نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری، برنامه ریزی درسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران (نویسنده مسئول)
2 دانشیار، علوم تربیتی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
چکیده
غرقگی مفهومی برگرفته از روان شناسی مثبت است که در آن، فرد با سطحی از مهارت یا تمرکز و با هوشیاری، کاملاً در یک فعالیت درگیر می‌شود. هدف از پژوهش حاضر، تبیین مبانی روان‌شناختی عناصر برنامه درسی، مبتنی بر نظریه غرقگی بود. روش پژوهش حاضر، کیفی از نوع جستار نظرورزانه بود. به‌منظور دست‌یابی به داده‌های موردنظر از روش مطالعه و بررسی متون و آثار صاحب‌نظران حوزه مطالعاتی «غرقگی» و روانشناسی مثبت استفاده شد. در مرحله بعد داده‌های گردآوری شده مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفته و با توضیح مفاهیم و بررسی شرط‌های لازم به تحلیل مفاهیم و استنباط عناصر پرداخته شد. نتایج بیانگر این بود که در صورتی که اهداف، از قبل مشخص شده، دقیق، شفاف و شخصی سازی شده؛ یادگیرنده، مستقل، با انگیزه، برخوردار از اعتماد به نفس؛ معلم(یاددهنده) تسهیل گر باشد، برنامه درسی مبتنی بر این نظریه خواهد بود. هم چنین روش یاددهی یادگیری مبتنی بر نظریه غرقگی روش بازی محور، آموزش انفرادی برنامه ای و حل مسئله؛ محیط، ساختارمند، امن و هدایت کننده و هم چنین ارزشیابی و ارائه بازخورد فوری، خود ارزیابی و ارزشیابی تشخیصی از جمله روش های ارزشیابی برنامه درسی مبتنی بر نظریه غرقگی مشخص گردید.
کلیدواژه‌ها
رادمهر، فرناز و کرمی، جهانگیر. (1398). بررسی نقش تحمل ابهام و شکفتگی در پیش‌بینی درگیری تحصیلی دانشجویان. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 15(52)، 216-203. doi: 10.22054/jep.2019.32890.2275
صحرایی، سهراب، شکری، امید، خانبانی، مهدی، حکیمی راد، الهام (1397). رابطه باورهای خودکارآمدی تحصیلی با بهزیستی تحصیلی:نقش واسطه‌ای تنیدگی تحصیلی ادراک شده و هیجان‌های پیشرفت. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 14(49)، 84-53. doi: 10.22054/jep.2019.10366.1388
فقیهی،فریبا، مرزیه،افسانه، وجنتآبادی، حسین (1397). رابطة بین تجربه شیفتگی و نیروهای انگیزش در دانش‌آموزان، فصلنامه مطالعات روانشناسی تربیتی، 29، 177-208.
میهالی، چیک سنت (1998). تجربه اوج (فراسوی سرخوشی)، ترجمه رضا علوی (1397). تهران: شورافرین.
میهالی، چیک سنت میهای (1999). غرقگی (فرآیند درگیری انسان با زندگی برای به دست آوردن شادکامی)، ترجمه زهره قربانی (1396)، تهران: رشد.
ناجی میدانی، الهام (1397). به‌کارگیری نظریه غرقگی در آموزش ادبیات فارسی، مجموعه مقالات نخستین همایش ملی تحقیقات ادبی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران: امیرکبیر.
Admiraal, W., Huizenga, J., Akkerman, S., & Dam, G. T. (2011). The concept of flow in collaborative game-based learning. Computers in Human Behavior, 27(3), 1185-1194.
Armstrong, A. C. (2008). The fragility of group flow: The experiences of two small groups in a middle school mathematics classroom. The Journal of Mathematical Behavior, 27(2), 101–115.
Batista, E. (2010). Happiness, excellence, and boundaries: A framework for leaders. Retrieved from http://www.edbatista.com/2010/09/happiness.html.
