نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، تهران، ایران

2 استادیار مرکز تحقیقات، پژوهشکده سبک زندگی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، تهران، ایران (نویسنده مسئول)drshokofehradfar@yahoo.com

3 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن ، تهران، ایران

4 دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، تهران، ایران

چکیده

اختلال نقص توجه و بیش فعالی، اختلالی عصب-تحولی است. تصمیم‌گیری پرخطر و ضعف حافظه فعال از مؤلفه‌های این اختلال هستند که پیامدهای منفی آن‌ها شناخته‌شده است. هدف از مطالعه ارتقاء حافظه کاری و کاهش تصمیم‌گیری پرخطر توسط تحریک قشر پیشانی به‌وسیله دستگاه تحریک الکتریکی مغز در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی بود. روش این مطالعه از نوع شبه آزمایشی و با طرح مطالعه پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل بود که شرکت‌کنندگان 24 کودک مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی ۷ تا ۱۱ سال بودند. کودکان به‌طور تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. گروه مداخله در 10 جلسه یک روز در میان و هر جلسه بیست دقیقه مورد مداخله قرار گرفتند. ارزیابی‌ها یک روز پیش از شروع، یک روز پس از پایان مداخله و دو ماه پس از پایان مداخله انجام شد. برای ارزیابی تصمیم‌گیری پرخطر از آزمون خطرپذیری بادکنک و برای ارزیابی حافظه کاری از آزمون یک محرک پیشین استفاده شد. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش اندازه‌گیری مکرر استفاده شد.یافته‌های به‌دست‌آمده از تجزیه‌وتحلیل نمودارها نشان دادند که برنامه تحریک الکتریکی مغز باعث بهبود تصمیم‌گیری پرخطر و حافظه کاری در این کودکان شد. نتایج به‌دست‌آمده از پژوهش نشان دادند که در حافظه کاری (01/0>p) گروه درمان بعد از مداخله بهبود حاصل شد. به این صورت که در پیش‌آزمون تفاوت چندانی بین گروه کنترل و آزمایش در حافظه کاری دیده نشد امّا در پس‌آزمون نمرات گروه آزمایش به‌طور معناداری نسبت به گروه کنترل افزایش‌یافته بودند.

