نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیارگروه روانشناسی تربیتی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه آزاد خرم‌آباد،خرم‌آباد – ایران

2 استادیار گروه علوم تربیتی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه آزاد خرم‌آباد،خرم‌آباد – ایران

چکیده

مطالعه تحول معرفت‌شناسی شخصی در کودکان سنین پایین، به‌عنوان خلأ پژوهشی، در سال‌های اخیر توجه متخصصان را به خود معطوف ساخته است. نتایج مطالعات نشان می‌دهد که تحول باورها در کودکی را می‌توان در ارتباط با نظریه ذهن موردمطالعه قرار داد. این در حالی است که کسب توانایی در عملکرد اجرایی نیز در ارتباط با باورها و نظریه ذهن قابل‌بررسی است. هدف پژوهش حاضر بررسی تحول باورها در ارتباط با نظریه ذهن و عملکرد اجرایی در کودکان پیش‌دبستانی است. روش پژوهش مقطعی است. بدین منظور، تعداد 110 کودک 6 ساله با روش نمونه‌گیری در دسترس از پیش‌دبستانی‌های شهر تهران انتخاب شدند. برای هر کودک دو تکلیف باور غلط (وایمر و پرنر، 1983؛ پرنر، لیکمن و وایمر، 1987)، دو تکلیف معرفت‌شناسی شخصی (بور و هوفر، 2002) و آزمون دسته‌بندی کارت‌های ویسکانسین در نظر گرفته شد. یافته‌ها نشان داد که  بین معرفت‌شناسی شخصی، نظریه ذهن و عملکرد اجرایی رابطه معنادار مثبت وجود دارد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که معرفت‌شناسی شخصی از طریق نظریه ذهن و کارکردهای اجرایی قابل پیش‌بینی است. بر این اساس، در گام اول، تقریباً 56% از واریانس معرفت‌شناسی شخصی از طریق نظریه ذهن تبیین شد. در گام دوم، نظریه ذهن و کارکردهای اجرایی 73% از واریانس معرفت‌شناسی شخصی را تبیین کردند. بنابراین، با ورود متغیر کارکردهای اجرایی به تحلیل، ضریب تعیین از 56% به 73% درصد افزایش یافت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

تنها، زهرا. (1395). معرفت‌شناسی شخصی و نظریه ذهن: شکل‌گیری و تحول باورهای کودکان 12-3 سال درباره دانش و دانستن. رساله دکتری چاپ‌نشده، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی. دانشگاه خوارزمی.
خدابخشی، مهدی؛ ملک پور، مختار و عابدی، احمد. (1394). تأثیر آموزش مبتنی بر نظریه ذهن بر عملکرد ذهن‌خوانی و کارکردهای اجرایی در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 21(2)، 155-166.
خسروراد، راضیه و سلطانی کوهبانی، سکینه. (1393). رابطه کارکردهای اجرایی مغز و نظریه ذهن در دانش آموزان با اختلال ریاضی. مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 21(6)، 1154-1162.
میکائیلی، نیلوفر و اسمعیلی، معصومه. (1394). مقایسه نظریه ذهن و کارکرد اجرایی در دانش آموزان دارای ناتوانی یادگیری و عادی. فصلنامه افراد استثنایی، 6(21)، 81-100.
 
