نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار، علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، پردیس لرستان، ایران

3 کارشناس ارشد، روان‌شناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمانشاه، ایران

4 دکتری، روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران (نویسنده مسئول)

5 کارشناس ارشد، روان‌شناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوارسگان، ایران

6 دانشجوی کارشناسی ارشد، مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشگاه پیام نور تهران، تهران، ایران

7 کارشناس ارشد، برنامه ریزی درسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، تعیین میزان اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی - فراشناختی بر تغییر سطح رفتارهای خودشکن آموزشی و تفکر خودارزیابانه منفی دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم شهر خرم‌آباد بود. این پژوهش به صـورت شـبه‌تجربـی بـود کـه در آن از طـرح پـیش-آزمـون - پـس‌آزمـون بـا گـروه کنتـرل اسـتفاده شـد. نمونـه پـژوهش 40 آزمـودنی بـود کـه از میـان دانـش‌آمـوزان دختـر دبیرسـتانی شـهر خرم‌آباد انتخـاب و بـه صـورت تصـادفی در گـروه‌هـای آزمـایش(آموزش راهبردهای شناختی - فراشناختی) و گواه گمارده شـدند. در مرحله مداخله گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 2 ساعته تحت آموزش راهبردهای شناختی - فراشناختی قرار گرفتند. در طی این مدت گروه کنترل هیچ نوع مداخله‌ای دریافت نکرد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه تفکر خودارزیابانه منفی رضایی و جوادی(1389) و رفتارهای خودشکن آموزشی کانینگهام(2007) در مراحل پیش‌آزمون و پس‌آزمون برای دو گروه آزمایشی و گواه استفاده شد. داده‌های پژوهش با روش تحلیل کواریانس تجزیه و تحلیل شدند. تحلیل داده‌ها به کمک نرم‌افزار(SPSS.21) انجام گرفت. نتایج تحلیل کوواریانس تفاوت معنی‌داری بین دو گروه نشان داد. یافته‌ها حاکی از آن بود که آموزش راهبردهای شناختی - فراشناختی در کاهش سطح تفکر خودارزیابانه منفی و میزان رفتارهای خودشکن آموزشی دانش‌آموزان، اثربخش است.

