نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد گروه روانشناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
2 کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
3 دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
4 دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
چکیده
ارتقاء بهزیستی روانشناختی یکی از وظایف مهم برای مدیران و متخصصان نظام آموزشی است. بهزیستی روانشناختی همواره در محیط‌های علمی مورد توجه روانشناسان بوده است. پژوهش حاضر با هدف تبیین بهزیستی روانشناختی بر اساس ذهن‌آگاهی، نیاز به شناخت و سرمایه‌های روانشناختی در دانشجویان صورت گرفت. روش پژوهش توصیفی - همبستگی بود. جامعۀ آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه بوعلی‌سینا همدان در سال تحصیلی 96-1395 بود. نمونه آماری با استفاده از جدول برآورد کرجسی و مورگان به تعداد 375 نفر به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شد. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌های مقیاس ذهن‌آگاهی براون و رایان، مقیاس نیاز به شناخت کاسیوپو، پتی و کائو، پرسشنامه بهزیستی روانشناختی ریف و پرسشنامه سرمایه‌های روانشناختی لوتانز بود. داده‌ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که بین بهزیستی روانشناختی با سرمایه‌های روانشناختی (001/0>P؛ 730/0=R)، نیاز به شناخت (001/0>P؛ 505/0=R) و ذهن‌آگاهی (001/0>P؛ 382/0=R) همبستگی مثبت معنادار وجود دارد. در ضمن ذهن‌آگاهی، سرمایه روانشناختی و نیاز به شناخت 56 درصد از واریانس بهزیستی روانشناختی را تبیین می‌کنند. با توجه به اینکه متغیرهای ذهن‌آگاهی، نیاز به شناخت و سرمایه‌های روانشناختی پیش‌بینی کننده‌های معناداری برای بهزیستی روانشناختی هستند، می‌توان با ایجاد و ارتقاء چنین ظرفیت‌هایی بهزیستی روانشناختی دانشجویان را بهبود بخشید.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
بهادری خسروشاهی، جعفر؛ هاشمی نصرت‌آبادی، تورج و بیرامی، منصور. (1391). رابطه سرمایه روانشناختی و ویژگی‌های شخصیتی با رضایت شغلی در کتابداران کتابخانه‌های عمومی شهر تبریز، پژوهنده، 17(6)، 318-312.
پورشهریاری، حسین؛ احمدی، سمیه و تنها، زهرا. (1392). مباحثه طلبی: نقش برون گردی، باورهای معرفت‌شناسی و نیاز به شناخت. روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، 9(36)، 410-401.
خانجانی، مهدی؛ شهیدی، شهریار؛ فتح‌آبادی، جلیل؛ مظاهری، محمدعلی و شکری، امید. (1393). ساختار عاملی و ویژگی‌های روان‌سنجی فرم کوتاه (18 سؤالی) مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف در دانشجویان دختر و پسر. اندیشه و رفتار، 8(32)، 36-27.
شیخ‌الاسلامی، علی؛ درتاج، فریبرز؛ دلاور، علی و ابراهیمی قوام، صغری. (1393). تأثیر آموزش برنامۀ کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر تعلّل‌ورزی دانش‌آموزان. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 34(10)، 109-93.
فضیلت پور، مسعود؛ انجم شعاع، محمدرئوف و صفاری، محمدرضا. (1396). بیش فعالی/کمبود توجه و اعتیاد به مواد مخدر: نقش میانجی ذهن‌آگاهی. مطالعات روانشناختی، 13(1)، 118-101.
قلی‌پور، زهرا؛ مرعشی، سیدعلی؛ مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز و ارشدی، نسرین. (1395). تاب‌آوری به‌عنوان میانجی رابطه پنج عامل بزرگ شخصیت و شادکامی. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 12(39)، 155-135.
کریمی، یوسف؛ خباز، محمود؛ حبیبی، یوسف و کریمیان، نادر. (1395). مقایسه تاب‌آوری و حمایت اجتماعی در نوجوانان بزهکار و نوجوانان عادی شهر تهران. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 12(40) 15-1.
Augusto-Landa, J. M., Pulido-Martos, M., & Lopez-Zafra, E. (2011). Does perceived emotional intelligence and optimism/pessimism predict psychological well-being?. Journal of Happiness Studies, 12(3), 463-474.
Branstrom, R., Duncan, L. G., & Moskowitz, J. T. (2011). The association between dispositional mindfulness, psychological well‐being, and perceived health in a Swedish population‐based sample. British journal of health psychology, 16(2), 300-316.
Brown, K. W., & Ryan, R. M. (2003). The benefits of being present: mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of personality and social psychology, 84(4), 822.
Cacioppo, J. T., & Petty, R. E. (1982). The need for cognition. Journal of personality and social psychology, 42(1), 116-131.
Cacioppo, J. T., Petty, R. E., & Kao, C. F. (1984). The efficient assessment of need for cognition. Journal of personality assessment, 48(3), 306-307.