Beard, K. S., & Hoy, W. K. (2010). The nature, meaning, and measure of teacher flow in elementary schools: A test of rival hypotheses. Educational Administration Quarterly, 46(3), 426-458.
Beard, K.S., & Hoy, W.K. (2010). "The nature, meaning, and measure of teacher flow in elementary schools: A test of rival hypotheses". Educational Administration Quarterly. 46/3. 426-458.
Csikszentmihalyi, M. (1975/2000). Beyond boredom and anxiety (25th anniversary ed). San Francisco: Jossey-Bass (Original work published in 1975).
Csikszentmihalyi, M. (1997). Finding flow: The psychology of engagement with everyday life. New York: Basic Books.
Csikszentmihalyi, M, & Isabella ) 2006. (eds. A life worth living: Contributions to positive psychology. Oxford University Press.
Custodero, L. A. (2002). Seeking challenge, finding skill: Flow experience and music education. Arts Education Policy Review, 103(3), 3–9. https://doi.org/10.1080/10632910209600288.
Egbert, J. (2003). A study of flow theory in the foreign language classroom. The Modern Language Journal, 87(4), 499–518. https://doi.org/10.1111/1540-4781.00204.
Fredricks, J. A., Blumenfeld, P. C., & Paris, A. H. (2004). School engagement: Potential of the concept, state of the evidence. Review of Educational Research, 74, 59–109.
Ghani, J. A. (1995). Flow in human computer interactions: Test of a model. In J. M. Carey (Ed.), Human factors in information systems: Emerging theoretical bases (pp. 291–311). Norwood: Ablex Publishing Corp.
Goos, M., Galbraith, P., & Renshaw, P. (2002). Socially mediated metacognition: Creating collaborative zones of proximal development in small group problem solving. Educational Studies in Mathematics, 49(2),193–223.
Guo, Y. M., & Ro, Y. K. (2008). Capturing flow in the business classroom. Decision Sciences Journal of Innovative Education, 6(2), 437–462. https://doi.org/10.1111/j.1540-4609.2008.00185.x.
Nakamura, J & Csikszentmihalyi, M (2002). The Concept of Flow, Oxford University Press, Oxford, UK. Agarwal. R & Karahanna, E (2000) . Time flies when you're having fun: cognitive absorption and beliefs about information technology usage, MIS Quarterly 24 (4) 665–694. Csikszentmihalyi, M & LeFevre, J (1989). Optimal experience in work and leisure, Journal of Personality and Social Psychology 56 (5) 815-827. Hsu, C.-L. & Lu, H.-P (2004). Why do people play on-line games? An extended TAM with social influences and flow experience, Information Management 41 (7), 853–868.
Jaakkola, T, Ntoumatis, N & Liukkonen, J. )2016(. Motivational climate, goal orientation, perceived sport ability, and enjoyment within finnish junior ice hockey players. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 26(1): 109-115.
Joo, Y. J., Oh, E., & Kim, S. M. (2015). Motivation, instructional design, flow, and academic achievement at a Korean online university: A structural equation modeling study. Journal of Computing in Higher Education, 27(1), 28–46. https://doi.org/10.1007/s12528-015-9090-9.
Kawabata, M., & Mallett, C. J. (2016). What is flow?: Reconsideration of the state of optimal functioning beyond flow theory. In R. J. Schinke, B. Smith, & K. McGannon (Eds.). Routledge international handbook in sport psychology (pp. 369–377). New York: Routledge.
Kiili, K. (2005). Content creation challenges and flow experience in educational games: The IT-emperor case. The Internet and Higher Education, 8(3), 183–198. https://doi.org/10.1016/j.iheduc.2005.06.001.
Konradt, U., Sulz, K., Konradt, U., & Sulz, K. (2001). The experience of flow in interacting with a hypermedia learning environment. Journal of Educational Multimedia and Hypermedia, 10(1), 69–84.
