نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار روان شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان

2 دانشجوی دکترای روان شناسی تربیتی، مشاور آموزش و پرورش شهرستان خرم آباد و مدرس دانشگاه

3 کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی، مشاورآموزش و پرورش شهرستان خرم آباد

چکیده

چکیده
پژوهش حاضر با هدف طراحی مدلی برای تبیین شادکامی بر اساس سبک‏های مقابله با استرس و تاب‏آوری در دانشجویان دانشگاه فرهنگیان استان همدان انجام شده است. بدین منظور از بین کلیه­ی دانشجویان، 330 نفر (165 دختر و 165 پسر)  انتخاب شدند و سه پرسشنامه شادکامی، مقابله با موقعیت‏های فشارزا و تاب‏آوری را تکمیل نمودند. سپس داده­های پژوهش با استفاده از نرم­افزار SPSS21 و lisrel8.8 به روش تحلیل مسیر، تحلیل شدند. یافته­ها نشان داد که مدل اولیه‏ی فرضی با برازش مناسبی مورد تأیید قرار گرفت. بر این اساس، بین تاب‏آوری و شادکامی رابطه مثبت وجود داشت. از بین سبک‏های مقابله با استرس، سبک مقابله‏ی مسأله‏مدار به‌واسطه‌ی تاب‏آوری، شادکامی دانشجویان را تبیین می­کرد و دو سبک مقابله‏ی هیجان‏مدار و اجتنابی، رابطه‏ی منفی با شادکامی داشتند. به‌طورکلی، همه شاخص‌های برازش مدل در وضعیت مطلوبی قرار داشتند. در این پژوهش، نقش متغیرهای سبک مقابله با استرس و تاب‏آوری در شادکامی دانشجویان تأیید شد که این امر نشان­دهنده­ی اهمیت توجه به این دو مؤلفه و تقویت و پرورش آن‌ها در افزایش شادکامی دانشجویان می‏باشد.

