نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه برنامه‌ریزی درسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه برنامه ریزی درسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

3 دانشیار گروه برنامه ریزی درسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

4 استادیار گروه علوم تربیتی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش باهدف طراحی محیط یادگیری مبتنی بر نظریه یادگیری تحولی برای دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه انجام گرفت. روش پژوهش الگو آمیخته و از نوع بین مرحله‌ای بود. به این منظور داده‌ها با روش کیفی جمع‌آوری و تحلیل شدند، علاوه بر این با روش کمی روایی و پایایی آن بررسی گردید. هم‌چنین به‌منظور استخراج ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های محیط یادگیری مبتنی بر نظریه یادگیری تحولی کلیه متون، کتب، مقالات مجلات و همایش‌ها به شیوه تحلیل مضمون مورد بررسی و داده‌های کیفی جمع‌آوری شد. سپس خبرگان علوم تربیتی و روانشناسی مؤلفه‌های کشف‌شده را پس از بررسی، رد یا تأیید کردند. پس از محاسبه روایی و پایایی پرسشنامه محقق ساخته از ابعاد و مؤلفه‌ها و شاخص‌های به‌دست‌آمده، مدل محیط یادگیری مبتنی بر یادگیری تحولی ارائه گردید. نتایج پژوهش نشان داد که مدل محیط یادگیری مبتنی بر نظریه یادگیری تحولی دارای 84 گویه (شاخص)، 16 مؤلفه و 5 بعد می‌باشد. بر اساس نتایج‌ این مدل، 5 شاخص محیط یادگیری عبارت‌اند از 1) بعد عوامل آموزشی شامل: مؤلفه‌های نقش معلم، تغییر در روش‌های آمادگی و تحقیق معلمان، تغییر اثبات‌گرایی، محیط دانش‌محور، محیط یادگیرنده محور، فعالیت‌های عملی و آموزش مسئله محور. 2) بعد عوامل حمایتی شامل مؤلفه‌های فعالیت‌های فرهنگی هنری و خلاقانه، عوامل پشتیبانی و هم‌افزایی تجارب و تعاملات. 3) بعد عوامل غیر آموزشی شامل مؤلفه‌های تغییرات چشمگیر زندگی و عوامل اجتماعی. 4) بعد نقد محوری شامل مؤلفه‌های تفکر انتقادی، گفتمان و رهایی .5) بعد عوامل خودشناسی شامل مؤلفه‌های فرایند خودسازی و هوش هیجانی.

کلیدواژه‌ها

جانسون، کریستنسن. (1391). روش پژوهش در علوم تربیتی، ترجمه خسروی بابادی علی‌اکبر، پوشنه کامبیز، آقازاده محرم، تهران، آییژ.
حاجی‌زاده، ابراهیم؛ اصغری، محمد. (1394). روش‌ها و تحلیل‌های آماری با نگاه به روش تحقیق در علوم زیستی و بهداشتی. تهران، جهاد دانشگاهی.
شفیعی، ناهید؛ بهروزی، ناصر؛ شهنی ییلاق، منیجه؛ ابولقاسمی، محمود. (1396). "رابطه علی ادراک از محیط یادگیری سازنده گرا و تفکر سیستمی با گرایش به یادگیری مادام‌العمر از طریق میانجی‌گری انگیزش درونی دانشجویان کارشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز "، مجله‌ی علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران، 25(2)، 130-109.
فیضی، فرخ. (1396). "یادگیری تحولی، تحولی در یادگیری "، رشد تکنولوژی آموزشی، 33(4).
قدیری، پروین؛ اسدزاده، حسن؛ درتاج، فریبرز. (1389) "رابطه ادراک از محیط کلاس و جهت‌گیری هدف با پیشرفت تحصیلی ریاضی در دانش‌آموزان دختر پایه سوم متوسطه "، فصلنامه روانشناسی تربیتی، 6(19)137-115.
کشته گر، الهه؛ جنگی زهی، حمیدرضا؛ کشته گر الناز. (1397). "عوامل تأثیرگذار در ایجاد یک محیط یادگیری شوق‌انگیز "، یازدهمین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی و علوم اجتماعی.
