نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، موسسه آموزش عالی کوشیار، رشت، ایران
2 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
3 دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه گیلان، رشت، ایران
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارتهای حل مسأله و ارتباط در کلاس بر هیجانهای تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه دوم بر اساس رویکرد توانایی محور انجام شد. روش پژوهش از نوع پژوهشهای نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان دختر دوره ی دوم متوسطه شهرستان لنگرود به تعداد 600 نفر در سال تحصیلی 99-98 بودند. از این جامعه، تعداد 80 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی شده به عنوان آزمودنی های گروه کنترل و آزمایش انتخاب شدند. از پرسشنامه های هیجان های تحصیلی پکران(2005) و تاب آوری کانر دیوید سون (2003) برای جمع آوری اطلاعات پژوهشی استفاده شد. آزمودنی های گروه آزمایش در 12 جلسه 70 دقیقه ای مهارت های حل مسأله و ارتباط در کلاس را آموزش دیدند. داده ها به روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که آموزش مهارت های حل مسأله و ارتباط در کلاس بر هیجان های تحصیلی منفی و مثبت دانش آموزان گروه آزمایش اثرات متفاوت دارد. یافته های این پژوهش نشان می دهند که چگونه با استفاده از آموزش مهارت های مختلف نظیر حل مسأله در شرایط چالش برانگیز مدرسه ای و تعامل کارآمدتر با معلمان و همسالان، می توان بر بعد هیجانی آموزش و یادگیری کلاس تأثیر گذاشت.
کلیدواژه‌ها
اﺣﻤﺪی، محمد سعید؛ ﺣﺎﺗﻤﻲ، ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ؛ اﺣﺪی، ﺣﺴﻦ و اﺳﺪزاده، ﺣﺴن. (1393). تأثیر آموزش ﻣﻬﺎرتﻫﺎی ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺮ ﺑﺎورﻫﺎی ﺧﻮدﻛﺎرآﻣﺪی و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دﺧﺘﺮ. فصلنامه رهیافتی نو در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ آموزشی، 4(4)، 105-116.
استقامتدار، زهرا. (1393). رابطه ساده و چندگانه هیجانهای پیشرفت با عملکرد تحصیلی در دانشجویان دانشگاه چمران اهواز. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
بهزادپور، سمانه؛ مطهری، زهرا و گودرزی پگاه. (1392). رابطهی بین حل مسئله و تابآوری با میزان رفتارهای پر خطر در بین دانشآموزان دارای پیشرفت تحصیلی بالا و پایین. مجله روانشناسی مدرسه، 2(4)، 42-25.
چیتسازها، امیر. (1394). مقایسه اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی و حل مسئله بر تنظیم شناختی هیجان دانشآموزان مقطع دوم متوسطه شهرستان میامی، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد تهران واحد علوم تحقیقات.
حسین چاری، مسعود و فداکار، محمدمهدی. (1384). بررسی تأثیر دانشگاه بر مهارتهای ارتباطی بر اساس مقایسه‌ی دانشآموزان و دانشجویان، فصلنامهی دانشگاه شاهد. 15، (35)، 35-30
خزائی پارسا، فاطمه. (1385). تابآوری و نقش آن در ارتقاء سلامت کودکان. فصلنامه علمی پژوهشی ایران پاک، 29؛ 27-29.
دانش، عصمت؛ سلیمینیا، نرگس؛ فلاحتی، حوا؛ سابقی، لیلا و شمشیری، لیلا. (1393). اثربخشی آموزش گروهی مهارت حل مسئله بر سازگاری دختران نوجوان ناسازگار. مجله علمی پژوهشی روانشناسی کاربردی، 8(30)، 54-44.
رئیسون، محمدرضا؛ محمدی، یحیی؛ امیرآبادی زاده، حسن؛ اکبری، نرجس و سعید زاده، محمد. (1397). بررسی ارتباط حل مسئله با پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند. مجله علمی- دانشگاه علوم پزشکی بیرجند.
ﺳﺘﺎری، بهزاد؛ پورشهریار، حسین و شکری، امید. (1394). اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻫﻴﺠﺎن ای ﺗﻨﻈﻴﻢ هیجانهای ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺑﺮ کاهش‌های ﻣﻨﻔﻲ دانشآموزان. مجله روانشناسی مدرسه،4(4)93-76.
سلیمانی، امید. (1396). رابطه خودکارآمدی و انگیزه پیشرفت با سازگاری تحصیلی. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 10(17)،41-23.
شیخ الاسلامی، علی؛ جعفری، عیسی و عبادیان، علی. (1395). تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر خود پنداره‌ی دانش آموزان دارای افت تحصیلی. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش در نظامهای آموزشی، 10(32)، 48-32.
