نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 .استادیار، گروه علوم‌تربیتی دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران (نویسنده مسئول) ghasemtabar.e@gmail.com

2 کارشناس ارشد، مشاوره گرایش توانبخشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، تهران، ایران

3 دکتری، روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

4 استادیار، برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ادبیات، بخش علوم تربیتی، کرمان، ایران

چکیده

این پژوهش به منظور تعیین اثربخشی آموزش موسیقی در افزایش تحول آگاهی واج‌شناختی کودکان پیش‌دبستان انجام شد. از جامعه کودکان 6-5 سال منطقه سه شهر تهران، 30 کودک انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. گروه مداخله طی سه ماه (سه جلسه دو ساعته در هفته) موسیقی آموزش دیدند. برای گروه کنترل مداخله‌ای صورت نگرفت. مهارت‌های واج‌شناختی کودکان هر دو گروه در پیش‌آزمون، پس‌آزمون و سه ماه بعد از دوران مداخله‌گری (پیگیری)، با استفاده از مقیاس آگاهی واج‌شناختی (سلیمانی و دستجردی-کاظمی، 1384) اندازه‌گیری شد. نتایج تحلیل‌ واریانس آمیخته نشان داد که آموزش موسیقی به‌طور‌معناداری آگاهی واج‌شناختی کودکان را افزایش داد. نتایج همچنین نشان داد تاثیر مداخله تا مرحله پیگیری دوام داشته است. چگونگی تاثیر فعالیت‌های موسیقایی بر آگاهی واج-شناختی کودکان به بحث گذاشته شد.
نتایج تحلیل‌ واریانس آمیخته نشان داد که آموزش موسیقی به‌طور‌معناداری آگاهی واج‌شناختی کودکان را افزایش داد. نتایج همچنین نشان داد تاثیر مداخله تا مرحله پیگیری دوام داشته است. چگونگی تاثیر فعالیت‌های موسیقایی بر آگاهی واج‌شناختی کودکان به بحث گذاشته شد.

