نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، تکنولوژی آموزشی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)

2 استادیار، علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور کرمان، واحد باغین، کرمان، ایران،

3 دانشجوی دکتری، تکنولوژی آموزشی، دانشکده روان‌‎شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

4 استادیار، علوم تربیتی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی ، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر شبیه‌سازی آموزشی مبتنی بر رایانه بر مهارت های حل مسئله و توانایی شناختی دانش آموزان می‌باشد. روش پژوهش شبه آزمایشی و از نوع طرح‌های پیش‌آزمون – پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانش‌آموزان چهارم ابتدایی منطقه دو شهر تهران در سال تحصیلی 96-95 می‌باشند که 60 نفر از آن‌ها (30 نفر گروه آزمایش و 30 نفر گروه کنترل) با روش نمونه‌گیری در دسترس به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. گروه آزمایش با استفاده از شبیه‌سازی PhET و گروه کنترل به روش سنتی در شش جلسه یک‌ساعته آموزش دیدند. پیش‌آزمون –پس‌آزمون دو گروه با استفاده از پرسشنامه اجرا شد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه حل مسئله هپنر و پترسن (1982) و توانایی شناختی نجاتی (1392) می‌باشد. تجزیه‌وتحلیل داده‌های پژوهش با آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری صورت گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد که بعد از کنترل اثرات پیش‌آزمون، بین نمرات پس‌آزمون دو گروه در متغیر حل مسئله و مؤلفه‌های آن (اعتماد به حل مسائل، سبک گرایش-اجتناب و کنترل شخصی) و متغیر توانایی شناختی و مؤلفه‌های آن (حافظه، کنترل مهاری و توجه انتخابی، تصمیم‌گیری، توجه پایدار، شناخت اجتماعی و انعطاف‌پذیری شناختی) تفاوت معنی‌داری وجود دارد اما در مؤلفۀ برنامه‌ریزی بین دو گروه تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. نتایج پژوهش نشان داد شبیه‌سازی آموزشی مبتنی بر رایانه بر مهارت‌های حل مسئله و توانایی شناختی در دانش آموزان تأثیر دارد و باعث افزایش مهارت‌های حل مسئله و توانایی شناختی در دانش آموزان می‌شود.