گال، مردیت؛ بورگ، والتر؛گال، جویس. (1394). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی. ترجمه احمدرضا نصر ، حمیدرضا عریضی ، محمود ابوالقاسمی ، محمدجعفر پاک‌سرشت ، علیرضا کیامنش ، خسرو باقری ، محمد خیر ، منیجه شهنی ییلاق ، زهره خسروی، تهران، سمت، جلد اول، ص 619چاپ دهم.
نکاوند، مهراندخت؛  جعفری پریوش؛ آراسته حمیدرضا 0(1397). "اشتیاق تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی و نقش محیط یاددهی و یادگیری در آن "، مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، 28(1)، 58-65.
نیلی پور، مهدی. (1386). فرهنگ جوان، نشر سلسبیل.
Bergin, D. A. (2016). Social influences on interest. Educational Psychologist, 51(1), 7-22.
Boyd, R. D., & Myers, J. (1988). "Transformative education. International Journal of Lifelong Education", 7(4), 261-84.
Brookfield, S. D. (1990). "Using critical incidents to explore learners’ assumptions. In J. Mezirow & Associates, Fostering critical reflection in adulthood: A guide to transformative and emancipatory learning" (pp. 177-193). San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Brookfield, S. D. (2000). "Transformative learning as ideology critique". In J. Mezirow & Associates (Eds.), Learning as tra
nsformation (2nd ed.; pp. 125-150). San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Bullen, J., & Roberts, L. (2019). "Driving transformative learning within Australian indigenous studies". The Australian Journal of Indigenous Education, 48(1), 12-23.
Carrington, S., Mercer, K. L., Iyer, R., & Selva, G. (2015). "The impact of transformative learning in a critical service-learning program on teacher development: Building a foundation for inclusive teaching". Reflective Practice, 16(1), 61-72.
Christie, M., Carey, M., Robertson, A., & Grainger, P. (2015). "Putting transformative learning theory into practice". Australian Journal of Adult Learning, 55(1), 9.
Clark, M., & Dirkx, J. M. (2008). "The emotional self in adult learning. New Directions For Adult & Continuing Education", 120, 89-95
Cooper, S. (2014)."Transformative evaluation: organisational learning through participative practice". The Learning Organization, 21(2), 146-157.
Dirkx, J. M. (1997). Nurturing soul in adult learning. New Directions For Adult And Continuing Education, 74, 79-88.
Dirkx, J. M. (2000). Transformative learning and the journey of individuation. ERIC Digest No. 223. Retrieved from ERIC database. (ED448305)
Dirkx, J. M. (2008)." The meaning and role of emotions in adult learning". New Directions for Adult & Continuing Education, 120, 7-18.
Gray, D. E. (2006). Executive coaching: Towards a dynamic alliance of psychotherapy and transformative learning processes. Management learning, 37(4), 475-497.
Grayson, D. J., Anderson, T. R., & Crossley, L. G. (2001). "A four-level framework for identifying and classifying student conceptual and reasoning difficulties". International Journal of Science Education, 23(6), 611-622.
Halverson, L. R., & Graham, C. R. (2019)." Learner Engagement in Blended Learning Environments: A Conceptual Framework". Online Learning, 23(2), 145-178.
Hart, A., Lantz, C., & Montague, J. (2020)." Identity, power, and discomfort: Developing intercultural competence through transformative learning". In Multicultural Instructional Design: Concepts, Methodologies, Tools, and Applications (pp. 1020-1040). IGI Global.
Jackson, P. W. (1986). The practice of teaching. Teachers College Press.
Janosz, M. (2012). Part IV commentary: Outcomes of engagement and engagement as an outcome: Some consensus, divergences, and unanswered questions. In Handbook of research on student engagement (pp. 695-703). Springer, Boston, MA.
Johnston, C. B., Herzog, T. K., Hill-Chapman, C. R., Siney, C., & Fergusson, A. (2019)." Creating Positive Learning Environments in Early Childhood Using Teacher-Generated Prosocial Lessons". Journal of Educational Research and Practice, 9(1), 10.