کلیدواژه‌ها

ترابی‌پور، اخترالسادات.، بهارلوئی، ناهید. و تذهیبی، مهدی. (1390). بررسی ارتباط مهارت آگاهی واجی و عملکرد ریاضی در دانش‌آموزان پایه اول دبستان. پژوهش در علوم توان‌بخشی، 7 (1)، 118- 112.
حبیب‌پورگتابی، کرم. و صفریشالی، رضا. (1391). راهنمای جامع SPSS در تحقیقات پیمایشی. تهران: نشر لویه.
دستجردی کاظمی، مهدی. و سلیمانی، زهرا. (1385). آگاهی واج‌شناختی چیست؟. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 6 (4)، 954-931.
دوست‌دار، هاتف. (1384). مقدمه‌ای بر آموزش موسیقی به کودکان. تهران: انتشارات چنگ.
رضویه، اصغر. (1384). مقیاس هوشی وکسلر برای دوره پیش‌دبستانی. شیراز: مرکز نشر دانشگاه شیراز.
سلیمانی، زهرا. و دستجردی کاظمی، مهدی. (1384). تعیین روایی و اعتبار آزمون آگاهی واج‌شناختی. مجله روان‌شناسی، 9 (1)، 100-82.
عصاره، علیرضا.، صالح صدق­پور، بهرام. و عربی، احمد. (1398). بررسی رابطه برنامه درسی زبان‌آموزی با مؤلفه‌های هوش اجتماعی دانش‌آموزان ابتدایی. فصلنامه روان شناسی تربیتی، 15(53)، 139-109.
قاسم‌تبار، سید نبی­الله.، حسینی، محبوبه.، حاجی‌تبار فیروزجایی، محسن. و گودرزی، نفیسه. (1394). اثربخشی آموزش موسیقی در توانایی هوشی کودکان پیش‌دبستان. فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، 11 (37)، 159-139.
قاسم‌تبار، سید نبی­الله.، مفیدی، فرخنده.، زاده‌محمدی، علی. و قاسم‌تبار، سیدعبدالله. (1390). تأثیر آموزش موسیقی بر مهارت‌های پایه ریاضی کودکان پیش‌دبستان. فصلنامه روان‌شناسی‌تحولی: روان شناسان ایرانی، 27، 245-254.
Adams, C., & Bishop, D. V. (1989). Conversational characteristics of children with semantic‐pragmatic disorder. I: Exchange structure, turntaking, repairs and cohesion. International Journal of Language & Communication Disorders, 24(3), 211-239.
Adams, M. J., Foorman, B. R., Lundberg, I., & Beeler, T. (1998). Phonemic awareness in young children: A classroom curriculum. Baltimore, MD: Brookes.
Anvari, S. H., Trainor, L. J., Woodside, J., & Levy, B. A. (2002). Relations among musical skills, phonological processing, and early reading ability in preschool children. Journal of experimental child psychology, 83(2), 111-130.
Ball, E. W., & Blachman, B. A. (1988). Phoneme segmentation training: Effect on reading readiness. Annals of Dyslexia, 38(1), 208-225.
Ball, E. W., & Blachman, B. A. (1991). Does phoneme awareness training in kindergarten make a difference in early word recognition and developmental spelling?. Reading research quarterly, 49-66.
Bock, R. (1998). Why Children Succeed or Fail at Reading. Research from NICHD's Program in Learning Disabilities.
Bolduc, J. (2009). Effects of a music programme on kindergartners' phonological awareness skills 1. International Journal of Music Education, 27(1), 37-47.
Brandt, A. K., Slevc, R., & Gebrian, M. (2012). Music and early language acquisition. Frontiers in psychology, 3, 327.
Bruck, M. (1992). Persistence of dyslexics' phonological awareness deficits. Developmental psychology, 28(5), 874.
Culp, M. E. (2017). The relationship between phonological awareness and music aptitude. Journal of Research in Music Education, 65(3), 328-346.
Degé, F., & Schwarzer, G. (2011). The effect of a music program on phonological awareness in preschoolers. Frontiers in psychology, 2, 124.
Ferraz, I., Pocinho, M., Pereira, A., & Pimenta, A. (2015). Phonological Awareness Program: A longitudinal study from Preschool to 4th Grade. In SHS Web of Conferences (Vol. 16, p. 01002). EDP Sciences.
Forgeard, M., Winner, E., Norton, A., & Schlaug, G. (2008). Practicing a musical instrument in childhood is associated with enhanced verbal ability and nonverbal reasoning. PloS one, 3(10), e3566.
Fujioka, T., Ross, B., Kakigi, R., Pantev, C., & Trainor, L. J. (2006). One year of musical training affects development of auditory cortical-evoked fields in young children. Brain, 129(10), 2593-2608.
Gaab, N., Tallal, P., Kim, H., Lakshminarayanan, K., Archie, J. J., Glover, G. H., & Gabrieli, J. D. E. (2005). Neural correlates of rapid spectrotemporal processing in musicians and nonmusicians. Annals of the New York Academy of Sciences, 1060(1), 82-88.
Gillon, G. T. (2005). Phonological awareness: evidence to influence assessment and intervention practices. Language, speech, and hearing services in schools, 36(4), 281-284.