Carmody, J., & Baer, R. A. (2008). Relationships between mindfulness practice and levels of mindfulness, medical and psychological symptoms and well-being in a mindfulness-based stress reduction program. Journal of behavioral medicine, 31(1), 23-33.
Cazan, A. M., & Indreica, S. E. (2014). Need for cognition and approaches to learning among university students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 127, 134-138.
Coffey, K. A., Hartman, M., & Fredrickson, B. L. (2010). Deconstructing mindfulness and constructing mental health: understanding mindfulness and its mechanisms of action. Mindfulness, 1(4), 235-253.
Cole, J. S., & Korkmaz, A. (2013). First-year students' psychological well-being and need for cognition: Are they important predictors of academic engagement?. Journal of College Student Development, 54(6), 557-569.
Culbertson, S. S., Fullagar, C. J., & Mills, M. J. (2010). Feeling good and doing great: The relationship between psychological capital and well-being. Journal of occupational health psychology, 15(4), 421-433.
Du, H., & King, R. B. (2013). Placing hope in self and others: Exploring the relationships among self-construals, locus of hope, and adjustment. Personality and Individual Differences, 54(3), 332-337.
Dunn, R., Callahan, J. L., & Swift, J. K. (2013). Mindfulness as a transtheoretical clinical process. Psychotherapy, 50(3), 312-315.
Erisman, S. M., & Roemer, L. (2012). A preliminary investigation of the process of mindfulness. Mindfulness, 3(1), 30-43.
Feldman, D. B., Davidson, O. B., & Margalit, M. (2015). Personal resources, hope, and achievement among college students: The conservation of resources perspective. Journal of Happiness Studies, 16(3), 543-560.
Fortier, A., & Burkell, J. (2014). Influence of need for cognition and need for cognitive closure on three information behavior orientations. Proceedings of the American Society for Information Science and Technology, 51(1), 1-8.
Germer, C, K., Siegel, R. D., & Fulton, P. R. (Eds.). (2013). Mindfulness and psychotherapy. Guilford Publications.
Gordon, W, V., Shonin, E., Sumich, A., Sundin, E. C., & Griffiths, M. D. (2014). Meditation awareness training (MAT) for psychological well-being in a sub-clinical sample of university students: a controlled pilot study. Mindfulness, 5, 381-391.
Guerin, E. (2012). Disentangling vitality, well-being, and quality of life: a conceptual examination emphasizing their similarities and differences with special application in the physical activity domain. Journal of Physical Activity and Health, 9(6), 896-908.
Hanley, A., Warner, A., & Garland, E. L. (2015). Associations between mindfulness, psychological well-being, and subjective well-being with respect to contemplative practice. Journal of Happiness Studies, 16(6), 1423-1436.
Homan, K. J. (2016). Self-compassion and psychological well-being in older adults. Journal of Adult Development, 23(2), 111-119.
Huli, P., & Aminbhavi, V. A. (2014). The Impact of Need for Cognition on Life Satisfaction of P.G. Students. Journal of Humanities and Social Science, 19(4), 11-16.
Huppert, F. A. (2009). Psychological well‐being: Evidence regarding its causes and consequences. Applied Psychology: Health and Well‐Being, 1(2), 137-164.
Josefsson, T., Larsman, P., Broberg, A. G., & Lundh, L. G. (2011). Self-reported mindfulness mediates the relation between meditation experience and psychological well-being. Mindfulness, 2(1), 49-58.
Kabat-Zinn, J. (1982). An outpatient program in behavioral medicine for chronic pain patients based on the practice of mindfulness meditation: Theoretical considerations and preliminary results. General hospital psychiatry, 4(1), 33-47.
Karademas, E. C. (2007). Positive and negative aspects of well-being: Common and specific predictors. Personality and Individual Differences, 43(2), 277-287.
Keng, S. L., Smoski, M. J., & Robins, C. J. (2011). Effects of mindfulness on psychological health: A review of empirical studies. Clinical psychology review, 31(6), 1041-1056.
Keyes, C. L., Shmotkin, D., & Ryff, C. D. (2002). Optimizing well-being: the empirical encounter of two traditions. Journal of personality and social psychology, 82(6), 1007-1022.
Kong, F., Wang, X., & Zhao, J. (2014). Dispositional mindfulness and life satisfaction: The role of core self-evaluations. Personality and Individual Differences, 56, 165-169.
Luberto, C. M., Cotton, S., McLeish, A. C., Mingione, C. J., & O’Bryan, E. M. (2014). Mindfulness skills and emotion regulation: The mediating role of coping self-efficacy. Mindfulness, 5(4), 373-380.
Luthans, F. (2002). The need for and meaning of positive organizational behavior. Journal of Organizational Behavior, 23, 695-706.
Luthans, F., Avey, J. B., Avolio, B. J., & Peterson, S. J. (2010). The development and resulting performance impact of positive psychological capital. Human resource development quarterly, 21(1), 41-67.