ﻃﺎرﻣﻴﺎن، فاطمه و ﻣﻬﺮﻳﺎر، اسد. (1387). اثربخشی برنامۀ آموزش مهارتهای زﻧـﺪﮔﻲ، ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی از ﻣﺼﺮف ﻣﻮادﻣﺨﺪر در دانشآموزان دورة راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ. ﻣﺠﻠﺔ داﻧﺸﮕﺎه علوم پزشکی زﻧﺠﺎن، دوره 16(65)،77-88.
طاهر، محبوبه؛ نوروزی، اصغر و تقی زاده رمی، فاطمه. (1393). اثربخشی آموزش حل مسئله بر اضطراب امتحان دانشآموزان. فصلنامه تحول روانشناختی کودک. دوره اول، شماره (1).
علی پور، احمد؛ هاشمی، تورج؛ باباپورخیرالدین، جلیل و طوسی، فهیمه. (1389). رابطه بین راهبردهای مقابله‌ای و شادکامی دانشجویان. فصلنامه روانشناسی دانشگاه تبریز. 5 (18).
کدیور، پروین؛ فرزاد، ولی‌الله؛ کاوسیان، جواد و نیکدل، فریبرز. (1388). رواسازی پرسشنامه هیجانهای تحصیلی پکران. فصلنامۀ نوآوریهای آموزشی، شمارۀ 32، سال هشتم.
علیمردانی، محمد. (1394). اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی در تکانش گری نوجوانان دختر دارای علائم اختلال سلوک. 9(31)، 254-227.
کونور، کی. ام؛ و دیویدسون، جی. آر. تی. (1391). مقیاس تابآوری. ترجمه: قربانی، زهره. تهران: آزمون یار پویا.
گل پرور، فرشته. (1396). اثربخشی مهارتهای مراقبتی والدین و مداخلههای تربیتی کلاس محور بر شایستگیهای هیجانی- اجتماعی و انگیزش پیشرفت دانشآموزان. رساله دکتری تخصصی. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تبریز.
گلپرور، فرشته، گلپرور؛ فیروزه و گلپرور، حبیبه. (1394). بررسی ادراک نیروهای انسانی مدارس از چالشهای مشاوره در مدارس ایران (مطالعه پدیدارشناسی). ارسال شده به دومین همایش ملی روانشناسی مدرسه. اردبیل:22 اردیبهشت 1395.
وحیدی، محمد؛ ابویی مهریزی، وجیهه؛ قادری، عبد الرسول و مهیمنی، آنوشا. (1397). اثربخشی آموزش مهارتهای زندگی بر خودتنظیمی هیجانی دانش آموزان پسر متوسطه شهر شیراز. فصلنامه علمی پژوهشی آموزش پژوهی، 13(7)، 43-33.
ناصری، جهانگیر؛ خدادادی، جواد و رضایی، محسن. (1391). اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی به والدین با الگوی یادگیری جانشینی بر کاهش پرخاشگری دانش آموزان پسر دبیرستانی. فصلنامه نسیم تندرستی، 5(2)،32-26.
ماجدی، مائده. (1385). مطالعه میزان اثربخشی حل مسئله بر مدیریت خشم و بیان هیجانات. مجله مطالعات ناتوانی، 4(7)، 39-33.
هادی زاد، تقی؛ پور صدوقی، ابوالفضل؛ عباسی، سعید و کنعانی، زاهد. (1391). رابطه بین نگرش‌های مذهبی، شادکامی و تابآوری در بین نوجوانان. ششمین کنفرانس بین‌المللی روان‌پزشکی کودکان و نوجوانان. دانشگاه علوم پزشکی تبریز.
هاشمیان، فرزانه. (1393). بررسی رابطه بین خودکارآمدی و استرس کارکنان در سازمان جهاد کشاورزی استان قم. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پردیس قم.
ولی پور، احمد؛ بالویی جام‌خانه، عزت‌الله و سقایی، سحر. (1392). بررسی و مقایسه تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر میزان رضایت از زندگی بر میزان رضایت از زندگی دانشآموزان. فصلنامه علمی پژوهش تحقیقات مدیریت آموزش، سال چهارم.
Berk, M. M., & Fredrickson, B. L. (2013). "Regulation of positive emotions": Emotion regulation. Journal of Sport Psychology, 19(1),12-21
Bolton, K. W. (2013), "Development And Validation Of The Resilience Protective Factors Inventory":A Confirmatory Factor Analysis.
Botvin, G. J., & Griffin, K. W. (2015). Preventing tobacco, alcohol, and drug abuse through life skills training. Handbook of drug abuse prevention research, intervention strategies, and practice. Washington DC: American Psychological Association.
Connor, K. M., & Davidson, J. R. T. (2003), "Development of a new resilience scale: the Connor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC)". Journal of depression and anxiety, 18,76-82.
