نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد مشاوره مدرسه، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 استادیار گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

احساس تعلق به مدرسه ویژگی روان‌شناختی مهمی است که بر سایر مولفه‌های مربوط به تحصیل موثر است. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثربخشی گشتالت‌درمانی گروهی بر احساس تعلق به مدرسه در دانش‌آموزان پایه دهم منطقه 4 شهر تهران بود. پژوهش حاضر از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل و آزمون پیگیری بود. جامعه آماری شامل دانش‌آموزان پسر پایه دهم منطقه 4 شهر تهران در سال 98-1397 بودند.17 نفر با توجه به آزمون غربالگری و ملاک‌های ورود به پژوهش به عنوان نمونه انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش(9نفر) و کنترل(8نفر)جایگذاری شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 90 دقیقه‌ای، تحت مداخله گشتالت‌درمانی‌گروهی قرار گرفت و گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت‌نکرد. سپس پس‌آزمون و همچنین بعد از 3 ماه از هر دو گروه آزمون پیگیری دریافت شد و نتایج با یگدیگر مقایسه گردید. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد به طور کلی احساس تعلق به مدرسه در گروه آزمایش بیشتر از گروه کنترل است(001/0=P و 08/19=F). همچنین اثربخشی مداخله بعد از گذشت 3 ماه پایدار بوده است(001/0=P و 72/46=F). براساس یافته‌های مطالعه حاضر می‌توان چنین نتیجه گرفت که گشتالت‌درمانی گروهی بر افزایش احساس تعلق دانش‌آموزان پسر پایه دهم موثر است و این اثرگذاری از پایداری معناداری برخوردار است؛ به همین جهت از این روش مداخله می‌توان برای بهبود وضعیت احساس تعلق به مدرسه در دانش‌آموزان پایه دهم استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