Luthans, F., Norman, S. M., Avolio, B. J., & Avey, J. B. (2008). The mediating role of psychological capital in the supportive organizational climate—employee performance relationship. Journal of Organizational Behavior, 29(2), 219-238.
Luthans, F., & Youssef, C. M. (2004). Human, social, and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage. Organizational Dynamics, 33(2), 143-160.
MacDonald, H. Z., & Baxter, E. E. (2016). Mediators of the relationship between dispositional mindfulness and psychological well-being in female college students. Mindfulness, 8(2), 398-407.
Madrid, H. P., & Patterson, M. G. (2015). Creativity at work as a joint function between openness to experience, need for cognition and organizational fairness. Learning and Individual Differences, 51, 409-416.
Malinowski, P., & Lim, H. J. (2015). Mindfulness at work: Positive affect, hope, and optimism mediate the relationship between dispositional mindfulness, work engagement, and well-being. Mindfulness, 6(6), 1250-1262.
May, E. M., Hunter, B. A., Ferrari, J., Noel, N., & Jason, L. A. (2015). Hope and abstinence self-efficacy: Positive predictors of negative affect in substance abuse recovery. Community mental health journal, 51(6), 695-700.
Mills, J, M., R. Fleck, C., & Kozikowski, A. (2013). Positive psychology at work: A conceptual review, state-of-practice assessment, and a look ahead. The Journal of Positive Psychology, 8(2), 153-164.
Minahan, J., & Siedlecki, K. L. (2016). Individual differences in Need for Cognition influence the evaluation of circular scientific explanations. Personality and Individual Differences, 99, 113-117.
Myers, R. E. (2017). Cultivating Mindfulness to Promote Self‐Care and Well‐Being in Perioperative Nurses. AORN journal, 105(3), 259-266.
Praissman, S. (2008). Mindfulness‐based stress reduction: A literature review and clinician’s guide. Journal of the American Academy of Nurse Practitioners, 20(4), 212-216.
Prazak, M., Critelli, J., Martin, L., Miranda, V., Purdum, M., & Powers, C. (2012). Mindfulness and its role in physical and psychological health. Applied Psychology: Health and Well‐Being, 4(1), 91-105.
Pretsch, J., Flunger, B., & Schmitt, M. (2012). Resilience predicts well-being in teachers, but not in non-teaching employees. Social Psychology of Education, 15(3), 321-336.
Prichard, E. C., & Christman, S. D. (2016). Need for cognition moderates paranormal beliefs and magical ideation in inconsistent-handers. Laterality: Asymmetries of Body, Brain and Cognition, 21(3), 228-242.
Roche, M., Haar, J. M., & Luthans, F. (2014). The role of mindfulness and psychological capital on the well-being of leaders. Journal of occupational health psychology, 19(4), 476-489.
Rosenstreich, E., & Ruderman, L. (2016). A dual-process perspective on mindfulness, memory, and consciousness. Mindfulness, 8(2), 505-516.
Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of personality and social psychology, 57(6), 1069-1081.
Ryff, C. D. (1995). Psychological well-being in adult life. Current directions in psychological science, 4(4), 99-104.
Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of personality and social psychology, 69(4), 719-727.
Ryff, C. D., & Singer, B. (1998). The contours of positive human health. Psychological inquiry, 9(1), 1-28.
Ryff, C. D., Singer, B. H., & Dienberg Love, G. (2004). Positive health: connecting well–being with biology. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B: Biological Sciences, 359(1449), 1383-1394.
Soysa, C. K., & Wilcomb, C. J. (2015). Mindfulness, self-compassion, self-efficacy, and gender as predictors of depression, anxiety, stress, and well-being. Mindfulness, 6(2), 217-226.
Spadaro, K. C., & Hunker, D. F. (2016). Exploring The effects of an online asynchronous mindfulness meditation intervention with nursing students on stress, mood, and cognition: a descriptive study. Nurse education today, 39, 163-169.
Springer, K. W., & Hauser, R. M. (2006). An assessment of the construct validity of Ryff’s scales of psychological well-being: Method, mode, and measurement effects. Social science research, 35(4), 1080-1102.
Svence, G., & Golde, S. (2008). Correlation between psychological well-being and indicators of optimism. Journal of Pedagogy and Psychology" Signum Temporis", 1(1), 71-77.
Thomas, R. L., & Millar, M. G. (2008). The impact of failing to give an apology and the need-for-cognition on anger. Current Psychology, 27(2), 126-134.
Towler, A., & Dipboye, R. L. (2006). Effects of trainer reputation and trainees' need for cognition on training outcomes. The Journal of psychology, 140(6), 549-564.
Vazquez, C., Hervas, G., Rahona, J. J., & Gomez, D. (2009). Psychological well-being and health. Contributions of positive psychology. Annuary of Clinical and Health Psychology, 5, 15-27.
Youssef‐Morgan, C. M., & Luthans, F. (2015). Psychological capital and well‐being. Stress and Health, 31(3), 180-188.
)