Deveson, A. (2004), "Resilience: rising above adversity. Keynote address.Department of Veteran Affairs National Rehabilitation Conference". Retrieved 12 May 2008 From the World Wide Web: www.veterans@act.gov.au
Durlak, J.W., Dymnicki. A.B., & Taylor, R.B. (2013), "The Impact of Enhancing Students social and Emotional Learning: A metaanalysis of school-based univerntions collaborative for academic, social and emotional learning (CASEL)". Journal of ChildDevelopment,82, 1,405-302.
Gotez, T. (2009). "Academic selfconcept and emotion relations: Domain specificity and age effect": Contemporary Educational Psychology, 35, 44-58.
Gok, T, & silay, I, (2013), "The Effects of Problem Solving on Students, Achievement,Attitude and Motivation. Journal of Lat. Am, J, Phys, Educ,4(1),7-21.
Gross, C. G. (2004), "Brain, vision, memory: tales in the history of neuroscience. Cambridge", MA: MIT Press.
Glidin, L.M., Billings, F.J.,& jobe, M. (2009). Personality, coping style and well-being of parents rearing children with developmental disabilities. Journal of intellectual disability research, 12,942-962.
Hammond.W.,Zimmerman.R(2015),"Strengths-Based.perspective.Rettrived". From:www.resil.ca.2016/08/22
Hansson, K., & Lund Bland, a. (2014). Couple therapy effecteveness of treatment and long term follow up. Jounal of family therapy, 32,3
Jakubowski. S. F., Milne, E. P., Brunner, H., & Miller, R. B. (2011). A review of empirically supported marital enrichment programs. Family Relations, 53(5), 528-536.
Joining, H. (2009). The long term effects of the couple communication program, Journal of Marital & Family therapy, 8(4),463-468.
Kang, S.R (2005)." Resilience at work., Broadway", AMA con.American management association, NY 10019.
Klingman, D. (1998).stage of marriage and commitment relationship. MSW Orlando, Florida.
Masten, A. S. (2001). "Ordinary magic: Resilience processes in development". Journal of American Psychologist, 56(3), 227-238.
Mazer, O. P., McKenna-Buchanan, T. P., Quinlan, M. M., & Titsworth, S. (2014). The Dark Side of Emotion in the Classroom: Emotional Processes as Mediators of Teacher Communication Behaviors and Student Negative Emotions. Journal of Communication Education, 63(3): 168-149.
Mohammadzadeh, M., Awang, H., Hayati, K. S., & Ismail, S. (2017). The effects of a life skills-based intervention on emotional health, self-esteem and coping mechanisms in Malaysian institutionalised adolescents: Protocol of a multi-centre randomized controlled trial. International Journal of Educational Research, 83, 32-42.
Merrell, K.W.,Cohn.B.P.,&TOM, K M. (2011),"Development and validation of a teacher report masure for asseessing social-emotional strengths of children and adolescents". Journal of school psychology Review,40.226-241.
Merrell, K.W, Cohn.B.P.,&TOM, K M. (2011),."Development and validation of a teacher report masure for asseessing social-emotional competencies in children and adolescents". Journal of Child and FamilybStudies,20(8):529-540.
Myers, D. G. (2003), "Exploring Psychology" 3rd Ed، New York:Worth Publishers.
Myers, D. G, & Terner, A, (2009).The funds, friends, and faith of happy people. American Psychologist, 55, 56-67.
Nese, N, T, Doerner, E, Romer, N, Kaye, N.,Merrell. W., &Tom K.M. (2012). "Social Emotional Assets and Resilience Scales: Development of a strength-based short-form behavior rating scale system": Journal of Educationa Research Online,1(9): 124-139.
Pekrun, R. (2006), "The control value theory of achievement emotions: Assumptions, corollaries, and implications for educational research and practice". Educational Psychology Review, 18, 315-341.
Pekrun, R. Goatz, T. Titz, W. & Perry, R.P (2002), "Academic emotions in student selfregulated learning and achievement program at qualitative and quantitative research Educational Psychologist", 37, 91-105.
Pekrun, R. (2017), "The control-value theory of achievement emotions: Assumptions, corollaries, and implications for educational research and practice. Educational Psychology Review", 18, 315-341.
Stavova, O. Fetchenhauer, D. Schlosser, T. (2012). Why are religious people happy? The effect of the social norm of religiosity across countries, Social science Research,42 (1), 90–105.
Shayan, N & AhmadiGatab, T., (2012), "The effectiveness of social skills training on students' levels of happiness". Social and Behavioral Sciences. 46, 2693 – 2696.
Unicef, (2005), "which skills are life skills?" www.life skills based,education. )Jun 2007).
Williamson, M. (2004),"The Importance of father in relationship to their daughter's psychosexual development psychodynamic practice" 10, 207-219.
Wang, M.T., Willett, J.B., & Eccles, J.S. (2012). The assessment of school engagement: Examining dimensionality and measurement invariance by gender and race/ethnicity. Journal of School Psychology, 49, 465-480.
)