کلیدواژه‌ها

بشارت، محمدعلی. (1386). سخت­کوشی و سبک­های مقابله با استرس. فصلنامه مطالعات روان‌شناختی دانشگاه الزهرا. دوره 3، شماره 2، ص 127 - 109.
بهادری، الهام؛ خیری، محمد؛ و سامانی، سیامک. (1391). رابطه سرسختی روان‌شناختی و انعطاف­پذیری خانواده با سبک‏های مقابله با استرس در دانش­آموزان دبیرستانی. فصلنامه روش­ها و مدل‌های روان‏شناختی. سال دوم، شماره هفتم. ص 18 – 1.
بیانی، علی‌اصغر. (1385). بررسی پایایی و روایی مقیاس افسردگی- شادکامی مک­گریل و جوزف. دانش و پژوهش در روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، شماره بیست و نهم، ص 40-31.
پورافضل، فرزانه؛ سیدفاطمی، نعیمه؛ اینانلو، مهرنوش؛ و حقانی، حمید. (1392). بررسی همبستگی استرس ادراک شده با تاب‏آوری در دانشجویان کارشناسی پرستاری. مجله دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران (حیات). دوره 19، شماره 1. ص 52-41.
دهقانی، اکرم؛ و کجباف، محمدباقر. (1392). رابطه سخت­رویی با سبک‏های مقابله با استرس در دانشجویان. فصلنامه دانش و تندرستی دانشگاه علوم پزشکی شاهرود. دوره 8، شماره 3. ص 118 – 112.
رحیمیان بوگر، اسحق؛ و اصغرنژاد فربد، علی­اصغر. (1387). رابطه سرسختی روان‌شناختی با خودتاب‏آوری و سلامت روان در نوجوانان و بزرگ‌سالان بازمانده­ از زلزله شهرستان بم. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران. دوره چهاردهم، شماره 1 (پیاپی 52). ص 70 – 62.
سامانی، سیامک؛ جوکار، بهرام و صحراگرد، نرگس. (1386). تاب آوری، سلامت روانی و رضایتمندی از زندگی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)، دوره 13، شماره 3 (پیاپی 50)، ص 295 - 290.
شکری، امید؛ تقی­لو، امید؛ گراوند، فریبرز و اکبری، هادی. (1387). ساختار عاملی و ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه‏ی فارسی پرسشنامه مقابله با موقعیت­های استرس­زا. فصلنامه تازه‌های علوم شناختی. سال دهم، شماره 3 (پیاپی 39).
صالحی، مهدیه؛ کوشکی، شیرین؛ و حق­دوست، نرگس. (1390). مقایسه سلامت عمومی، سبک­های مقابله‏ای و شادکامی مادران کودکان معلول جسمی حرکتی و سالم. فصلنامه تحقیقات روان‏شناختی. سال دوم، شماره 9. ص 12 -1.
صدیقی ارفعی، فریبرز؛ تمنایی­فر، محمدرضا؛ و عابدین آبادی، عاطفه. (1391). رابطه جهت‌گیری مذهبی، سبک‌های مقابله و شادکامی در دانشجویان. فصلنامه روان‌شناسی و دین. سال پنجم، شماره سوم. ص 163 - 135.
علی‏پور، احمد؛ هاشمی، تورج؛ باباپور، جلیل؛ و طوسی، فهیمه. (1389). رابطه بین راهبردهای مقابله­ای و شادکامی دانشجویان. فصلنامه روان‌شناسی دانشگاه تبریز. سال پنجم، شماره 18. ص 86 - 71.
قریشی­راد، فخرالسادات. (1388). اعتباریابی مقیاس مقابله با موقعیت‏های استرس­زای اندلر و پارکر. مجله علوم رفتاری. دوره 6، شماره 1. ص 7- 1.
کیهانی، مهناز؛ تقوایی، داود؛ رجبی، ابوالفضل و امیرپور، برزو. (1393). همسانی درونی و تحلیل عاملی تأییدی مقیاس تاب‌آوری کانر دیویدسون در دانشجویان پرستاری. مجله آموزش در علوم پزشکی. جلد 14. شماره 10. ص 865 – 857.
محمدخانی، شهرام؛ و فراهانی، محمدنقی. (1387). نقش سبک‏های مقابله­ای و متغیرهای جمعیت شناختی در پیش­بینی کیفیت زندگی. فصلنامه پژوهش در سلامت روان‌شناختی. دوره 2، شماره 4. ص 36 – 25.
مه­نگار، فرشاد؛ و پیکری­فر، فاطمه. (1392). رابطه سرسختی روان‏شناختی و تاب‏آوری با شادکامی در دانشجویان. دومین کنفرانس بین­المللی مدیریت، کارآفرینی و توسعه اقتصادی.
هادی­نژاد، حسن؛ و زارعی، فاطمه. (1388). پایایی، اعتبار و هنجاریابی پرسشنامه شادکامی آکسفورد. پژوهش­های روان‌شناختی، دوره دوازدهم، شماره‌های 1 و 2 (پیاپی 23). ص 77 – 62.
هومن، حیدرعلی. (1387). مدل­یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم‌افزار لیزرل. تهران: سمت.
Argyle, M., Martin, M., & Grossland J. (1989). Happiness as a function of personality in: JP Forgas and JM Innes (eds). Recent advances in social psychology: An international perspective. North Holland: Elsevier Science Publisher.
Bayrami, M., Hasanloo, H., & Moslemifar, M. (2012). Happiness and willingness to communicate in three attachment styles: a study on college students. Procedia- social and behavioral sciences. 46, 294 - 298.
Clinciu, A. I. (2013). Adaptation and stress for the first year university students. Procedia- soocial and Behavioral Sciences 78, 718 – 722.
Connor, K. M., & Davidson, J. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor- Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Depression and Anxiety. 18, 76 - 82.
Coskun, Y. D., Garipagaoglu, C., & Tosun, U. (2013). Analysis of the relationship between the resiliency level and problem solving skills of university students. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 114. 673- 680. (4th World Conference on Psychology, Counselling and Guidance WCPCG).
Gallopin, G. C. (2006). Linkages between Vulnerability, Resilience, and Adaptive capacity. Global Environmental Change16, page 293 – 303.
Lin, Y. M., & Chen, F. S. (2010). A stress coping style inventory of students at universities and colleges of technology. World Transactions on Engineering and Technology Education, 8(1). Page 67-72.
Norris, F., Tracy, M., & Galea, S. (2009). Looking for Resilience: Understanding the Longitudinal Trajectories of Responses to Stress. Social Science& Medicine. Vol. 68. Page 2190 – 2198.
Rajabimoghaddam, S. & Bidjari, A. (2011). The study of relation of happiness rate and styles of coping. Procedia- social and behavioral sciences. 30, 2410 – 2415.
Sills, L. C., Cohan, S. L., & Stein, M. B. (2006). Relationship of Resilience to personality, Coping, and Psychiatric Symptoms in Young Adults. Behaviour Research and Therapy 44, page 585 - 599.
Zautra, A. J., Hall, J. S., & Murray, K. E. (2010). Resilience: A new definition of health for people and communities. In: Reich, J, W., Zautra. A.J., & Hall, J.S. Hnadbook of adult resilience. The Guilford Press, New York, London.