کلیدواژه‌ها

آبکنار، سمیه؛ عاشوری، محمد و موللی، گیتا. (1390). تأثیر آموزش­های فراشناختی در خواندن کودکان با مشکل شنوایی، فصلنامه تعلیم و تربیت استثنایی، 108(3): 47-38.
رضایی، عباسعلی؛ جوادی، گیتی افروز. (1389). پژوهشی در نگرش استادان زبان خارجی نسبت به خودارزیابی، پژوهش زبان‌های خارجی، 57.
دایمی، حمیدرضا. (1391). اثربخشی آموزش راهبردهای فراشناختی بر بهبود خواندن، درک مطلب و سرعت خواندن دانش­آموزان، فصلنامه روانشناسی تربیتی، 8(24).
خاکسار، مریم؛ سیف علی اکبر. (1387). اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر کاهش اضطراب امتحان، فصلنامه روانشناسی تربیتی، 4(13)، 88-72.
فرخی، نورعلی(1396). پیش­بینی تعلل­ورزی بر اساس کمال­گرایی و راهبردهای شناختی یادگیری در دانشجویان، فصلنامه روانش­شناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، 13(45): 83-96.
مجیدیان­فر، محمدباقر؛ محمدی­مهر، مژگان؛ نجیمی، مرتضی(1397). بررسی رابطه ساختاری (تدوین مدل) تفکر انتقادی بر اساس سبک­های یادگیری و نقش میانجی فراشناخت، فصلنامه روانشناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، 14(50): 155-169.
محمدی، زهره؛ جوکار، بهرام و حسین‌چاری، مسعود. (1393). پیش‌بینی رفتارهای خودشکن توسط جهت‌گیری هدف: نقش واسطه‌گری احساسات شرم و گناه. فصلنامه روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، 11(41): 102-83.
یوسف­وند، مهدی؛ قدم­پور، عزت­اله؛ صادقی، مسعود و غلامرضایی، سیمین(1398). ارائه مدل علّی تاب­آوری تحصیلی بر اساس منبع کنترل )با واسطه­گری درگیری تحصیلی):کاربرد تحلیل مسیر. فصلنامه آموزش و ارزشیابی، 12(47): 13-73.
Ally, M. (2008). Foundations of Educational Theory for Online Learning. Anderson, T. (eds.) The Theory and practice of Online Learning.
Nario-Redmond, M. R., Noel, J. G., & Fern, E. (2013). Redefining disability, re-imagining the self: Disability identification predicts self-esteem and strategic responses to stigma. Self and Identity12(5), 468-488.
Baumeister, R. F. (1997). Esteem threat, self-regulatory breakdown, and emotional distress as factors in self-defeating behavior. Review of General Psychology, 1(2), 145-174.
Baumeister, R. F., & Scher, S. J. (1988). Self-defeating behavior patterns among normal individuals: Review and analysis of common self-destructive tendencies. Psychological bulletin, 104(1), 3.
Blunt, A. K., & Pychyl, T. A. (2000). Task aversiveness and procrastination: A multi-dimensional approach to task aversiveness across stages of personal projects. Personality and Individual Differences, 28(1), 153-167.
Wong, B. Y. (1991). Metacognition and learning disabilities. Learning about learning disabilities, 231-258.
Buchy, L., Stowkowy, J., MacMaster, F. P., Nyman, K., & Addington, J. (2015). Meta-cognition is associated with cortical thickness in youth at clinical high risk of psychosis. Psychiatry Research: Neuroimaging, 233(3), 418-423.
Calmes, C. A., & Roberts, J. E. (2007). Repetitive thought and emotional distress: Rumination and worry as prospective predictors of depressive and anxious symptomatology. Cognitive Therapy and Research, 31(3), 343-356.
Cohen, J. A., Verghese, J., & Zwerling, J. L. (2016). Cognition and gait in older people. Maturitas, 93, 73-77.
Covington, M. V. (1992). Making the grade: A self-worth perspective on motivation and school reform. Cambridge University Press.
Cunningham, C. J. (2007). Need for recovery and ineffective self-management (Doctoral dissertation, Bowling Green State University).
del Mar Ferradas, M., Freire, C., Núñez, J. C., Pineiro, I., & Rosário, P. (2017). Motivational profiles in university students. Its relationship with self-handicapping and defensive pessimism strategies. Learning and Individual Differences, 56, 128-135.
Drost, J., Van der Does, W., van Hemert, A. M., Penninx, B. W., & Spinhoven, P. (2014). Repetitive negative thinking as a transdiagnostic factor in depression and anxiety: A conceptual replication. Behaviour Research and Therapy, 63, 177-183.
Fee, R. L., & Tangney, J. P. (2000). Procrastination: A means of avoiding shame or guilt?. Journal of Social Behavior and Personality, 15(5), 167.
Ferrari, J. R. (1992). Procrastinators and perfect behavior: An exploratory factor analysis of self-presentation, self-awareness, and self-handicapping components. Journal of research in personality, 26(1), 75-84.
McCormick, C. B. (2003). Metacognition and learning. Handbook of psychology, 79-102.
Paris, S. G., & Winograd, P. (1990). How metacognition can promote academic learning and instruction. Dimensions of thinking and cognitive instruction1, 15-51.
Grunschel, C., Patrzek, J., & Fries, S. (2013). Exploring different types of academic delayers: A latent profile analysis. Learning and Individual Differences, 23, 225-233.
Duckworth, A. L., & Seligman, M. E. (2005). Self-discipline outdoes IQ in predicting academic performance of adolescents. Psychological science16(12), 939-944.
Bowlin, S. L., & Baer, R. A. (2012). Relationships between mindfulness, self-control, and psychological functioning. Personality and Individual Differences52(3), 411-415.