کلیدواژه‌ها

ثمری، عیسی و آتشک، محمد (1388). تأثیر میزان شناخت و کاربست فناوری آموزشی توسط معلمان در بهبود کیفیت فرآیند یادگیری دانش‌آموزان. نشریه علمی پژوهشی فناوری آموزشی، 4(2)، 101- 111.
حدادنیا، سیروس، جوکار، ناصر، رحیم دشتی، زینب و شیخ الاسلام، راضیه (1396). نقش واسطه‌ای راهبردهای یادگیری در ارتباط بین خودکارآمدی تحصیلی و سبک‌های حل مسئله. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 2(24)، 143-130.
رستگارپور، حسن و عبدالهی، نیدا (1384). راهبردهای توسعه تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات ICT. تهران: انتشارات دانش مردم.
زنگنه، حسین و ساعدی، نرگس (1395). تأثیر شبیه‌سازی آموزشی سه‌بعدی مفاهیم فضایی درس هندسه بر یادگیری-یادداری دانش­آموزان سال سوم متوسطه. ماهنامه علمی پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی. 9(6)، 438-431.
سیف، علی‌اکبر (1390). روانشناسی پرورشی نوین (روانشناسی یادگیری و آموزش). تهران: انتشارات دوران.
کارشکی، حسین (1381). تأثیر آموزش راهبردهای فراشناختی بر درک مطلب دانش­آموزان. مجلۀ روانشناسی، 6(1)، 63-84.
کرمی­گزافی، علیرضا، یونسی، جلال و عزیزیان، علی (1388). مقایسه میزان تأثیر آموزش آزمایشگاه شیمی به کمک نرم‌افزار آموزشی و روش سنتی در پیشرفت تحصیلی و نگرش دانش‌آموزان. فصلنامه نوآوریهای آموزش، 4(2)، 99-91.
کریمیان بافقی، بتول، علیپور، احمد، زارع، حسین و نهروانیان، پروانه (1389). توانایی‌های شناختی (تمرکز، حل مسئله، حافظه آشکار و نا آشکار) افراد معتاد و سالم. فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، 11، 469-489.
لاکدشتی، ابوالفضل، یوسفی، رضا و خطیری، خدیجه (1390). تأثیر نرم‌افزار شبیه‌ساز آموزشی بر یادگیری و یادسپاری دانشجویان و مقایسه آن با روش سنتی. فصلنامه فنآوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 1(3)، 21-5.
لک، خدیجه، زارعی، فرزاد، حبیب زاده، حسین، محمدپور، یوسف، رهنمون، خدیجه و زارع، هاله (1392). بررسی مقایسه‌ای تأثیر دو روش کنفرانسی و نرم‌افزار آموزشی شبیه‌ساز دیس­ریتمی بر سطح دانش تفسیر الکتروکاردیوگرام در پرستاران. فصلنامه پرستاری مراقبت ویژه، 3(20)، 180-173.
ملکی، بهرام (1384). تأثیر آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر افزایش یادگیری و یادداری متون مختلف. تازه­های علوم شناختی، 7(3)، 50-42.
نظری، حشمت اله و زمانی، مهدی (1388). شبیه‌ساز آموزشی چیست؟ اولین کنفرانس دانشجویی آموزش الکترونیکی، تهران، دانشگاه علم و صنعت ایران.
Anzai, Y., & Simon, H. A. (1979). "The theory of learning by doing". Psychological Review, 86, 124-140.
Atif Bin, T. (2014). "The effect of computer-assisted learning on the achievement and problem solving skills of the educational statistic students". European Scientific Journal, 10(28), 271-279.
Betz , J. A. (1996). "Computer games: Increase learning in an interactive multidisciplinary environment". Journal of Technology Systems, 24(2), 195-205.
Bilan, B. (1992). "Computer simulations: An Integrated tool". Paper presented at the SAGE/ 6th Canadian Symposium, The University of Calgary.
Billings, D. M., & Halstead, J. A. (2005). "Teaching in Nursing: A Guide for Faculty". WB Saunders, PA: USA.
Bransford, J. D., & Stein, B. S. (1984). "The ideal problem solver: A guide for improving thinking, learning, and creativity". New York: Freeman.
Chanida, K. (1990). "The effects of using interactive videodisc laboratory simulation on problem-solving and learning performance of high school chemistry students". ETD collection for University of Nebraska - Lincoln.
Chen-Chung, L., Yuan-Bang, C., & Chia-Wen, H. (2011). "The effect of simulation games on the learning of computational problem-solving". Computer & Education, 57, 1907-1918.
Choi, B., & Gennaro, E. (1987). "The effectiveness of using computer simulated experiments on junior high students' understanding of the volume displacement concept". Journal of Research in Science Teaching, 24(6), 539-552.
Cioffi, J., Purcal, N., & Arundell, F. (2005). "A pilot study to investigate the effect of a simulation strategy on the clinical decision making of midwifery students". Journal of Nursing Education, 44, 131–134.
Couture, M. (2012). "Effect of disciplinary content of a simulation on open-ended problem-solving strategies". Dans Computer based learning in science-Conference Proceedings. Learning science in the society of computers.
De Jong, T., & Van Joolingen, W. R. (1998). "Scientific discovery learning with computer simulations of conceptual domains". Review of Educational Research, 68(2), 179-201.
Dickinson, G. L. C. (2000). "The effects of computer-simulated experiments on high school biology students problem-solving skills and achievement". A dissertation for the degree of doctor of philosophy in the University of Texas at Austin.
Gibson, D. (2007). "Network-based assessment in education". Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 3(3), 310-323.
Gredler, M. E. (2003). "Games and simulations and their relationships to learning". Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Heinich, R., Molenda, M., Russell, J. D., & Smaldino, S. E. (2002). "Instructional media and technologies for learning". Upper Saddle River, NJ: Merrill Prentice Hall.
Jeffries, P. (2005). "A framework for designing, implementing, and evaluating simulations used as teaching strategies in nursing". Nursing Education Perspectives, 26, 96-103.