ابوالقاسمی نجف‌آبادی، مهدی؛ میرالی رستمی، ام‌کلثوم؛ شیخی فینی، علی‎اکبر. (1393). تأثیر روش تدریس یادگیری مشارکتی جیکساو بر احساس تعلق به مدرسه در بین دانش‌آموزان دبیرستانی شهرستان نجف‌آباد. مجله پژوهش‌های برنامه‌ی درسی، 4(1)، 23-35.
اعتمادی، احمد؛ حاجی‌حسنی، مهرداد؛ نادعلی‌پور، حسن؛ نظری، ابراهیم (1393). اثربخشی گشتالت‌درمانی گروهی بر میزان اضطراب و عزت‌نفس دانش‌آموزان طلاق، مجله روان‌شناسی، شماره 72.
امیدی کرکانی، مهسا؛ عصاره، علی‌رضا. (1396). مدل‌یابی تأثیر سبک‌های هویت بر احساس تعلق به مدرسه با میانجی‌گری خودپنداره تحصیلی در دانش‌آموزان دختر. مجله خانواده و پژوهش..
ایوبی، فرحناز؛ قدرتی، سیما؛ رضوی، مرضیه سادات (1396). اثربخشی مشاوره گروهی گشتالتی بر هوش هیجانی دانشجویان، مجله مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، دوره 3، شماره 3.
بدری گرگری، رحیم؛ ادیب، یوسف؛ هاشمی، تورج؛ عرفانی آداب، الهام. (1398). اثربخشی آموزش برنامه یادگیری اجتماعی- هیجانی کودکان قوی بر احساس تعلق به مدرسه دانش‌آموزان مقطع ابتدایی مناطق برخوردار و محروم شهر همدان. فصلنامه سلامت روان کودک، 6(4)، 179-193.
بلند، حسن (1395). بنیادهای روان‌درمانی گشتالت، تهران، نشر ارجمند.
جویس، فیل؛ سیلز، شارلوت (2001). گشتالت‌درمانی، ترجمه‌ی حیدرنیا، احمد؛ اصلانی، خالد؛ برآبادی، حسین احمد، تهران، نشر دانژه.
حاجی‌ حسنی، مهرداد؛ اعتمادی، احمد؛ آرین، خدیجه (1391). اثربخشی گشتالت‌درمانی و درمان شناختی-رفتاری بر میزان ابراز وجود دانش‌آموزان پسر دوره راهنمایی، مجله پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری، دوره دوم، شماره 2.
حاجی حسنی، مهرداد؛ سعدی‌پور، اسماعیل؛ جعفری‌نژاد، هادی؛ رستمی، کاوه؛ پیرساقی، فهیمه (1391). اثربخشی موسیقی‌درمانی فعال و گشتالت‌درمانی بر کاهش اضطراب امتحان، مجله اندیشه و رفتار، دوره ششم، شماره 23.
حسنی، مهدی. (1397). مقایسه‌ی اثر بخشی روش‌های تدریس بارش مغزی، تدریس اعضای تیم و روش سنتی بر احساس تعلق به مدرسه در دانش‌آموزان. مجله دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی، 1(2)، 69-87.
رمضان‌پور، علی‌رضا؛ کوروش‌نیا، مریم؛ مهریار، امیرهوشنگ؛ جاویدی، حجت‌اله. (1398). رابطه بین ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده و احساس تعلق به مدرسه با تاب‌آوری تحصیلی به واسطه خودتنظیمی تحصیلی. مجله روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 10(3)، 225-246.
سلیمان‌پور عمران، محبوبه؛ اسماعیلی شاد، بهرنگ؛ مرتضوی کیاسری، فاطمه؛ علی‌آبادی، مهدی. (1398). رابطه فرهنگ مدرسه و احساس تعلق به مدرسه با نقش میانجی موفقیت تحصیلی در دانش‌آموزان. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 13(3)، 153-166.
شفیع‌آبادی، عبدالله و ناصری، غلامرضا (1386). نظریه‌های مشاوره و روان‌درمانی‌. تهران‌: نشر‌ دانشگاهی.
شفیع‌آبادی، عبدالله (1392). پویایی گروه و مشاوره گروهی. تهران: انتشارات رشد.
شفیع‌آبادی، عبدالله (1393). روش‌ها و فنون مشاوره. تهران، نشر فکرنو.
شفیع‌آبادی، عبدالله (1391). مقدمات راهنمایی و مشاوره: مفاهیم و کاربردها. تهران، انتشارات رشد.
کشاورز افشار، حسین؛ حاج حسینی، منصوره؛ قدیمی، سمیه (1395). اثر گشتالت‌درمانی بر اضطراب فراگیر و اضطراب امتحان دانشجویان، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، دوره هفتم، شماره 28.
گلادینگ، ساموئل. (2009). اصول و مبانی مشاوره، ترجمه گنجی، مهدی. تهران، نشر ساوالان.
مکیان، راضیه السادات؛ کلانترکوشه، سیدمحمد (1394). ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه احساس تعلق به مدرسه و ارتباط آن با فرسودگی تحصیلی و انگیزش پیشرفت در میان دانش‌آموزان شهر تهران. مجله اندازه گیری تربیتی، 5(2)، 119-138.
محمدی، محسن؛ طالبی، ریحانه (1394). اثربخشی گشتالت‌درمانی گروهی بر کاهش تهاجم و کینه‌توزی دانش‌آموزان پسر دبیرستانی، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، سال ششم، شماره 24.
میرزایی قره‌لر، زهرا؛ حاتمی، حمیدرضا. (1398). پیش‌بینی تاب‌آوری تحصیلی بر اساس احساس تعلق به مدرسه و درگیری تحصیلی در دانش‌آموزان دختر. مجله رویش روان‌شناسی، 8(9)، 111-118.
نامدار، امیر؛ کریمی، سارا؛ ضیائی، گیتی؛ عباسی، نازنین‌زهرا. (1399). تأثیر آموزش مشاوره تحصیلی گروهی بر احساس تعلق به مدرسه و اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان. مجله رویش روان‌شناسی، 9(7)، 77-84.
نوابی‌نژاد، شکوه (1386). گشتالت‌درمانی، تهران، نشر فراروان.
Adam Rita, C. S. (2010). The effects of gestalt and cognitive- behavioral‌ therapy‌ group‌ intervention on the assertiveness and self-steem of women with physical disabilities facing abuse. Doctoral‌ desseration‌, Wayne‌ State University.
Beaty, B. & Brew, C. (2005‌). Measuring‌ student sense of connectedness with school;development of instrument for use in secondary school, Leading & Managing, 2, 103-127.
Brownell, P. (2010). Gestalt therapy: a guide to contemporary practice. New York: Springer Publishing Company.
Gregory, A. Hastings, R. P. Kovshoff, H. (2020). Academic self-concept and sense of school belonging of adolescent siblings of autistic children. Research in Developmental Disabilities, 96, 103519.
Karcher, M. J. Holcomb, M. Zambrano, E. (2008). Measuring adolescent connectedness: A guide for school-based assessment and program evaluation. Handbook of school counseling, 649-669.
Kayama, M. Yamakawa, N. (2020). Acculturation and a sense of belonging of children in U.S. Schools and communities: The case of Japanese families. Children and Youth Services Review, 119, 105612.
Lemkin, A. Kistin, C. J. Cabral, H. J. Aschengrau, A. Bair-Merritt, M. (2018). School connectedness and high school graduation among maltreated youth. Child Abuse & Neglect, 75, 130-138.
Man Leung, G.S. and Hean Khor, S. (2017). Gestalt Intervention Groups for Anxious Parents in Hong Kong: A Quasi-Experimental Design. Journal of evidence-informed social work; 14, 183-200.
Morrison, G. (2003). Change in Latino‌ student‌ perception‌ of school belonging measure of adolescent connectedness, Asia Pacific Education, 3 (1), 95-114.
Mulla, M. M. Bogen, K. W. Orchowski, L. M. (2020). The mediating role of school connectedness in the associations between dating and sexual violence victimization and substance use among high school students. Preventive Medicine, 139, 106197.
Pate, Ch. M. Maras, M. A. Whitney, S. D. Bradshaw, C. P. (2016). Exploring Psychosocial Mechanisms and Interactions: Links Between Adolescent Emotional Distress, School Connectedness, and Educational Achievement. School Mental Health, 9, 28–43.
Raffagnino, R. (2019). Gestalt Therapy Effectiveness: A Systematic Review of Empirical Evidence. Open Journal of Social Sciences, 7, 66-83.
Sulkowski, M. L. Demary, M. K. Lazarus, P. J. (2012). Connecting Students to Schools to Support Their Emotional Well-Being and Academic Success. Communique, 40(7), 1-20.
Weatherson, K. A. O’Neill, M. Lau, E. Y. Qian, W. Leatherdale, S. T. Faulkner, G. E.J. (2018). The Protective Effects of School Connectedness on Substance Use and Physical Activity. Journal of Adolescent Health, 63, 724-731.
Wong, T. K. Y. Parent, A. M. Konishi, C. (2019). Feeling connected: The roles of student-teacher relationships and sense of school belonging on future orientation. International Journal of Educational Research, 94, 150-157.
 
استناد به این مقاله: کهربائی کلخوران علیا، محمد.، شریفی، مسعود.، شکری، امید. (1400). اثربخشی گشتالت‌درمانی گروهی بر احساس تعلق به مدرسه در دانش‌آموزان پسر پایه دهم شهر تهران، فصلنامه روان‌شناسی تربیتی ، 17(60)، 271-294.  
DOI: 10.22054/JEP.2022.58441.3273
 Educational Psychology is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.