Lewin, I., & Singer, J. L. (1991). Psychological effects of REM (" dream") deprivation upon waking mentation.
Makikangas, A., Bakker, A.B., Aunola, K., & Demerouti, E. (2010). Job resources and flow at work: Modeling the relationship via latent growth curve and mixture model methodology. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 83, pp.795- 814.
Marks, H. M. (2000). Student engagement in instructional activity: Patterns in the elementary, middle, and high school years. American Educational Research Journal, 37(1), 153–184. https://doi.org/10.3102
/00028312037001153.
/00028312037001153.
Masato Kawabata .(2018). Facilitating flow experience in physical education settings, journals of Psychology of Sport & Exercise, 38, 28-38.
Massimini, F. (1988). The systematic assessment of flow in daily experience, Optimal Experience. Psychological Studies of Flow in Consciousness, 266-287.
Csikszentmihalyi, M. .(2014) Applications of Flow in Human Development and Education, Netherlands: Springer .
Nah, F., Eschenbrenner, B., DeWester, D. (2011). Enhancing brand equity through flow and telepresence: a comparison of 2D and 3D virtual worlds. MIS Q. 35(3), 731–747 .
Nakamura, J., & Csikszentmihalyi, M. (2002). The concept of flow. In C. R. Snyder, & S. J. Lopez (Eds.). Handbook of positive psychology (pp. 89–105). New York: Oxford University Press.
Peterson, C. (16 May 2008). "What Is positive psychology, and what is it not?". Psychology Today. Retrieved 11 July 2018.
Raettig, T., & Weger, U. (2018). Learning as a Shared Peak Experience: Interactive Flow in Higher Education. International Journal of Applied Positive Psychology, 2(1-3), 39-60.
Rea, D. W. (2000). Optimal motivation for talent development. Journal for the Education of the Gifted, 23(2), 187–216. https://doi.org/10.4219/jeg-2000-574.
Salanova, M., Rodríguez-Sánchez, A. M., Schaufeli, W. B., & Cifre, E. (2014). Flowing together: A longitudinal study of collective efficacy and collective flow among workgroups. The Journal of Psychology, 148(4), 435-455.
Schmidt, J. A., Shernoff, D. J., & Csikszentmihalyi, M. (2014). Individual and situational factors related to the experience of flow in adolescence. In Applications of flow in human development and education (pp. 379-405). Springer, Dordrecht.
Seligman, M. E. P., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55, 5–14.
Shernoff, D. J., & Csikszentmihalyi, M. (2009). Cultivating engaged learners and optimal learning environments. Handbook of positive psychology in schools, 131-145.
Shernoff, D., Csikszentmihalyi, M., Shneider, B., & Shernoff, E. S. (2003). Student engagement in high school classrooms from the perspective of flow theory. School Psychology Quarterly, 18(2), 158–176. https://doi.org/10.1521/scpq.18.2.158.21860.
Skadberg, Y. X., & Kimmel, J. R. (2004). Visitors’ flow experience while browsing a web site: Its measurement, contributing factors and consequences. Computers in Human Behavior, 20(3), 403–422. https://doi.org/10.1016/S0747-5632(03)00050-5.
Skinner, E. A., Wellborn, J. G., & Connell, J. P. (1990). What it takes to do well in school and whether I’ve got it: A process model of perceived control and children’s engagement and achievement in school. Journal of Education & Psychology, 82(1), 22–32. https://doi.org/10.1037/0022-0663.82.1.22.
Snyder, C. R., & Lopez, S. J. (2005). Handbook of positive psychology. New York, NY: Oxford University Press.
Walker, C. J. (2010). Experiencing flow: Is doing it together better than doing it alone?. The Journal of Positive Psychology, 5(1), 3-11.
Webster, J., Trevino, L. K., & Ryan, L. (1993). The dimensionality and correlates of flow in human-computer interactions. Computers in Human Behavior, 9(4), 411–426. https://doi.org/10.1016/0747-5632(93)90032-N
)