James, D., Rajput, K., Brinton, J., & Goswami, U. (2008). Phonological Awareness, Vocabulary and Word Reading in Children who use Cochlear Implants. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 13, 117-137.Griffin, P. (1998). Preventing reading difficulties in young children. National Academy Press.
Gromko, J. E. (2005). The effect of music instruction on phonemic awareness in beginning readers. Journal of research in music education, 53(3), 199-209.
Jäncke, L. (2009). The plastic human brain. Restorative neurology and neuroscience, 27(5), 521-538.
Kamhi, A. G., & Catts, H. W. (1999). Language and reading: Convergences and divergences. Language and reading disabilities, 1-24.
Koelsch, S. (2009). Neural substrates of processing syntax and semantics in music. In Music that works (pp. 143-153). Springer, Vienna.
Koelsch, S. (2011). Toward a neural basis of music perception–a review and updated model. Frontiers in psychology, 2, 110.
Lamb, S. J., & Gregory, A. H. (1993). The relationship between music and reading in beginning readers. Educational Psychology, 13(1), 19-27.
Lerdahl, F. (2004). Tonal pitch space. Oxford University Press.
Lonigan, C. J., Burgess, S. R., & Anthony, J. L. (2000). Development of emergent literacy and early reading skills in preschool children: evidence from a latent-variable longitudinal study. Developmental psychology, 36(5), 596.
McMullen, E., & Saffran, J. R. (2004). Music and language: A developmental comparison. Music Perception: An Interdisciplinary Journal, 21(3), 289-311.
Moreno, S., & Besson, M. (2006). Musical training and language‐related brain electrical activity in children. Psychophysiology, 43(3), 287-291.
Moreno, S., Friesen, D., & Bialystok, E. (2011). Effect of music training on promoting preliteracy skills: preliminary causal evidence. Music Perception: An Interdisciplinary Journal, 29(2), 165-172.
Moritz, C., Yampolsky, S., Papadelis, G., Thomson, J., & Wolf, M. (2013). Links between early rhythm skills, musical training, and phonological awareness. Reading and Writing, 26(5), 739-769.
Overy, K. (2003). Dyslexia and music: From timing deficits to musical intervention. Annals of the New York Academy of Sciences, 999(1), 497-505.
Patel, A. D. (2003). Language, music, syntax and the brain. Nature neuroscience, 6(7), 674.
Patel, A. D. (2010). Music, language, and the brain. Oxford university press.
Patel, A. D. (2011). Why would musical training benefit the neural encoding of speech? The OPERA hypothesis. Frontiers in psychology, 2, 142.
Patscheke, H., Degé, F., & Schwarzer, G. (2018). The effects of training in rhythm and pitch on phonological awareness in four-to six-year-old children. Psychology of Music, 0305735618756763.
Paul, R., & Norbury, C. F. (2012). Language disorders from infancy through adolescence. Elsevier Health Sciences.
Pratt, A. C., & Brady, S. (1988). Relation of phonological awareness to reading disability in children and adults. Journal of educational psychology, 80(3), 319.
Schellenberg, E. G. (2006). Long-term positive associations between music lessons and IQ. Journal of Educational Psychology, 98(2), 457.
Serry, T., Rose, M., & Liamputtong, P. (2008). Oral language predictors for the at-risk reader: A review. International journal of speech-language pathology, 10(6), 392-403.
Slater, J., Strait, D. L., Skoe, E., O'Connell, S., Thompson, E., & Kraus, N. (2014). Longitudinal effects of group music instruction on literacy skills in low-income children. PLoS One, 9(11), e113383.
Smith Gabig, C. (2010). Phonological awareness and word recognition in reading by children with autism. Communication Disorders Quarterly, 31(2), 67-85.
Snow, C. E., Burns, S. M., & Griffin, P. (1998). Predictors of success and failure in reading. Preventing reading difficulties in young children, 100-134.
Tallal, P., & Gaab, N. (2006). Dynamic auditory processing, musical experience and language development. Trends in neurosciences, 29(7), 382-390.
Trehearne, M., Healy, L. H., Cantalini, M., & Moore, J. L. (2003). Comprehensive literacy resource for kindergarten teachers. Vernon Hills, IL: ETA/Cuisenaire.
Wood, C., Wade-Woolley, L., & Holliman, A. J. (2009). Phonological awareness: Beyond phonemes. In Contemporary perspectives on reading and spelling (pp. 19-35). Routledge.