A. P., Crenitte, P. A. P., Lopes-Herrera, S. A., & Hage, S. R. de V. (2018). Relationship between phonological working memory, metacognitive skills and reading comprehension in children with learning disabilities. Journal of Applied Oral Science, 26(0).
Oga, C., & Haron, F. (2012). Life experiences of individuals living with dyslexia in malaysia: A phenomenological study. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 46, 1129–1133.
Rose, S. A., Feldman, J. F., Jankowski, J. J., & Van Rossem, R. (2011). The structure of memory in infants and toddlers: an SEM study with full-terms and preterms. Developmental Science, 14(1), 83–91.
Sandford, J.A. (2007). Captain’s Log Computerized Cognitive Training System. Richmond, VA: Brain Train.
Schuchardt, K., Maehler, C., & Hasselhorn, M. (2008). Working memory deficits in children with specific learning disorders. Journal of Learning Disabilities, 41(6), 514–523.
Semrud-Clikeman, M., Guy, K., Griffin, J. D., & Hynd, G. W. (2000). Rapid naming deficits in children and adolescents with reading disabilities and attention deficit hyperactivity disorder. Brain and Language, 74(1), 70–83.
Shiran, A., & Breznitz, Z. (2011). The effect of cognitive training on recall range and speed of information processing in the working memory of dyslexic and skilled readers. Journal of Neurolinguistics, 24(5), 524–537.
Swanson, H. L. (1994). Short-Term memory and working memory. Journal of Learning Disabilities, 27(1), 34–50.
Swanson, H. L., & Jerman, O. (2007). The influence of working memory on reading growth in subgroups of children with reading disabilities. Journal of Experimental Child Psychology, 96(4), 249–283.
Turkeltaub, P. E., Gareau, L., Flowers, D. L., Zeffiro, T. A., & Eden, G. F. (2003). Development of neural mechanisms for reading. Nature Neuroscience, 6(7), 767–773.
Walda, S. A. E., van Weerdenburg, M., Wijnants, M. L., & Bosman, A. M. T. (2014). Progress in reading and spelling of dyslexic children is not affected by executive functioning. Research in Developmental Disabilities, 35(12), 3431–3454.
WangandGathercole, S. E. (2013). Working memory deficits in children with reading difficulties: Memory span and dual task coordination. Journal of Experimental Child Psychology, 115(1), 188–197.
استناد به این مقاله: کشتگر، عارف، راستگومقدم، میترا و سالاری فر، محمد حسین. (1401). مقایسه سطح حافظه کاری در دانش‌آموزان ابتدایی نارساخوان ادراکی، زبان‌شناختی و عادی در خواندن. فصلنامه روان شناسی تربیتی، 18(63)، 149-169. doi: 10.22054/jep.2023.63839.3512
Educational Psychology is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
)