Kember, D., Leung, D., Jones, A. & Loke, A. Y. (2000). Development of a Questionnaire to measure the Level of Reflective Thinking. Assessment and Evaluation in Higher Education, 25, 380-395.
Kempster, S., & Smith, S. (2019). "In whose interest? Exploring care ethics within transformative learning". Management Learning.
King, K. P. (2002). "Educational technology professional development as transformative learning opportunities". Computers & Education, 39(3), 283-297.
Mezirow, J. (1991). "Transformation theory and cultural context: A reply to Clark and Wilson". Adult Education Quarterly, 41(3), 188-192.
Mezirow, J. (1995). "Transformation theory of adult learning". In M. R. Welton (Ed.), In defense of the life world (pp. 39-70). New York, NY: SUNY Press.
Mezirow, J. (1996). "Contemporary paradigms of learning". Adult education quarterly, 46(3), 158-172.
Mezirow, J. (1997)." Transformative learning: Theory to practice". In P. Cranton (Ed.), Transformative learning in action (pp. 5-12). New Directions for Adult and Continuing Education, No. 74. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Mezirow, J. (2000). Learning to think like an adult: Core concepts of transformation theory. In J. Mezirow (Ed.), Learning as transformation (pp. 3-33). San Francisco, CA: JosseyBass.
Mezirow, J. (2003). "Transformative learning as discourse". Journal of Transformative Education, 1(1), 58-63.
Mezirow, J. (2009). An overview on transformative learning. In Knud Illeris (Ed.), Contemporary theories of learning: Learning theorists ...in their own words. (pp. 90- 105). New York, NY: Routledge.
Mintz, S. (2013). "Transformational learning". Advancing Teaching and Learning at Columbia University. http://www.columbia edu/cultat/pdfs/Transformational 20Teaching.pdf.
O'Sullivan, E. (2001). Beyond globalization: Visioning transformative education within a politics of hope. Review of Education, Pedagogy & Cultural Studies, 23(3), 317-333.
Schwartz, T. (2013). Examination of factors that promote transformative learning experiences of college-level adult learners of foreign languages (Doctoral dissertation).
Taylor, E. W. (1997)." Implicit memory and transformative learning theory": Unconscious cognition. Proceedings of the Adult Education Research Conference, no. 38. Stillwater: University of Oklahoma.
Taylor, E. W. (2000). "Fostering Mezirow's transformative learning theory in the adult education classroom: A critical review". Canadian Journal for the Study of Adult Education, 14(2), 1-28
Taylor, E. W. (2008). "Transformative learning theory". In S. Merriam (Ed.), Third update on adult learning theory (pp. 5-15). New Directions for Adult and Continuing Education, No. 119, San Francisco: Jossey-Bass.
Taylor, E. W., & Snyder M. J. (2012). "A critical review of research on transformative learning theory", 2006-2010. In E. W.
Urmetzer, S., Lask, J., Vargas-Carpintero, R., & Pyka, A. (2020). Learning to change: "Transformative knowledge for building a sustainable bioeconomy". Ecological Economics, 167, 106435.
Uzair-ul-Hassan, M., & Farooq, S. (2017). "Teachers' Politeness as a Predictor of Students' Self-Esteem and Academic Performance". Bulletin of Education and Research, 39(1), 229-243.
Walter, P. (2019)." Innovations in teaching adult education: Living history museums and transformative learning in the university classroom". Adult Learning, 1045159519826074.
Wansick, J. (2007). Transformative learning in online courses (Doctoral dissertation, Oklahoma State University).
Warren, M. (1995). The self in discursive democracy. In S. K. White (Ed.), The Cambridge companion to Habermas. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Yacek, D. W. (2017). Transformative Education: A Philosophical Inquiry (Doctoral dissertation, The Ohio State University).
Zydney, J. M., Warner, Z., & Angelone, L. (2020). "Learning through experience: Using design based research to redesign protocols for blended synchronous learning environments". Computers & Education, 143, 103678.