Inácio, M. J., & Salema, M. H. (2011). THE competence of learning to learn in vocational training: Promoting reflective thinking of the trainer of trainers, mediated by reflexive portfolio. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 29, 611-619.
Karsli, T. A. (2015). Meta-Cognition and Locus of Control in University Students in Context of Viewpoint to Rape. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 205, 48-52.
Elliot, A. J., & Church, M. A. (2003). A motivational analysis of defensive pessimism and self‐handicapping. Journal of personality71(3), 369-396.
Livingston, J.A., 2003. Metacognition: An Overview.
Lonie, J. M., & Desai, K. R. (2015). Using transformative learning theory to develop metacognitive and self-reflective skills in pharmacy students: a primer for pharmacy educators. Currents in Pharmacy Teaching and Learning, 7(5), 669-675.
Keith, N., & Frese, M. (2005). Self-regulation in error management training: emotion control and metacognition as mediators of performance effects. Journal of Applied Psychology90(4), 677.
Martin, A. J. (1998). Self-handicapping and defensive pessimism: Predictors and consequences from a self-worth motivation perspective.
Martin, A., Marsh, H., & Debus, R. (1999). Integrating self-worth motivation theory and need achievement theory: A quadripolar representation of self-handicapping and defensive pessimism. University of Sydney, Australia, March.
Meidani, Z., & Sharifi, M. (2015). Structure Relationship between Self-Imaginary and Meta-Cognition Beliefs with Self-Regulatory Learning in Pre-University Girl Students in Rasht City. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 185, 365-373.
Melli, G., Carraresi, C., Poli, A., & Bailey, R. (2016). The role of metacognitive beliefs in health anxiety. Personality and Individual Differences, 89, 80-85.
Midgley, C., Kaplan, A., Middleton, M., Maehr, M. L., Urdan, T., Anderman, L. H., ... & Roeser, R. (1998). The development and validation of scales assessing students' achievement goal orientations. Contemporary educational psychology, 23(2), 113-131.
Gumley, A., Karatzias, A., Power, K., Reilly, J., McNay, L., & O'grady, M. (2006). Early intervention for relapse in schizophrenia: Impact of cognitive behavioural therapy on negative beliefs about psychosis and self‐esteem. British Journal of Clinical Psychology45(2), 247-260.
Nair, A., Palmer, E. C., Aleman, A., & David, A. S. (2014). Relationship between cognition, clinical and cognitive insight in psychotic disorders: a review and meta-analysis. Schizophrenia Research, 152(1), 191-200.
Want, J., & Kleitman, S. (2006). Imposter phenomenon and self-handicapping: Links with parenting styles and self-confidence. Personality and individual differences40(5), 961-971.
Richardson, S. T. (1990). Adolescents Resilience, family adversity and wellbeing among Hawaiian and non Hawaiian adolescents. International Journal of Social Psychiatry, 52(17), 158-165.
Schank, R. C. (1994). Goal-based scenarios: A radical look at education. The Journal of the Learning Sciences, 3(4), 429-453.
Schouwenburg, H. C. (1992). Procrastinators and fear of failure: An exploration of reasons for procrastination. European Journal of personality, 6(3), 225-236.
Schraw, G., Wadkins, T., & Olafson, L. (2007). Doing the things we do: A grounded theory of academic procrastination. Journal of Educational psychology, 99(1), 12.
Schunk, D. H., & Zimmerman, B. J. (Eds.). (2001). Self-regulated learning and academic achievement: Theoretical perspectives. L. Erlbaum.
Takarangi, M. K., Nayda, D., Strange, D., & Nixon, R. D. (2017). Do meta-cognitive beliefs affect meta-awareness of intrusive thoughts about trauma?. Journal of behavior therapy and experimental psychiatry, 54, 292-300.
Tice, D. M., Bratslavsky, E., & Baumeister, R. F. (2001). Emotional distress regulation takes precedence over impulse control: If you feel bad, do it!. Journal of personality and social psychology, 80(1), 53.
Trevisan, D. A., & Birmingham, E. (2016). Are emotion recognition abilities related to everyday social functioning in ASD? A meta-analysis. Research in Autism Spectrum Disorders, 32, 24-42.
Veenman, M. V., Kerseboom, L., & Imthorn, C. (2000). Test anxiety and metacognitive skillfulness: Availability versus production deficiencies. Anxiety, stress and coping, 13(4), 391-412.
Wells, A., & King, P. (2006). Metacognitive therapy for generalized anxiety disorder: An open trial. Journal of behavior therapy and experimental psychiatry37(3), 206-212.
Wong, Q. J., McEvoy, P. M., & Rapee, R. M. (2016). A comparison of repetitive negative thinking and post-event processing in the prediction of maladaptive social-evaluative beliefs: a short-term prospective study. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 38(2), 230-241.
Yang, C. (2005). Learning strategy use of Chinese PhD students of social sciences in Australian universities. Griffith University, Doctoral Dissertation.