کلیدواژه‌ها

اختیاری، حامد؛ جنتی، علی؛ مقیمی، امیر و بهزادی، آرین. (1381). ارزیابی نسخه فارسی آزمون خطرپذیری بادکنکی، ابزاری رفتاری برای بررسی تمایلات مخاطره‌جویی. فصلنامه تازه‌های علوم شناختی، 16(4): 20-10.
ارکان، امین؛ یاریاری، فریدون؛ عبداللهی، محمدحسین (1393). تحریک مغز از روی جمجمه با استفاده از جریان مستقیم الکتریکی بر حافظه کاری در افراد سالم. فصلنامه روانشناسی شناختی، 2، 2. 10-17.
هادیانفرد، ح.؛ نجاریان ب.؛ شکرشکن، ح. و همرابی زاده هنرمند، م. (1379). تهیه و ساخت فرم فارسی آزمون عملکرد پیوسته. مجله روانشناسی.404،4-388.
نجارزادگان، مریم (1392). بررسی توانبخشی شناختی حافظه کاری در کاهش تکانشگری و تصمیم‌گیری بر خطر کودکان مبتلا به نقص توجه و بیش فعالی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
Barkley, R. A. (1997). Behavioral inhibition, sustained attention, and executive functions: constructing a unifying theory of ADHD. Psychological bulletin121(1), 65.
Barkley, R. A. (1997). ADHD and the nature of self-control. Guilford Press.
Barkley, R. A., Murphy, K. R., & Bush, T. (2001). Time perception and reproduction in young adults with attention deficit hyperactivity disorder. Neuropsychology15(3), 351.
Bechara, A., & Martin, E. M. (2004). Impaired decision making related to working memory deficits in individuals with substance addictions. Neuropsychology18(1), 152.
Biederman, J., Spencer, T., & Wilens, T. (2004). Evidence-based pharmacotherapy for attention-deficit hyperactivity disorder. International Journal of Neuropsychopharmacology7(1), 77-97.
Bobova, L., Finn, P. R., Rickert, M. E., & Lucas, J. (2009). Disinhibitory psychopathology and delay discounting in alcohol dependence: personality and cognitive correlates. Experimental and clinical psychopharmacology17(1), 51.
Brunoni, A. R., Nitsche, M. A., Bolognini, N., Bikson, M., Wagner, T., Merabet, L., ... & Ferrucci, R. (2012). Clinical research with transcranial direct current stimulation (tDCS): challenges and future directions. Brain stimulation5(3), 175-195.
Callaghan, P. (2004). Exercise: a neglected intervention in mental health care?. Journal of psychiatric and mental health nursing11(4), 476-483.
Chang, Y. K., Liu, S., Yu, H. H., & Lee, Y. H. (2012). Effect of acute exercise on executive function in children with attention deficit hyperactivity disorder. Archives of Clinical Neuropsychology27(2), 225-237.
DaSilva, A. F., Volz, M. S., Bikson, M., & Fregni, F. (2011). Electrode positioning and montage in transcranial direct current stimulation. JoVE (Journal of Visualized Experiments), (51), e2744.
Ekhtiari, H., Jannati, A., Moghimi, A., & Behzadi, A. (2003). The Farsi version of the balloon analogue risk task: an instrument for the assessment of riskful-decision making.
Ercan, A., Yariari, F., Abdollahi, M. (1393). Brain stimulation from the skull using direct electric current on working memory in healthy people. Quarterly Cognitive Psychology, 2, 2. 10-17. (In Persian).
Fahimi, Mehrnoush, Arjomandnia, Ali Akbar and Fath Abadi, Jalil (2013). Effectiveness of "active memory boosting software" on active memory performance of students, Quarterly Journal of Applied Psychological Research, 5(2). 65- 80.
Fregni, F., Boggio, P. S., Nitsche, M., Bermpohl, F., Antal, A., Feredoes, E., ... & Pascual-Leone, A. (2005). Anodal transcranial direct current stimulation of prefrontal cortex enhances working memory. Experimental brain research166(1), 23-30.
Gapin, J., & Etnier, J. L. (2010). The relationship between physical activity and executive function performance in children with attention-deficit hyperactivity disorder. Journal of Sport and Exercise Psychology32(6), 753-763.
Gray, J. A. (1982). On mapping anxiety. Behavioral and Brain Sciences5(3), 506-534.
Hadianfard, H., Najjaran B. Sugar cracker, H. And Mekrabi Zadeh Artist, M. (1379). Preparation and production of the Farsi Test Format. Continuous Performance. Psychology Magazine.404,4-388. (In Persian).
Hinshaw, S. P. (2006). Treatment for children and adolescents with attention-deficit/hyperactivity disorder. Child and adolescent therapy: Cognitive-behavioral procedures3, 82-113.
Hinshaw, S. P., Henker, B., & Whalen, C. K. (1984). Cognitive-behavioral and pharmacologic interventions for hyperactive boys: comparative and combined effects. Journal of consulting and clinical psychology52(5), 739.
Klingberg, T., Fernell, E., Olesen, P. J., Johnson, M., Gustafsson, P., Dahlström, K., ... & Westerberg, H. (2005). Computerized training of working memory in children with ADHD-a randomized, controlled trial. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry44(2), 177-186.
Klingberg, T., Forssberg, H., & Westerberg, H. (2002). Training of working memory in children with ADHD. Journal of clinical and experimental neuropsychology24(6), 781-791.
Marshall, R. M., Schafer, V. A., O'donnell, L., Elliott, J., & Handwerk, M. L. (1999). Arithmetic disabilities and ADD subtypes: Implications for DSM-IV. Journal of Learning Disabilities32(3), 239-247.
Mayer, J., Chopard, G., Nicolier, M., Gabriel, D., Masse, C., Giustiniani, J., ... & Bennabi, D. (2019). Can transcranial direct current stimulation (tDCS) improve impulsivity in healthy and psychiatric adult populations? A systematic review. Progress in Neuro-Psychopharmacology and Biological Psychiatry, 109814.
Monastra, V. J., Monastra, D. M., & George, S. (2002). The effects of stimulant therapy, EEG biofeedback, and parenting style on the primary symptoms of attention-deficit/hyperactivity disorder. Applied psychophysiology and biofeedback27(4), 231-249.
Najarzadegan, M (1392). Study of cognitive rehabilitation of working memory in reducing impulsivity and decision making on the risk of attention deficit hyperactivity disorder in children. Master's thesis. Tehran: Shahid Beheshti University. (In Persian).
Nelson, R. W., & Israel, A. C. (2003). Behavior Disorders in Childhood. (4th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
Pelham Jr, W. E., & Fabiano, G. A. (2008). Evidence-based psychosocial treatments for attention-deficit/hyperactivity disorder. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology37(1), 184-214.
Pennington, B. F., & Ozonoff, S. (1996). Executive functions and developmental psychopathology. Journal of child psychology and psychiatry37(1), 51-87.
Pineau, G., Villemonteix, T., Slama, H., Kavec, M., Balériaux, D., Metens, T., ... & Peigneux, P. (2019). Dopamine transporter genotype modulates brain activity during a working memory task in children with ADHD. Research in developmental disabilities92, 103430.
Putnam, S. C. (2001). Nature's ritalin for the marathon mind: Nurturing your ADHD child with exercise. Upper Access Books.
ROSTAMI, R., BESHARAT, M. A., KARIMI, M., & FARAHANI, H. (2016). The effectiveness of transcranial Direct Current Stimulation on the brain function of obese individuals.
Sadock, B. J., Sadock, V. A., & Kaplan, H. I. (2009). Kaplan and Sadock's concise textbook of child and adolescent psychiatry. Lippincott Williams & Wilkins.
Sakai, H., Uchiyama, Y., Tanaka, S., Sugawara, S. K., & Sadato, N. (2014). Prefrontal transcranial direct current stimulation improves fundamental vehicle control abilities. Behavioural brain research273, 57-62.
Shamosh, N. A., DeYoung, C. G., Green, A. E., Reis, D. L., Johnson, M. R., Conway, A. R., ... & Gray, J. R. (2008). Individual differences in delay discounting: relation to intelligence, working memory, and anterior prefrontal cortex. Psychological science19(9), 904-911.
Underbjerg, M., George, M. S., Thorsen, P., Kesmodel, U. S., Mortensen, E. L., & Manly, T. (2013). Separable sustained and selective attention factors are apparent in 5-year-old children. PloS one8(12), e82843.
Vernon, D. J. (2005). Can neurofeedback training enhance performance? An evaluation of the evidence with implications for future research. Applied psychophysiology and biofeedback30(4), 347.
Wesley, M. J., & Bickel, W. K. (2014). Remember the future II: meta-analyses and functional overlap of working memory and delay discounting. Biological psychiatry75(6), 435-448.
Zoefel, B., Huster, R. J., & Herrmann, C. S. (2011). Neurofeedback training of the upper alpha frequency band in EEG improves cognitive performance. Neuroimage54(2), 1427-1431.
 but there was a significant increase in the scores of experimental group in compare to control group.