 
Astington, J. W., & Barriault, T. (2001). Children's theory of mind: How young children come to understand that people have thoughts and feelings. Infants & Young Children13(3), 1-12.
Avis, J., & Harris, P. L. (1991). Belief‐desire reasoning among Baka children: Evidence for a universal conception of mind. Child development62(3), 460-467.
Bendixen, L. D., & Rule, D. C. (2004). An integrative approach to personal epistemology: A guiding model. Educational Psychologist39(1), 69-80.
Bloom, P., & German, T. P. (2000). Two reasons to abandon the false belief task as a test of theory of mind. Cognition77(1), B25-B31.
Burr, J. E., & Hofer, B. K. (2002). Personal epistemology and theory of mind: Deciphering young children's beliefs about knowledge and knowing. New Ideas in Psychology20(2-3), 199-224.
Carlson, S. M., & Moses, L. J. (2001). Individual differences in inhibitory control and children's theory of mind. Child development72(4), 1032-1053.
Carlson, S. M., Mandell, D. J., & Williams, L. (2004). Executive function and theory of mind: stability and prediction from ages 2 to 3. Developmental psychology40(6), 1105.
Carlson, S. M., Moses, L. J., & Breton, C. (2002). How specific is the relation between executive function and theory of mind? Contributions of inhibitory control and working memory. Infant and Child Development: An International Journal of Research and Practice11(2), 73-92.
Chandler, M. J., & Carpendale, J. I. (1998). Inching toward a mature theory of mind. Self-awareness: Its nature and development, 148-190.
Chandler, M. J., Hallett, D., & Sokol, B. W. (2002). Competing claims about competing knowledge claims. BK Hofer & PR Pintrich (Eds.), Personal epistemology: The psychology of beliefs about knowledge and knowing (pp. 145–168).
Chen, X., Dong, Q., & Zhou, H. (1997). Authoritative and authoritarian parenting practices and social and school performance in Chinese children. International Journal of Behavioral Development21(4), 855-873.
Flavell, J. H. (2000). Development of children’s knowledge about the mental world. International journal of behavioral development24(1), 15-23.
Flynn, E. (2007). The role of inhibitory control in false belief understanding. Infant and Child Development: An International Journal of Research and Practice16(1), 53-69.
Flynn, E., O'Malley, C., & Wood, D. (2004). A longitudinal, microgenetic study of the emergence of false belief understanding and inhibition skills. Developmental Science7(1), 103-115.
Frank, G., Plunkett, S. W., & Otten, M. P. (2010). Perceived parenting, self-esteem, and general self-efficacy of Iranian American adolescents. Journal of Child and Family Studies19(6), 738-746.
Frye, D. (2000). Theory of mind, domain specificity, and reasoning. Children's reasoning and the mind, 149-167.
Frye, D., Zelazo, P. D., & Palfai, T. (1995). Theory of mind and rule-based reasoning. Cognitive development10(4), 483-527.
Ghorbani, N., Bing, M. N., Watson, P. J., Davison, H. K., & LeBreton, D. L. (2003). Individualist and collectivist values: Evidence of compatibility in Iran and the United States. Personality and Individual Differences35(2), 431-447.
Greenfield, P. M., Keller, H., Fuligni, A., & Maynard, A. (2003). Cultural pathways through universal development. Annual review of psychology54(1), 461-490.
Hala, S., Hug, S., & Henderson, A. (2003). Executive function and false-belief understanding in preschool children: Two tasks are harder than one. Journal of Cognition and Development4(3), 275-298.
Henning, A., Spinath, F. M., & Aschersleben, G. (2011). The link between preschoolers’ executive function and theory of mind and the role of epistemic states. Journal of Experimental Child Psychology108(3), 513-531.
Hofer, B. K., & Pintrich, P. R. (1997). The development of epistemological theories: Beliefs about knowledge and knowing and their relation to learning. Review of educational research67(1), 88-140.
Hughes, C. (1998). Finding your marbles: Does preschoolers' strategic behavior predict later understanding of mind?. Developmental psychology34(6), 1326.
Hughes, C., & Russell, J. (1993). Autistic children's difficulty with mental disengagement from an object: Its implications for theories of autism. Developmental psychology29(3), 498.
Jurado, M. B., & Rosselli, M. (2007). The elusive nature of executive functions: a review of our current understanding. Neuropsychology review17(3), 213-233.
King, P. M., & Kitchener, K. S. (1994). Developing Reflective Judgment: Understanding and Promoting Intellectual Growth and Critical Thinking in Adolescents and Adults. Jossey-Bass Higher and Adult Education Series and Jossey-Bass Social and Behavioral Science Series. Jossey-Bass, 350 Sansome Street, San Francisco, CA 94104-1310.
Kitchener, R. F. (2002). Folk epistemology: An introduction.
Kormi‐Nouri, R., Moniri, S., & Nilsson, L. G. (2003). Episodic and semantic memory in bilingual and monolingual children. Scandinavian Journal of Psychology44(1), 47-54.