Jiangang, H., Lei, L., Alina, D., & Patrick, K. (2016). "Assessing collaborative problem solving with simulation based tasks". Exploring the Material Conditions of Learning: The Computer Supported Collaborative Learning (CSCL) Conference.
Jonassen, D. H. (2004). "Learning to solve problems: An instructional design guide". San Francisco, CA: John Wiley & Sons.
Joseph, P. A. (1998). "The effects of computer simulation models on middle school students' understanding of the anatomy and morphology of the frog, the effects of computer simulation models on middle school students' understanding of the anatomy and morphology of the frog". Retrospective Dissertations fot M. A. degree.
Keltner, N. L., Schwecke, L. H., & Bostrom, C. E. (2007). "Psychiatric nursing. Louis: Mosby".
Khatiahazmim, B. R. (2006). "The effects of computer simulation based game (the Sims) on cognitive abilities in adolescence". This report is submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Bachelor of Science with Honours.
Kim, B., Park, H., & Baek, Y. (2009). "Not just fun, but serious strategies: using meta-cognitive strategies in game-based learning". Computers & Education, 52(4), 800-810
Kumar, D. D., & Sherwood, R. D. (2007). "Effect of a problem based simulation on the conceptual understanding of undergraduate science education students". Journal of Science Education and Technology, 16(3), 239-246
Lee, C. Y., & Chen, M. P. (2009). "A computer game as a context for non-routine mathematical problem solving: the effects of type of question prompt and level of prior knowledge". Computers & Education, 52, 530-542.
Linn, M. (2003). "Technology and science education: Starting points, research programs, and trends". International Journal of Science Education, 25(6), 727-758.
Liu, C. C., Cheng, Y. B, &Huang, C. W. (2011). "The effect of simulation games on the learning of computational problem solving". Computers & Education, (57), 1907-1918.
Lu, H. K., & Lin, P. C. (2017). "A study of the impact of collaborative problem-solving strategies on students’ performance of simulation-based learning-A case of network basic concepts course". International Journal of Information and Education Technology, 7(5), 23-30.
Mary, E. W., DankbaarJ. Alsma Els, E. H., JansenJeroen, J. G. Van Merrienboer, L. C. M., Van Saase, & Stephanie, C. E. S. (2016). "An experimental study on the effects of a simulation game on students’ clinical cognitive skills and motivation". Adv Health Sci Educ Theory Pract, 21, 505-521.
Mikel, C., José, M. A., & Ángel, F. (2016). "Design and application of interactive simulations in problem-solving in University-level physics education". Journal of Science Education and Technology, 7, 26-34.
 Mohamed, I., & Mustafa, L. T. (2013). "The impact of cognitive tools on the development of the Inquiry Skills of High School Students in Physics". International Journal of Advanced Computer Science and Applications, 4(9), 124-129.
Ömer, G.Petek, A., & Ïlker, Ö. (1992). "Effects of computer simulations and problem-solving approaches on high school students". The Journal of Educational Research, 17, 36-40.
Papastergiou, M. (2009a). "Digital game-based learning in high school computer science education: Impact on educational effectiveness and student motivation". Computers &Education, 52(1), 1-12.
Papastergiou, M. (2009b). "Exploring the potential of computer and video games for health and physical education: A literature review". Computers & Education, 53(3), 603-622.
Ravert, P. (2002). "An integrative review of computer-based simulation in the education process". Computers, Informatics Nursing, 20, 203-208.
Rivers, R. H., & Vockell, E. (1987). "Computer simulations to stimulate scientific problem solving". Journal of Research in Science Teaching, 24, 403-415.
Sanford, P. G. (2010). "Simulation in nursing education: A review of the research". The Qualitative Report, 15, 1006-1011.
Secomb, B. (2012). "The effectiveness of simulation activities on the cognitive abilities of undergraduate third-year nursing students: a randomized control trial". Journal of Clinical Nursing, 21, 3475-3484.
Shih, J. L., Shih, B. J., Shih, C. C., Su, H. Y., & Chuang, C. W. (2010). "The influence of collaboration styles to children’s cognitive performance in digital problem-solving game “William Adventure”: A comparative case study". Computers & Education, 7, 1-12.
Tajvidi, M. (2017). "Effects of Computer Simulation and Animation (CSA) on students’ problem solving in engineering dynamics: What and how." A dissertion for degree doctoral Utah State University.
Tan, J., & Biswas, G. (2007). "Simulation-based game learning environments: Building and sustaining a fish tank". In Proceedings of the First IEEE International Workshop on Digital Game and Intelligent Toy Enhanced Learning, Conference Location: Jhongli City, Taiwan.
Tessmer, M., Jonassen, D. H., & Caverly, D. (1989). "Non-programmer’s guide to designing instruction for microcomputers". Littleton, CO: Libraries Unlimite.
Woodward, J., Carnine, D., & Gersten, R. (1988). "Teaching problem solving through computer simulations". American Educational Research Journal, 25(1), 72-86.