Kuhn, D. (2000). Metacognitive development. Current directions in psychological science9(5), 178-181.
Kuhn, D. (2000). Theory of mind, metacognition, and reasoning: A life-span perspective. Children's reasoning and the mind, 301-326.
Kuhn, D., & Weinstock, M. (2002). What is epistemological thinking and does it matter?. BK Hofer & PR Pintrich (Eds.) Personal epistemology: The psychology of beliefs about knowledge and knowing (pp. 121-144) Mahwah.
Lezak, M. D., Howieson, D. B., Loring, D. W., & Fischer, J. S. (2004). Neuropsychological assessment. Oxford University Press, USA.
Liu, D., Wellman, H. M., Tardif, T., & Sabbagh, M. A. (2008). Theory of mind development in Chinese children: a meta-analysis of false-belief understanding across cultures and languages. Developmental psychology44(2), 523.
Mansfield, A., & Clinchy, B. (1985, June). Early growth of multiplism in the child. In fifteenth annual symposium of the Jean Piaget Society, Philadelphia, PA.
McGlamery, M. E., Ball, S. E., Henley, T. B., & Besozzi, M. (2007). Theory of mind, attention, and executive function in kindergarten boys. Emotional and Behavioural Difficulties12(1), 29-47.
Miscione, J. L., Marvin, R. S., O'Brien, R. G., & Greenberg, M. T. (1978). A developmental study of preschool children's understanding of the words" know" and" guess". Child Development, 1107-1113.
Montgomery, D. E. (1992). Young children's theory of knowing: The development of a folk epistemology. Developmental Review12(4), 410-430.
Moore, C., Lemmon, K., & Skene, K. (2001). Episodic memory: Essential distinctions and developmental implications. In The self in time (pp. 189-210). Psychology Press.
Müller, U., Zelazo, P. D., & Imrisek, S. (2005). Executive function and children's understanding of false belief: How specific is the relation?. Cognitive Development20(2), 173-189.
Naderi, N., Rasolian, M., Yasami, M. T., & Ashaieri, H. (1994). A study of information processing and some of neuropsychological functions patient with obsessive-compulsive disorder. Psychiatry Institute of Tehran.
Nelson, K. (2005). Language pathways into the community of minds. Why language matters for theory of mind, 26-49.
Ozonoff, S., Pennington, B. F., & Rogers, S. J. (1991). Executive function deficits in high‐functioning autistic individuals: relationship to theory of mind. Journal of child Psychology and Psychiatry32(7), 1081-1105.
Pellicano, E. (2007). Links between theory of mind and executive function in young children with autism: Clues to developmental primacy. Developmental psychology43(4), 974.
Perner, J. (1998). 13 The meta-intentional nature of executive functions and theory of mind. Language and thought: Interdisciplinary themes, 270.
Perner, J., Leekam, S. R., & Wimmer, H. (1987). Three‐year‐olds' difficulty with false belief: The case for a conceptual deficit. British journal of developmental psychology5(2), 125-137.
Perry, W. (1970). Forms oflntellectual and Ethical Development in the College Years. A Scheme. New York: Holt.
Powell, L. J., & Carey, S. (2017). Executive function depletion in children and its impact on theory of mind. Cognition164, 150-162.
Rhodes, M., & Brandone, A. C. (2014). Three-year-olds’ theories of mind in actions and words. Frontiers in Psychology5, 263.
Rudy, D., & Grusec, J. E. (2001). Correlates of authoritarian parenting in individualist and collectivist cultures and implications for understanding the transmission of values. Journal of Cross-Cultural Psychology32(2), 202-212.
Russell, J. (1996). Agency: Its role in mental development Hove. England: Erlbaum.
Russell, J., Mauthner, N., Sharpe, S., & Tidswell, T. (1991). The ‘windows task’as a measure of strategic deception in preschoolers and autistic subjects. British journal of developmental psychology9(2), 331-349.
Sabbagh, M. A., Xu, F., Carlson, S. M., Moses, L. J., & Lee, K. (2006). The development of executive functioning and theory of mind: A comparison of Chinese and US preschoolers. Psychological science17(1), 74-81.
Schommer, M. (1990). Effects of beliefs about the nature of knowledge on comprehension. Journal of educational psychology82(3), 498.
Schommer-Aikins, M. (2004). Explaining the epistemological belief system: Introducing the embedded systemic model and coordinated research approach. Educational psychologist39(1), 19-29.
Sharifzadeh, V. S. (1992). Families with Middle Eastern roots.
Wellman, H. M., Cross, D., & Watson, J. (2001). Meta‐analysis of theory‐of‐mind development: The truth about false belief. Child development72(3), 655-684.
Wildenger, L. K., Hofer, B. K., & Burr, J. E. (2010). Epistemological development in very young knowers.
Wimmer, H., & Perner, J. (1983). Beliefs about beliefs: Representation and constraining function of wrong beliefs in young children's understanding of deception. Cognition13(1), 103-128.
Zelazo, P. D. (2004). The development of conscious control in childhood. Trends in cognitive sciences8(1), 12-17.